چگونه سوار اتوبوس و مترو شویم اما کرونا نگیریم؟

استفاده از حمل و نقل عمومی در دنیاگیری کرونا حتی برای پررفت و آمدترین مسافران هم دشوار است. حالا امن رسیدن مهم تر از سریع رسیدن است. استفاده از حمل و نقل عمومی در دنیاگیری کرونا به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرد. برای مثال، مسافران اتوبوس لندن در اواخر آگوست به نصف آمار سالانه کاهش یافتند؛ اما با برداشته شدن قرنطینه و بازگشایی اداره ها در بسیاری از کشورها، تعداد زیادی از مسافران به قطارها و اتوبوس ها و متروها بازگشتند.

چگونه می توان خطر سفر با وسایل حمل و نقل را کاهش داد؟ در درجه ی اول، باید اقدامات ضروری مثل پوشیدن ماسک و اجتناب از ساعت های شلوغی و فاصله گذاری اجتماعی را در ایستگاه ها رعایت کرد؛ اما معیارهای دقیق تر و جزئی تری هم وجود دارند که ارزش بررسی را دارند.

تهویه و جریان هوا

باتوجه به شیوع بیماری تنفسی مثل کووید ۱۹، افراد هرچه بیشتر نفس بکشند یا سرفه کنند یا در فضای بسته و محصوری بمانند، احتمال مبتلاشدنشان هم به همان نسبت افزایش می یابد. استفاده از دوچرخه یا اسکوتر یا حتی پیاده روی تا محل کار بهترین گزینه برای حفظ فاصله ی اجتماعی است. خودرو شخصی هم گزینه ی ایمنی است؛ اما اگر هر شخصی با خودرو شخصی به محل کار برود، تراژدی ترافیک رخ می دهد و هزینه های زیادی بر محیط زیست تحمیل می شود. در انتخاب وسایل حمل و نقل عمومی، باید به معیار تهویه توجه کنید. نیک تایلر، پژوهشگر حمل و نقل کالج لندن می گوید:

در فضای بیرون هوا در جریان است و ذرات ویروسی در هوا و باد پراکنده می شوند؛ اما در فضای داخل جابه جایی و حرکت کمتر است.

طراحی وسایل حمل و نقل متفاوت است؛ ولی به طور کلی هرچه تعداد پنجره ها بیشتر باشد، بهتر است. به همین دلیل، معیار تهویه در مترو در درجه ی کمتری از قطار یا اتوبوس قرار می گیرد. طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۸، افرادی که بیشتر از مترو استفاده کرده بودند، علائم آنفولانزا را بیشتر تجربه می کردند. به طور کلی، سیستم های تهویه ی حمل و نقل عمومی به اندازه ی سیستم های تهویه ی هواپیما بهینه نیستند. هوا در هواپیما ازطریق فیلترهای پیچیده ی HEPA، تنها در چند دقیقه تهویه می شود؛ درنتیجه بسیاری از ذرات ویروسی به خارج هدایت می شوند.

سکوت طلا است

در انتخاب وسایل حمل و نقل عمومی بهتر است ببینید مردم چقدر حرف می زنند یا چقدر صدایشان را بالا می برند. محیط های شلوغ که افراد برای شنیده شدن صدایشان فریاد می زنند، بیشتر از محیط های آرام درمعرض خطر قرار دارند. به همین دلیل، مکان هایی مثل واحدهای بسته بندی گوشت درمعرض خطر بیشتر انتقال قرار دارند. درنتیجه، قطار حامل هواداران ورزشی که در حال آوازخواندن هستند، می تواند خطرناک تر از اتوبوسی مملو از مسافران ساکت باشد که در حال مرور مطالب در تلفن همراه خود هستند.

جای نشستن

علاوه بر تشویق استفاده از ماسک، بسیاری از وسایل حمل و نقل علامت ها یا برچسب هایی دارند که فاصله گذاری اجتماعی را به افراد یادآوری می کنند؛ اما به غیر از برچسب ها از چه راهکارهای دیگری می توان برای انتخاب جای مناسب نشستن استفاده کرد؟ در یکی از پژوهش های جدید چینی ها، به تأثیر مجاورت بر خطر انتقال در قطارها اشاره شده است. پژوهشگران با ردیابی سفرها و جایگاه نشستن بیش از ۲،۰۰۰ فرد ناقل ویروس در شبکه ی قطار پرسرعت چینی در دسامبر ۲۰۱۹ و مارس ۲۰۲۰، انتقال ویروس بین افراد را بررسی کردند. نشستن در یک ردیف، به ویژه کنار یکدیگر، بیشترین خطر انتقال ویروس را دارد. همچنین، افرادی که در یک ردیف می نشینند، باید برای رفتن به سرویس بهداشتی از کنار یکدیگر عبور کنند. سفرهای طولانی تر حتی برای ردیف های فاصله دار هم خطرناک هستند. پس از دو ساعت رابطه ی کمتر از ۲/۵ متر بدون ماسک، برای پیشگیری از بیماری کافی نیست. ناگفته نماند استفاده از صندلی ای که قبلا بیماری روی آن نشسته، تأثیر چندانی بر انتقال بیماری نمی گذارد.

جای ایستادن

طبق پژوهشی روی رفتار مسافران در مترو نیویورک، افرادی که در مترو می ایستند، معمولا بیشتر اوقات میله های عمودی را می گیرند. گرچه ویروس اغلب ازطریق پخش شدن ذرات هنگام صحبت یا تنفس یا سرفه منتقل می شود، در شرایطی خاص می تواند ازطریق سطوح آلوده هم منتقل شود. برای مثال، اگر شخصی میله ی آلوده را لمس کند و بلافاصله دست خود را روی دهان یا بینی خود بگذارد، احتمال آلوده شدن او وجود دارد. طبق یافته ها، مسافران بیشتر تمایل دارند نزدیک به در خروجی بایستند؛ زیرا خروج از مترو برای آن ها آسان تر است و نیازی نیست با افراد دیگر تماس چشمی داشته باشند.

موارد مجهول

به طور کلی، خطر مسافرت با وسایل نقلیه ی عمومی برای هر شخص متفاوت است. براساس برخی از مدل های ریاضی، وسایل حمل و نقل عمومی مجهز به تهویه ی مناسب و افزایش استفاده از ماسک می توانند تأثیر چشمگیری بر کاهش خطر انتقال ویروس در محیط های داخلی بگذارند. همچنین، معیارهای دیگری مثل زمان کوتاه سفر و صحبت نکردن مسافران با یکدیگر تأثیر مثبتی می گذارند؛ اما به طور کلی به شواهد بیشتری نیاز است.

تنها نکته ی واضح این است که نمی توان مانند قبل از دنیاگیری کرونا از وسایل نقلیه ی عمومی استفاده کرد. برای مثال، اتوبوس های لندن، تنها ۳۰ درصد از ظرفیت خود را جابه جا می کنند؛ درنتیجه، تعداد اتوبوس های موردنیاز برای جابه جایی مسافران هم دو تا سه برابر خواهد شد.

شاید دنیاگیری کووید ۱۹ را بتوان فرصت خوبی برای تجدیدنظر درباره ی حمل و نقل عمومی در نظر گرفت؛ بنابراین، با وجود راه حل های کوتاه مدت برای کاهش خطر ابتلا در حمل و نقل عمومی، سؤال بزرگ تری مطرح می شود: آیا زمان تجدیدنظر درباره ی چگونگی رسیدن و مدت زمان رسیدن از مبدأ به مقصد رسیده است؟ اگر مسئولان یک یا دو سال از زمان خود را به جای سرعت و ظرفیت برای امنیت مسافران صرف کنند، چهره ی حمل و نقل شهری چگونه خواهد شد؟ هنوز مشخص نیست؛ اما فعلا تنها چاره ی کار این است که مسافران پروتکل های لازم را رعایت کنند.