خطر موج همزمان آنفلوآنزا و کرونا

ستاد مرکزی مدیریت بحران سازمان نظام پزشکی در بیانیه‌ای آورده است: «در شرایطی که پاندمی کرونا ویروس و بیماری کووید ۱۹ در سراسر جهان و نیز در کشور عزیز ما ایران، یک مخاطره جدی حیات بشریت به حساب می‌آید، با نزدیک شدن به آغاز پاییز، نگرانی جامعه پزشکی و مردم ایران از بابت خطر اپیدمی آنفلوآنزا به یک مسئله حاد و مبرم تبدیل شده است.

اکنون پزشکان در سراسر جهان، نگران همزمان شدن و همراهی اپیدمی فصلی آنفلوانزا و پاندمی کووید ۱۹ هستند. از آنجایی که نشانه‌های بالینی آنفلوآنزا شبیه به نشانه‌های شایع کووید ۱۹ است، نشانه‌ها و علائم آنفلوآنزا می‌توانند با ایجاد مشکل در تشخیص و از طریق مبتلایانی که بیماری ایشان تشخیص داده نشده و تحت قرنطینه و اجرای دستورالعمل‌های مربوطه قرار نگرفته‌اند، خطر گسترش و سرایت بیماری کووید ۱۹ را افزایش دهند.از سوی دیگر، هر گاه شخصی با آلودگی توسط هر کدم از ویروس‌ها دچار «آنفلوآنزا» و یا «کووید ۱۹» شود، تا اندازه‌ای تضعیف و گرفتار خواهد شد که به سادگی میزبان مساعدی برای ویروس دیگر باشد.آنچه مسلم است اینکه ابتلای همزمان به هر دو ویروس می‌تواند پیش آگهی بالینی بدتری داشته و به خصوص در افراد مسن، و دارای بیماریی‌های زمینه‌ای و نیز کودکان به نتایج ناگواری منجر شود.یادآور می‌شود که نشانه‌های بالینی مشترک این دو بیماری عبارتند از تب، احساس تب و حرارت، لرز، درد بدن، سرفه یا تنفس مشکل و کوتاه شدن نفس‌ها. برای تشخیص افتراقی باید به علائم و نشانه‌های بالینی اختصاصی کووید ۱۹ مانند از دست دادن حس بویائی یا نماهای اختصاصی در سیتی اسکن ریه‌ها و یا تست PCR استناد شود.در شرایط فعلی، نگرانی جامعه پزشکی این است که مراجعات مبتلایان به آنفلوانزا، به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، روند خدمت رسانی به بیماران کووید ۱۹ و فرآیندهای پیشگیری را دچار اختلال جدی کند.مخاطراتی معینی که هم اکنون در کشورهای نیمکره شمالی و از جمله ایران مطرح است: این است که در بیشتر مناطق، مسئله بازگشایی مدارس و فضاهای تحصیلی، حضور کودکان، نوجوانان و جوانان، به همراه آموزگاران، استادان و کادرهای اداری و فنی در مدارس و دانشگاه‌ها، یک تهدید جدی برای شیوع بیشتر بیماری کووید ۱۹ به شمار می‌رود.درحال‌حاضر شبح بیماری آنفلوآنزا، موجب نگرانی مردم و ابهامات جدی در افکار عمومی شده است که امید است با توضیح بنیادهای علمی این مورد، از بار نگرانی و تشویش مردم کاسته شود و در عین حال مردم شریف ایران تشویق شوند با جدی‌تر گرفتن مقررات و مفاد پروتکل «فاصله‌گذاری اجتماعی» به کاهش دامنه و شدت اپیدمی آنفلوآنزا نیز یاری برسانند. اگر در این زمینه بخواهیم مطلب را خلاصه و جمع‌بندی کنیم، موارد زیر را باید مورد تأکید قرار دهیم:

۱ - شواهد موجود از نیمکره جنوبی که اپیدمی همزمان آنفلوآنزا و کووید ۱۹ را تجربه کرده‌اند، نشان می‌دهد که بهتر است با توضیح علمی مسائل و تأکید بر مقررات فاصله‌گذاری اجتماعی (استفاده از ماسک، شست‌وشوی دست‌ها با آب و صابون، خودداری از مسافرت‌های غیر‌ضروری، خودداری از اجتماعات و...) از وحشت ورود به فصل آنفلوآنزا در رسانه‌ها کاسته شود زیرا انتظار می‌رود با یاری مردم و فاصله‌گذاری اجتماعی، اپیدمی آنفلوانزای خفیف‌تری نسبت به سال‌های گذشته داشته باشیم.

۲ - واکسیناسیون علیه آنفلوآنزا به خصوص در گروه‌های پر خطر، حلقه مهمی در جلوگیری از حدت و شدت اپیدمی آن است. درحال‌حاضر وزارت بهداشت اقدام عملی نسبت به خرید و تهیه واکسن آنفلوآنزا را آغاز کرده و در دست اجرا دارد. مسئله مهم مدیریت نحوه توزیع واکسن و نظارت بر دسترسی و دریافت افرادی است که در گروه‌های پر‌خطر قرار دارند. مسئولان بهداشتی کشور حتماً لازم است که شیوه نامه تقسیم بندی جمعیت و شناسایی افراد پر خطر را بسیار سریع آماده نمایند تا از هرج و مرج، ایجاد بازار سیاه، رشد پدیده قاچاق و برخوردار نشدن افرادی که واقعاً به واکسن نیاز داشته‌اند، جلوگیری شود.

کودکان سالم ۶ تا ۲۳ ماهه، بزرگسالان بالای ۶۵ سال، زنان باردار در سه ماهه دوم و سوم حاملگی، و کلیه افراد بالای ۲ سال که بیماری زمینه‌ای از قبیل دیابت، سرطان، نارسایی کلیه، روماتیسم، آسم و... داشته باشند، در کنار کلیه کادر پزشکی- بهداشتی- درمانی از گروه‌های هدف در دریافت و تزریق واکسن آنفلوآنزا به حساب می‌آیند. سازمان نظام پزشکی حسب وظایف قانونی خود همکاری و مشارکت در سیاستگذاری‌ها و تأمین واکسن با کیفیت مناسب و اولویت‌گذاری توزیع آن آمادگی خود را در این امر اعلام می‌دارد.

۳ - بازگشایی مدارس، دانشگاه‌ها، پادگان‌ها و امثالهم باید با احتیاط کامل و پس از بررسی تمام جوانب و وضعیت همه گیری ویروسی در هر منطقه، کمک گرفتن از نظرات کارشناسی مسئولان و فعالان بهداشتی و درمانی کشور انجام شود. بسیار ضروری است که برنامه‌ریزی علمی و تأمین امکانات و ملزومات انجام شود، سپس به فکر بازگشایی کامل و بازگشت به روش‌های حضوری باشیم. در تعدادی از کشورهای اروپایی نیز تعجیل در بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها به بن بست برخورد کرده و بار دیگر به روش‌های غیر‌حضوری روی آورده‌اند.