بهترین روش برای بهبود آفت دهان

آفت دهانی عارضه شایعی است که تعداد زیادی از افراد در طول عمر خود آن راتجربه می‌کنند. منظور از آفت عودکننده، زخمی است که حداقل دوبار در سال عود کند. این ضایعات بسیار دردناک هستند و گاه تحمل آن به خصوص در هنگام خوردن و صحبت کردن برای افراد مشکل است.

با وجود اینکه تحقیقات زیادی در مورد این زخم‌ها انجام شده، به دلیل ناشناخته بودن دلایل ایجاد آن، تاکنون درمان قطعی برای این عارضه ارائه نشده است. از عوامل موثر در بروز آفت می‌توان به عوامل هورمونی، توارث، کمبود آهن، اسید فولیک، ویتامین B۱۲، بیماری سلیاک، اختلالات ایمنی و استرس اشاره کرد.

دارورسانی از طریق مخاط‌چسب، یکی از روش‌های نوین است که به علت توانایی چسبیدن و باقی‌ماندن بر سطح مخاط و آزادرسانی آهسته و پیوسته داروی موجود در خود، در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. این روش به دلیل طولانی کردن زمان دارورسانی، تشکیل یک لایه نازک بر سطح مخاط، عدم شستشو، چرب نبودن و هدف قرار دادن بافت‌های آسیب‌دیده، روش مناسبی برای ارائه دارو در درمان آفت دهان محسوب می‌شود.

از آن‌جا که گیاه چای سبز اثرات آنتی‌اکسیدانی، آنتی باکتریال و ضدالتهابی قابل‌توجهی دارد، پژوهشگران دانشگاه‌های علوم پزشکی کرمان، رفسنجان و ایران مطالعه‌ای را طراحی کردند و در آن تاثیر عصاره چای سبز را با سیستم دارورسانی مخاط چسب، بر روی التیام زخم‌های آفتی دهان، بررسی کردند.

عاتکه موقری‌پور و محمود شیخ فتح الهی به همراه همکارانشان، پژوهشگرانی بودند که در این مطالعه همکاری داشتند.

این مطالعه بر روی ۵۲ بیمار مبتلا به آفت دهان مراجعه‌کننده به دانشکده دندان‌پزشکی رفسنجان در سال‌های ۱۳۹۳-۱۳۹۴ انجام شد.

بیماران به طور تصادفی در دو گروه ۲۶ نفره قرار گرفتند و به یک گروه خمیر مخاط‌چسب حاوی عصاره چای سبز و به یک گروه خمیر مخاط‌چسب بدون دارو (به عنوان دارونما)، داده شد.

این پژوهش دوسو کور بود؛ به این معنا که هیچ‌یک از دو طرف مطالعه (محققان و بیماران)، از این‌که شخص در گروه دارو یا دارونما قرار دارد، اطلاعی نداشتند.

پس از ارائه آموزش‌های لازم، از بیماران خواسته شد که خمیر موردنظر را سه بار در روز (بعد از صبحانه، بعد از نهار و قبل خواب) بر روی زخم آفتی خود قرار داده و آن را برندارند تا جذب شود. برای اطمینان از تاثیر بیشتر دارو، به بیماران توصیه شد تا نیم ساعت پس از استفاده از دارو، از خوردن، آشامیدن و شستن دهان اجتناب کنند.

همه بیماران قبل از استفاده دارو معاینه شدند خصوصیات زخم‌ها توسط پژوهشگران ثبت شد. همچنین در روز‌های اول، ششم و دهم بعد از استفاده از دارو نیز معاینه انجام شد و بزرگ‌ترین زخم اندازه‌گیری شد.

همچنین شدت درد بیماران نیز در روز‌های معاینه مورد بررسی قرار گرفت و از بیماران خواسته شد به شدت درد خود از صفر تا ۱۰ عدددهی کنند.

در روز دهم چنان‌چه بهبودی حاصل نشده بود، نتیجه گزارش شد. منظور از بهبودی، به پایان رسیدن درد و ناپدید شدن زخم بود. پس از انجام پژوهش، داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش‌های آماری تحلیل شدند.

نتایج بررسی‌ها نشان داد که خمیر مخاط‌چسب چای سبز بر میانگین اندازه ضایعات تاثیری نداشته، ولی اثر آن بر شدت درد و دوره بهبودی بیماران معنی‌دار بوده است.

به نظر می‌رسد سایز زخم‌های حفره دهان لزوما متناسب با شدت درد بیماران نیست. ممکن است درد ناشی از دو زخم آفتی با اندازه مشابه، کاملا متفاوت باشد. به همین دلیل شاید بتوان نتیجه گرفت که کاهش درد نسبت به کاهش اندازه زخم، شاخص بهتری جهت بررسی اثر یک دارو در حفره دهان باشد.

همچنین تنها عاملی که در بیماران مبتلا به زخم‌های آفت دهانی باعث ناراحتی فرد شده و او را در جست‌وجوی درمان می‌اندازد، بیشتر از آن‌که اندازه زخم باشد، درد ناشی از آن است.

نتایج این تحقیق به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «تاثیر خمیر مخاط‌چسب چای سبز بر درمان زخم‌های آفتی عودکننده دهان» در فصل‌نامه «دانشکده دندان‌پزشکی مشهد» منتشر شده‌است.