کدام کشور اولین واکسن کرونا را می سازد؟

چین برای نخستین بار از رونمایی از یک واکسن موفق خبر داد. بیماری کویید ۱۹ در سرتاسر جهان پخش شده است، اقتصاد را فلج کرده است و تا کنون بیش از یک میلیون و دویست هزار نفر را به کشتن داد و البته به چهرۀ بین‌المللی چین آسیب زیادی وارد کرد. چین بنا دارد در سال ۲۰۲۱ با واکسیناسیون بخش بزرگی از جهان، نگاه جهان به این کشور را بهبود ببخشد. اگرچه کشورهای زیادی در تلاش بودند که به واکسن دست پیدا کنند. چین در رقابتی جدی با ایالات متحده و سایر کشورهای غربی برای تولید واکسن قرار داشت اما دست آخر توانست در این رقابت پیروز شود و از مزایای استراتژیک دست‌یابی به این واکسن بهره‌مند شود.

واکسن چینی در مراحل پایانی آزمایش

در رقابت جهانی بر سر تولید واکسن کرونا، چین با پنج شرکت فعال در زمینه تولید واکسن کووید-۱۹، یکی از شانس‌های اصلی ساخت و تولید واکسن در جهان محسوب می‌شود. شرکت‌های چینی مانند بعضی از شرکت‌های اروپایی در حال آزمایش مراحل پایانی واکسن‌های خود هستند. به گفته مقام‌های چینی، بیش از ۶۰ هزار نفر در این کشور واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و هیچ کدام از آنها دچار اثرات جانبی نشده‌اند. شهروندان چینی بین ۱۸ تا ۵۹ سال می‌توانستند برای دریافت این واکسن داوطلب شوند. این واکسن در دو نوبت ۱۴ تا ۲۸ روزه به آنها تزریق شد. همچنین به آنها گفته شده است که ممکن است اثرات جانبی مانند سوزش در محل تزریق واکسن و بالا رفتن دمای بدن تا ۲۴ ساعت پس از تزریق واکسن را تجربه کنند. مانند بسیاری از کشورها، تمرکز چین برای واکسیناسیون سراسری علیه کرونا، بر روی گروه‌های حساس و در معرض بیماری مانند کارکنان بخش بهداشت و مسافران به خارج از کشور است، البته افرادی که درگیر ویروس هستند نیز می‌توانند واکسن را دریافت کنند. مسئولان این پروژه می‌گویند هر فرد باید حداقل ۲ دوز از این واکسن را دریافت کنند و البته مراقبت‌های همیشگی مانند استفاده از ماسک نیز ادامه یابد. چرا که نمی‌توان با دریافت واکسن به سرعت به زندگی عادی برگشت. چین امیدوار است که تا پایان سال ۶۱۰ میلیون واکسن تولید کند. درحال‌حاضر ۱۳ واکسن کووید-۱۹ در چین در مرحله آزمایش بالینی است و ۱۰ کشور مانند برزیل، مصر، پاکستان، مکزیک و امارات داوطلب آزمایش واکسن‌های چینی شده‌اند.

در سرتاسر جهان ۱۱ واکسن در مرحلۀ سوم آزمون هستند. مرحلۀ سوم مرحلۀ نهایی قبل از دریافت تأییدیه‌های قانونی است. واکسن موفق چینی که در آزمایشگاه ووهان ساخته شده است تاکنون روی چهار نفر آزمایش شده است. این چهار نفر از افراد در خط مقدم مبارزه با کرونا در امارات متحدۀ عربی بودند. این واکسن موفق در مسیر دریافت تاییدیه‌های قانونی است. اما واکسن‌های امریکایی که Moderna و Pfizer هم در این مرحله هستند و قرار است به‌زودی تأییدیه‌ها را دریافت کنند. ایالات متحده فعلاً برنامه‌ای برای توزیع واکسن به بیش از نیمی از مردم جهان که درکشورهای در حال توسعه هستند ندارد. ایالات متحده تا کنون تمایلی برای حمایت از برنامۀ سازمان بهداشت جهانی برای رساندن واکسن به کشورهای درحال توسعه نشان نداده است.

با کناره‌گیری ایالات متحده از برنامۀ سازمان بهداشت جهانی، چین این فرصت را یافته است که رهبری واکسن‌رسانی به جهان را در اختیار بگیرد و خود را به عنوان ناجی کشورهای در حال توسعه معرفی کند. چین حتی اگر در مسابقۀ تولید واکسن برنده شود، احتمالاً توان رقابت در بازارهای امریکا، اروپا یا ژاپن را ندارد، هرچند که تولیدکننده‌های چینی تلاش کرده‌اند که بازار واکسن اروپا را هم برای خود کنند و برای رفع موانع نظارتی تلاش زیادی کرده‌اند. بیشتر کشورهای اروپایی قراردادهای پیش‌خریدی با تولیدکنندگان غربیِ این واکسن از جمله Moderna، Pfizer، AstraZeneca امضا کرده‌اند. برای یک کشور ثروتمند قیمت واکسیناسیون هر شهروند قیمت بالایی نخواهد بود. مودرنا، یکی از شرکت‌های تولیدکننده واکسن کووید-۱۹ تخمین زده است که هزینه واکسیناسیون برای هر نفر بین ۶۴ تا ۷۴ دلار، با احتساب واکسن تقویت کنندۀ مورد نیاز، برای هر نفر است.

آسیا و افریقا؛ مشتری‌ واکسن چینی

 اما بازار اصلی واکسن ساخت چین آسیا، افریقا، خاورمیانه و امریکای لاتین است. مناطقی که چندان توانایی تولید واکسن ندارند اما خریداران بزرگی برای واکسن محسوب خواهند شد. ۱۸ کشور از جمله آرژانتین، بحرین، بنگلادش، برزیل، مصر، اندونزی مراکش، پاکستان، پرو، روسیه، عربستان سعودی، ترکیه و امارات متحده عربی در مرحلۀ سوم آزمون بالینی واکسن چینی هستند. حتی اگر چین برای فروش واکسن خود یارانه بدهد باز هم بازار بزرگی را به‌دست می‌آورد. چین بنا دارد که این یارانه را به کشورهای در حال توسعه بدهد. رئیس‌جمهوری چین در اوایل ماه مه قول داد که واکسن تولید چین را به یک کالای عمومی برای همۀ جهان تبدیل کند. او قول داده است که یک میلیارد دلار وام به کشورهای امریکای لاتین و حوزه کارائیب وام بدهد تا بتوانند واکسن را تهیه کنند. ماه گذشته هم مکزیزک قراراداد خرید ۷۰ میلیون دوز واکسن را با چین به امضا رساند. چین بنا دارد حتی قبل از واکسیناسیون عمومی مردم خود صادرات واکسن را آغاز کند که حسن نیت خود را نشان دهد.