پیشنهاد هایی برای افزایش اطلاعات حقوقی

عده زیادی از مردم به دلیل کمبود اطلاعات حقوقی در یکسری از معاملات و قراردادها متضر می‌شوند و به اصطلاح سرشان کلاه می‌رود.

به نظر می‌رسد لازم است تا یکسری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای افزایش سواد حقوقی مردم در نظر گرفته شود. همچنین آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها در بعد تخصصی و البته رسانه‌ها نیز در بعد عمومی می‌توانند در افزایش سواد حقوقی مردم نقش مهم و بسزایی داشته باشند.

سهیل طاهری، وکیل دادگستری و عضو هیات علمی دانشگاه در مورد لزوم افزایش سواد حقوقی مردم اظهارکرد: ضرورت مراجعه به متخصص در خصوص مشکلاتی که مردم با آنها مواجه می‌شوند، امری بدیهی است.

همانطور که فردی بیمار می‌شود باید به پزشک مراجعه کند، هنگامی که مشکل حقوقی برای کسی پیش می‌آید باید به وکیل مراجعه کند. ساده‌ترین مسائل حقوقی وقتی در فرآیند دادگاه‌های ما وارد می‌شوند، دارای پیچیدگی‌های خاص خود هستند.

مثلاً یک دعوی چک را می‌توانیم به نحوی مطرح کنیم که پس از ۶ یا ۷ ماه دوندگی نتوانیم به نتیجه‌ای برسیم و وجهمان را دریافت کنیم، پس به نظر می‌رسد که بالابردن فرهنگ عمومی در مراجعه به متخصص و وکیل مهم‌تر از بالا بردن سطح آگاهی‌های حقوقی مردم است.

باید توجه داشت که هردوی آنها لازم هستند اما جا انداختن امر بدیهی مراجعه به وکیل و متخصص وقتی مشکلی برای مردم پیش می‌آید مهم‌تر از بالا بردن سطح آگاهی‌های حقوقی است، ضمن اینکه بالابردن سطح آگاهی‌های حقوقی نیز مهم است.

مثلاً وقتی کسی می‌خواهد ازدواج کند، باید بداند که زوجه اگر متقاضی طلاق باشد نمی‌تواند طلاق بگیرد مگر اینکه عسر و حرج خود را اثبات کند یا وکالتی هنگام العقد از همسرش برای طلاق بگیرد. این موضوع در جلوگیری از بروز بسیاری از مشکلات بعدی برای ازدواج افراد خیلی می‌تواند موثر باشد.

همچنین مرد نیز اگر در بحث ازدواج آگاه باشد که مهریه‌ای که تعیین می‌شود چه تبعاتی در آینده در صورت حدوث اختلاف یا غیر از آن می‌تواند داشته باشد می‌تواند از بروز مشکلات دیگری جلوگیری نماید. بنابراین اگر از این موضوعات و موضوعات ساده ی دیگر مردم اطلاعات داشته باشند، باعث می‌شود که یکسری مشکلات بعدی دیگر به وجود نیاید.

در خصوص فوت نیز قطعاً یکسری مشکلات پس از آن به وجود خواهد آمد، در اداره اموال متوفی پس از فوتش باید بدانیم که به چه صورت این موضوع انجام شود، بنابراین اگر به صورت اجمالی یکسری اطلاعات حقوقی وجود داشته باشد، از اختلافات بعدی و طرح دعاوی در دادگستری نیز جلوگیری به عمل می‌آید.

بالابردن اطلاعات حقوقی در جلوگیری از مشکلات حقوقی موثر است

طاهری در خصوص نقش رسانه‌ها و سایر ارگان‌ها در ترویج اطلاعات و سواد حقوقی مردم افزود: نقش رسانه‌ها در هردو موضوعی که اشاره شد یعنی فرهنگ‌سازی موضوع مراجعه به وکیل و بالا بردن سطح آگاهی‌های حقوقی جامعه نقشی موثر و تاثیرگذار است.

رسانه‌ها می‌توانند این موضوع را در جامعه تقویت کنند و البته این از وظایف اصلی رسانه‌ها بشمار می‌رود. ضمناً در مواردی باید توجه داشت که گاهی گمان می‌کنیم آگاهی حقوقی کافی داریم، پس برای حل مشکل، خودمان تصمیم گیری می‌کنیم و در نهایت با شکست مواجه می‌شویم چرا که تصمیم ما اشتباه بوده است. بنابراین باید بدانیم که مسائل حقوقی یکسری مسائل تخصصی است که بعضاً دارای پیچیدگی هایی هستند که اگر بدون مشاوره از متخصص حقوقی، بخواهیم خودمان تصمیم بگیریم، ممکن است راه را اشتباه برویم و ضررمان چند برابر شود.

پس بالابردن سطح آگاهی حقوقی لزوماً به این معنا نیست که نیازی به متخصص نداشته باشیم. گاهی در یک مسئله ی واحد دو قاضی دو رای متفاوت می‌دهند، دلیل آن این است که یک قاضی نظری دارد و قاضی دیگر نظری متفاوت با آن دارد.

همچنین در یک موضوع واحد ممکن است دیوان عالی کشور هم دو رای متفاوت صادر کند. پس هرکس که دارای آگاهی‌های حقوقی بود، لزوماً نمی‌تواند تصمیم‌های حقوقی بگیرد و نیازمند مشورت است. با این حال بالا بردن سطح آگاهی و اطلاعات حقوقی در جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی بسیار موثر است.

لزوم استفاده از مشاور حقوقی پس از بروزمشکلات

عضو هیات علمی دانشگاه در مورد لزوم فراگیری اطلاعات حقوقی و مراجعه به وکیل ادامه داد: باید تقسیم بندی در این موضوع صورت گیرد، اینکه بالابردن معلومات حقوقی در جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی موثر است، اما بعد از بروز مشکل حقوقی دیگر داشتن آگاهی حقوقی صرف، تکمیل‌کننده و تعیین‌کننده نیست و باید حتماً با متخصصی مشورت شود که راه غلط در انتخاب حل مشکل اتخاذ نشود.

آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها در بالابردن اطلاعات حقوقی مردم تلاش کنند

سهیل طاهری در مورد نقش آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها برای بالا بردن سطح آگاهی‌های حقوقی قشر فرهیخته جامعه نیز ابرازکرد: حقوق همانطور که از اسمش پیداست جمع حق است. به عبارتی همه اشخاص جامعه حقوقی دارند و طبیعی است که بچه‌ها در آموزش و پرورش و مدارس و دانشجویان دانشگاه‌ها را لازم است تا با اطلاعات حقوقی آشنا کنیم.

افراد جامعه باید بدانند که اولاً چه حقوقی دارند، ثانیاً این حقوق را چگونه می‌توانند اعمال کنند، ثالثاً چه کاری می‌توانند انجام دهند که در راستای اعمال حقوق خود مشکلی به وجود نیاید، رابعاً چه کاری می‌توانند انجام دهند که دیگران حقوق آنها را تضییع نکنند، خامساً در ازای حقوق خود چه تکالیفی بر عهده شان است، این موارد محورهایی هستند که در آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها می‌توان در قالب مفاد آموزشی که موجود است به آن اضافه شود و کودکان، نوجوانان و جوانان با آنها آشنا شوند.

با این حال رسانه‌ها در این میان وظیفه‌ای موثر بر عهده دارند، رسانه‌ها می‌توانند با ارائه برنامه‌های جذاب، مثل تولید فیلم‌های سینمایی مردم را با حقوق خود آشنا کنند، اگرچه متاسفانه در این حوزه بسیار کم کاری شده است و بالعکس فیلم هایی که می‌بینیم برخی مسائل حقوقی در آنها غلط است و اطلاعاتی غلط به مردم داده می‌شود.

به عبارتی غالب فیلم هایی که در رسانه‌های ما تولید و پخش می‌شود، جنبه‌های حقوقی صحیحی ندارند و به درستی به آنها پرداخته نمی‌شود. بنابراین در حوزه ی رسانه‌ای نه تنها اطلاعات حقوقی مردم را بالا نبرده‌ایم بلکه در راستای آموزش غلط اطلاعات حقوقی به مردم گام هایی هم برداشته ایم!

در فیلم‌های رسانه‌ای به مسائل حقوقی دقت نمی‌شود

این وکیل دادگستری در مورد اقدامات رسانه‌ها برای افزایش آگاهی‌های حقوقی مردم گفت: ساختن کلیپ‌های آموزشی، مصاحبه و امثالهم در رسانه‌ها ممکن است چندان جذاب نباشد اما هنر، خاصیتی دارد که محتوا را در قالبی جذاب می‌برد و به مردم عرضه می‌کند.

در این خصوص می‌توان به فیلم آقازده اشاره کرد که قشر زیادی از مردم آن را مشاهده می‌کنند و به جنبه‌های حقوقی زیادی در آن اشاره شده است، در این فیلم ایرادات حقوقی زیادی دیده می‌شود، مثلاً بازیگری به جای آن که بگوید برگ جلب فرد را بدهید، می‌گوید حکم بازداشت فرد را بدهید!

این در حالی است که دادسرا به کسی حکم بازداشت نمی‌دهد ولی ما به مردم آموزش می‌دهیم که دادسرا حکم بازداشت می‌دهد.

همچنین در مهندسی کل فیلم نیز یکسری اشتباهاتی وجود دارد، مثلاً فردی اقدامی خلاف انجام می‌دهد و کسی سراغش نمی‌رود، در صورتی که اگر فردی آن اقدام را در واقعیت انجام دهد، ده‌ها ارگان نظارتی به آن رسیدگی می‌کنند، با این حال بازیگر این فیلم هر کاری بخواهد انجام می‌دهد اما کسی به سراغش نمی‌رود. بنابراین در فیلمنامه این فیلم نیز یکسری نکات مهم حقوقی در نظر گرفته نشده است.

رسانه‌ها در قالب هنر اطلاعات حقوقی مردم را افزایش دهند

طاهری در پایان تاکید کرد: مهم‌ترین و مبنایی‌ترین ارگان هایی که می‌توانند در افزایش آگاهی‌های حقوقی مردم اقدام کنند، آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها هستند و به صورت عمومی تر که فراتر از دانشجویان و دانش آموزان می‌شود بر عهده رسانه هاست که می‌توانند در قالب‌های جذاب هنری اطلاعات و آگاهی‌های حقوقی مردم را افزایش دهند.