بررسی علت تاخیر در ورود واکسنهای وارداتی

مصطفی قانعی درباره آخرین اخبار از طرح‌های پژوهشی واکسن‌های ایرانی کرونا، گفت: در حال حاضر ۸ واکسن در مرحله پژوهشی یا مقدماتی هستند و ۷ واکسن مرحله مقدماتی را طی کردند و به مرحله پیش بالینی رسیدند و ۲ واکسن هم داریم که پرونده یکی از آنها ( شتاب دهنده پایا فن یاخته) در مرحله ارسال به سازمان غذا و دارو است و دیگری هم ( واکسن دانشکاه علوم پزشکی بقیه‌الله) در انتظار دریافت مجوز کارآزمایی بالینی فاز یک است.

وی افزود: در فاز دوم بالینی اکنون ۳ واکسن اسپایکوژن (مشترک ایران و استرالیا)، واکسن کووپارس و واکسن فخرا را داریم. در فاز سوم بالینی نیز واکسن انستیتو پاستور ایران و کوبا (پاستوکووک) را داریم و واکسن کووایران برکت نیز موفق به دریافت مجوز مصرف اضطراری در روزهای اخیر شده است.

وی درباره واکسن اسپایکوژن (تولید مشترک ایران و استرالیا)، اظهار کرد: فاز اول کارآزمایی بالینی آن در استرالیا طی شد و فاز دوم در ایران دنبال می‌شود و زمان ثبت نام برای فاز سوم متعاقبا اعلام می‌شود.

قانعی درباره اخذ مجوز اضطراری تزریق واکسن کووایران برکت، اظهار کرد: با صدور مجوز، تزریق این واکسن مانند سایر واکسن‌ها خواهد بود اما به شکل داوطلبانه مردم می‌توانند اقدام به دریافت آن کنند. همچنین واکسن پاستور هم بالای ۹۰ درصد پیشرفت داشته و داده‌های مناسبی دارد؛ لذا تصور می‌کنم بتواند ظرف یک یا دو هفته آینده  برای دریافت مجوز اضطراری اقدام کند.

وی در پاسخ به این سوال که آیا بر اساس سند ملی واکسیناسیون کرونا، گروه‌ بعدی سنی مشمول دریافت واکسن‌هایی که مجوز مصرف اضطراری گرفته‌اند خواهند شد یا خیر؟، تاکید کرد: واکسن داوطلبانه هیچگاه اجباری نیست و کسانی که بر اساس سند ملی ثبت نام می‌کنند دواطلب می‌شوند که می‌خواهند واکسن ایرانی دریافت کنند. به طور کلی تزریق واکسن کرونا از هر نوعی اجباری نیست؛ اما فرد خودش می‌تواند داوطلب شود که از میان واکسن‌های موجود، واکسیناسیون را انجام دهد.

وی در پاسخ به سوال درباره بیمه افرادی که واکسن را دریافت می کنند، افزود: بیمه شدن دریافت کنندگان واکسن فقط در فاز اول، دوم و سوم کارآزمایی بالینی است و وقتی مجوز اضطراری مصرف صادر شود دیگر بحث بیمه وجود ندارد.  

قانعی درباره آخرین اخبار از واکسن تولیدی وزارت دفاع (فخرا) نیز بیان کرد: این واکسن اخیرا برای جذب داوطلب اقدام کرده است و پس از پایان فاز دوم مطالعات و بررسی و تایید نتایج، اجازه ورود به فاز سوم را اخذ خواهد کرد.

وی درخصوص چشم‌انداز موجود از واکسیناسیون کرونا در ایران، تصریح کرد: ما بر اساس خود اظهاری یک پیش‌بینی و بر اساس توان تولید یک پیش‌بینی دیگر داریم. اگر قرار باشد بر اساس تولید پیش‌بینی‌ کنیم، واکسن‌های برکت و پاستور را در تیرماه در حد ۴ میلیون دُز می‌توانیم داشته باشیم و این حداقل تولیدی است که اعلام کردند؛ ولیکن در انتهای شهریور وضع بهتر می‌شود و به ۷ میلیون دُز هم می‌رسیم چون واکسن اسپایکوژن ( تولید ایران و استرالیا) هم می‌تواند مجوز بگیرد. وقتی به انتهای مهر برسیم با حساب بر قول شفافارمد (کووایران برکت) مبنی بر تولید حداقلی ۱۰ میلیون دُز و تولید احتمالی واکسن‌های فخرا، اسپایکوژن، رازی و پاستور؛ می توانیم حدود ۱۹ میلیون دُز واکسن داشته باشیم‌. بنابراین چالش ما از آبان ماه میزان واکسیناسیون است یعنی باید توان واکسیناسیون کشور افزایش یابد.

قانعی درباره طرح‌های مطالعاتی ویژه برای تزریق واکسن کرونا به افراد زیر ۱۸ سال نیز اظهار کرد: الان در دنیا بر این موضوع کار می‌شود اما هنوز نتایج یک یا دو مطالعه بیشتر درنیامده و احتمالا تا یک یا دو ماه آینده بهتر بتوانیم درباره تزریق واکسن به این گروه قضاوت کنیم.

وی درباره تاخیر در تامین دُز دوم واکسن کرونا در روزهای اخیر تاکید کرد: درمقاله نیچر آمده است که اگر واکسن کم بود حتی اگر یک دُز هم واکسن بزنید، مرگ بر اثر کووید۱۹ کاهش خواهد یافت؛ بنابراین این مشکل تنها مربوط به ایران نیست و در کل دنیا واکسن کم است. لذا اگر در شرایطی بودیم که فقط یک دُز در دسترس بود باید همان را تزریق کرد. در کل دنیا در سال  ۲۰۲۱ حدود ۱۱.۵ میلیارد واکسن تولید شده است و از این میزان ۴.۶ میلیارد در آمریکا، ۳.۱ میلیارد در هند، ۱.۹ میلیارد در چین، یک میلیارد در انگلستان، ۵۰۰ میلیون دُز در آلمان و ۳۰۰ میلیون دُز هم در کره جنوبی تولید می‌شود. اگر دقت کنید می‌بینید کانادا، اتحادیه اروپا، آمریکا، استرالیا و بریتانیا بین ۲ تا ۵ برابر جمعیت خود واکسن پیش خرید کردند و معلوم است برای بقیه دنیا واکسن نیست. سازمان بهداشت جهانی هم این موضوع را نقد کرده است‌.

وی افزود: از طرفی برای سهمیه کوواکس از ما پول گرفتند و ۱۶.۸ میلیون دُز قرار بوده تا الان تحویل دهند که فقط دو میلیون دز دریافت شده و در تحویل باقیمانده‌ تعهد تاخیر داشته‌اند و هر کشور یک بهانه دارد. اینها دلایلی است که تامین واکسن را با چالش مواجه کرده و ما باید به تولید داخلی دلخوش باشیم؛ ولی باید پیگیری سهمیه کووکس هم باشیم زیرا وجه آن را پرداخت کردیم. برای اینکه بگوییم چرا دُز دوم نرسید یا دیر رسید باید کل وضعیت تامین واکسن در جهان را تحلیل کنیم. الان رقابت در کشورها به این شکل شده است که بگویند چند درصد مردمشان واکسینه شدند و همه کشورها تلاش می‌کنند به صدر جدول واکسیناسیون بیایند.

قانعی تاکید کرد: با وجود آینده روشن تولید واکسن ایرانی اما همچنان باید پیگیر مطالباتمان از کووکس باشیم و اگر زودتر بتوانیم واکسیناسیون را انجام دهیم نباید درنگ کنیم. اگر میزان تولید ماهانه واکسن به ۲۰ میلیون دُز برسد باید میزان تزریق هم روزانه حدود ۶۰۰ هزارنفر باشد که عدد بالایی است. باید تمرکز کنیم تا واکسیناسیون به شکلی گسترش یابد که اسفند و نوروز خوبی در انتظار مردم باشد.

وی افزود: هر بررسی که اکنون انجام می‌دهیم باید با ارزیابی دنیا باشد. کار جدی دیگری که باید انجام دهیم مبارزه با گروه‌های ضد واکسن است. این‌ها هر روز به طریقی کار واکسن هراسی را انجام می‌دهند و اگر نتوانیم بخشی از جمعیت را واکسینه کنیم، ایمنی جمعی حاصل نمی‌شود و باز هم ویروس بین مردم در گردش خواهد بود. بنابراین راهکار برون رفت از چالش کرونا، واکسیناسیون است.

قانعی در پایان صحبتهایش تاکید کرد: تقاضای ما از دولت آینده این است که بر واکسن متمرکز شود و برای واکسن سازها مدل پیش خرید را انجام دهد و صدور مجوز اضطراری را همسان برای سایرین هم پیگیری کند و در تامین ماده اولیه واکسن با مدل پیش خرید، شرکت‌ها را تقویت کند. یقین دارم با پیگیری این موضوع پس از انتخابات، قطعا در استقرار دولت مشکلشان کمتر خواهد بود.