وضعیت زنان کولبر از زبان جوان ۲۳ساله

کولبری همچنان در غرب کشور ادامه دارد. متاسفانه چند روز قبل یکی از مرزبانان به اشتباه کولبری را هدف قرار گرفته او را به کام مرگ کشاند. البته دردسر کولبری فقط به این مشکل ختم نمی شود و سنگینی بار، حوادث طبیعی چون سقوط بهمن و سنگ و حمله حیوانات نیز می تواند از جمله دشواری کار کولبری به شمار رود.

کولبران غرب کشور سال هاست که مورد توجه مردم قرار گرفته اند. افرادی که برای به دوش کشیدن بار سنگین زندگی، زیر بار های سنگین می روند و در کوه ها و مناطق صعب العبور، در حالی که به فکر شکم گرسنه زن و فرزند و پدرومادر خویش هستند همه خطر ها را چون خطر تیراندازی، سقوط سنگ و بهمن، سرمای جان سوز و بلایای طبیعی دیگر را به جان می خرند.

معین ۲۳ ساله است. ظاهرش نیز مثل همه جوان های کُرد با ابهت است. با او گفت و گو کردیم و از حال و احوال این روزها و این سال های سخت پرسیدیم. به ما از دوستان و رفقایش که بر اثر اصابت گلوله مرزبانان جانباختند گفت، از بیکاری و از شغل کارگری و هر چیزی که او را از کولبری جدا کند. معین درد بار را بیشتر از نانی که سر سفره خانواده اش می برد می خواند. او از کمر درد و واریس و پا درد گفت و در انتها آرزو کرد مسئولانی که قبل از قدرتمند شدن از غیرت کُرد ها تعریف می کنند، بعد از شروع کار هم آن ها را فراموش نکنند.

گفت و گوی زیر بخشی از مصاحبه با کولبر جوان ۲۳ ساله به نام "معین " از خطه ی کردستان است:

چند سال داری و میزان تحصیلات ات چقدر است؟

۲۳ ساله هستم و دارای مدرک دیپلم.

چرا کولبری را انتخاب کردی؟

از روی ناچاری، نداری و مشکلات مالی و اقتصادی.

با توجه به این که مسئولان هم اذعان می کنند مهمترین دلیل کولبری در غرب کشور، کمبود ظرفیت های شغلی است، اگر در منطقه شما ظرفیت شغلی خوبی داشت، چه شغلی را انتخاب می کردی؟

هر شغلی که خطر و ریسک کمتری داشته باشد، هر لحظه در تیررس مرزبان قرار نگیرد. اکنون حداقل نیازمند احداث کارخانه ای هستیم تا در آن مشغول شویم. چندسال قبل رفیقم که ۱۴ سال بیشتر نداشت و مشغول کولبری بود با گلوله کشته شد. در حالی که اگر کارخانه ای وجود داشته باشد مجبور نیستیم برای یک لقمه نان، جان خودمان را کف دست بگیریم و کولبری کنیم.

تلخ ترین خاطره ای که در ۶ سال اخیر و زمانی که مشغول کولبری شدی، کدام است؟

تلخ ترین خاطره من از کولبری زمانی است که رفقایم در مرز گردنه تته، مورد اصابت گلوله قرار گرفتند. یکی از آن ها ۱۴ ساله بود و اسمشان فرهاد و آزار بود. آن ها با هم رفیق بودند و متاسفانه شهید شدند. اکنون در سمت مریوان هنوز هم آثار زمان جنگ وجود دارد و شاهد مین های خنثی نشده هستیم. متاسفانه اخیراً دو تن از دوستان و هم روستایی های ما بر اثر اصابت گلوله شهید شدند.

نیروهای مرزبانی اول هشدار می دهند و سپس شلیک می کنند یا بدون هشدار اقدام می کنند؟

مرزبانان کمین می کنند و اگر خود را در دسترس آن ها قرار دهیم، مستقیم به سمت مان شلیک می کنند، این گونه نیست که از پیش به ما اطلاع دهند که در حال عزیمت به آن منطقه هستند تا ما از خودمان مراقبت کنیم.

البته ماموران به وظیفه خودشان در جهت تامین امنیت مرزها تلاش می کنند و بهرحال چاره ای ندارند

درست است، بهرحال یکی مجبور است که سرباز باشد و باید دوران خدمت سربازی اش را طی کند. انتظار داریم تا دولت و مسئولین برای مردم این منطقه شغلی ایجاد کنند تا جوانان در کوه ها از خطر مرزبانان، سقوط بهمن، یخ زدگی بر اثر سرما و اصابت گلوله جان شان در امان باشد. اکنون در منطقه ما جوانانی هستند که مدرک دکتری و فوق لیسانس دارند اما کولبری می کنند. علاوه بر این برای استخدام نیز وقتی مراجعه می کنیم، هنگامی که متوجه می شوند کُرد هستیم، استخدام مان نمی کنند.

قراربود که به شما کارت کولبری داده شود تا برای ورود اقلام حساس مثل اسلحه و دارو و امثالهم جلوگیری شود. آیا چنین کارتی به شما داده شد؟

مدتی در همان زمانی که گفتند به کولبران کارت کولبری داده می شود، به تعدادی کولبر از کارت های مذکور دادند اما پس از آن دیگر خبری نشد. دیگر کسی نپرسید که آیا این کارت ها به همه کولبران داده شده یا خیر؟ اکنون وضعیت به گونه ای است که در یک بازه ی زمانی وقتی یک کولبر جان خود را از دست می دهد، برخی مسئولین می گویند باید فکری به حال کولبران کرد. این وضعیت فقط در همان چند روز ادامه دارد و سپس فراموش می شود.

در ماه چند تن از کولبران دچار سانحه می شوند و مورد اصابت گلوله قرار می گیرند؟

در ماه بستگی به شرایط و خطراتی چون باریدن برف در زمستان و شرایط این چنینی دارد. به طور کلی در سال حداقل یک یا دو کشته در جریان کولبری می دهیم. افراد ممکن است بر اثر شلیک گلوله، سقوط بهمن، سنگ و آوار جان خود را از دست بدهند یا زخمی شوند.

کولبران در جریان فعالیت شان عمدتاً با چه بیماری هایی مواجه می شوند؟

کسانی که به کولبری وارد می شوند، مبتلا به بیماری هایی چون واریس، دیسک کمر و سیاتیک می شوند. اغلب کولبران به دلیل فشاری که به آن ها وارد می شود درد زیادی را متحمل می شوند و درد این بارها ۱۰ برابر نانی است که برای خانواده ات در می آوریم.

کوچکترین کولبر در منطقه شما چند ساله است و آیا می تواند از پس فشار باری که روی دوش اش است بر بیاید؟

کوچکترین کولبران در منطقه ما ۱۳ یا ۱۴ ساله هستند و بستگی به توان شان بارهای کوچکتر را حمل می کنند. ما از افراد خواهش می کنیم که با توجه به اینکه مجبور است و تا اینجا آمده، باری کوچکتر به او بدهید.

زنان کولبر در آن منطقه چه وضعیتی دارند؟ آن ها از چند سالگی شروع به کار می کنند و بیشتر کولبران زن، ساکن کدام منطقه هستند؟

زنان کولبر بیشتر در سمت سردشت که کوهستانی تر است مشغول هستند. در منطقه هایی مثل اورامانات نیز زنان کولبری می کنند اما تعدادشان بسیار کمتر است.

رئیس جمهور فعلی که دوران فعالیت اش رو به پایان است، شما از رئیس جمهور و مسئولین دیگر چه برای رفع مشکلات تان چه انتظاری دارید؟

انتظار ما این است که مسئولین وعده های درست و راست به مردم بدهند. خصوصاً در منطقه کردستان که یک نفر سر کار می آید و مسئولیتی می گیرد، قبل از فعالیت اش تبلیغ می کند که مردم کردستان باغیرت هستند، اگر من مسئول شوم همه این ها سرکار می روند و نباید بین اقوام مختلف فرقی باشد، با این حال زمانی که سر کار می آید، باز هم شاهد تبعیض زیاد به کرد ها هستیم. ما می خواهیم حرفی برای گفتن داشته باشیم و توسری خور نباشیم. اکنون برای من شغلی وجود ندارد که روزی ۱۰۰ هزار تومان کار کنم و دیگر به سمت کولبری نروم.