سفرهای میلیونی برای تزریق واکسن رایگان!

بیش از ۵۰۰ روز از ورود ویروس کرونا به کشور می‌گذرد، مهمان ناخوانده‌ای که علاوه بر تغییرات گسترده در سبک زندگی، تا کنون بنابر آمار رسمی۸۵ هزار و ۹۵نفر را در کشور به کام مرگ کشانده است؛ موضوعی که گمان می‌رفت با دستیابی به واکسن و آغاز واکسیناسیون از ۲۱ بهمن ماه ۱۳۹۹ بتوان جلوی آن را تا حدی گرفت اما با روند فعلی واکسیناسیون در کشور فعلا ۴ میلیون و ۴۹۷ هزار و ۵۷۶ نفر دُز اول واکسن کرونا و دو میلیون و ۱۷ هزار و ۸۰۹ نفر نیز دُز دوم را تزریق کرده اند و مجموع واکسن های تزریق شده در کشور به ۶ میلیون و ۵۱۵ هزار و ۳۸۵ دُز رسیده و وزارت بهداشت از وعده‌هایش برای واکسیناسیون گروه هدف عقب‌تر است.

بر اساس سند ملی واکسیناسیون کرونا مقرر شد تا پس از تزریق واکسن به گروه پزشکان و پرستاران، تزریق واکسن به ‌گروه‌های سنی و بیماران آغاز شود؛ اقدامی که از اردیبهشت ۱۴۰۰ با واکسن‌های وارداتی آغاز شد. روندی که از یک سو به دلیل تحریم‌ها و مشکلات تهیه واکسن و از طرف دیگر به علت ازدحام مردم در مراکز واکسیناسیون، در برخی روزها با مشکلاتی مواجه بود.

بدعهدی ها و تاخیر در روند واکسیناسیون

علی رغم اینکه ایران سبد خرید واکسن را در صف کووکس قرار داد و بهای آن را پرداخت تا ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دوز واکسن به کشور برسد اما تاکنون تنها دو میلیون و ۱۰۰ هزار دُز واکسن آسترازنکا از این سبد به کشور رسیده است و فعلا خبری از مابقی آن نیست. البته اقدامات برای تهیه واکسن تنها به سبد کووکس ختم نشد و برای تهیه واکسن از سه کشور روسیه، چین و هند نیز تلاش‌هایی صورت گرفت؛ به طوری که تا امروز ۷ میلیون و ۸۴۷ هزار و ۸۰۰ دوز واکسن از منابع مختلف وارد کشور شده و به این ترتیب تنها بخشی از واکسن تعیین شده در قول و قرارها با طرفین خارجی به ایران رسیده است.

بدقولی طرفهای خارجی تا جایی ادامه پیدا کرد که از اواسط خرداد ماه برخی از سالمندانی که موعد دریافت دُز دوم واکسن‌شان رسیده بود، دست خالی از مراکز واکسیناسیون بازگشتند زیرا تامین دُز دوم با مشکل مواجه شده بود و پس از مدتی تاخیر، با واردات دو محموله دیگر، واکسیناسیون سالمندان از سر گرفته شد و این بار اما هجوم متقاضیان و تشکیل صفهای طولانی در مراکز واکسیناسیون، انتقادها را در پی داشت.

و اما واکسنهای ایرانی کرونا

با توجه به عالم‌گیر بودن کرونا از همان روزهای نخست شیوع بیماری، جهان در تکاپوی کشف واکسن افتاد و در عین حال ایران نیز از چند طریق و با چند پلتفرم ساخت واکسن را دنبال کرد تا سرانجام اولین طرح مطالعاتی واکسن ایرانی کرونا با نام کووایران برکت کار خود را آغاز کرد و بر همین اساس نیز وعده‌هایی برای تولید و حتی صادرات واکسن از سوی مقامات بهداشتی بیان شد تا جایی که وزیر بهداشت در یکی از سخنرانی‌های خود در تاریخ ۱۹ بهمن ماه ۱۳۹۹، گفت: « امیدواریم در اوایل بهار، اولین محصولات واکسن ملی ما هم به بازار بیاید و بقیه فرآورده ها هم بتوانند تا اوایل تابستان به این‌مجموعه بپیوندند و علاوه بر تامین واکسن مورد نیاز داخلی بتوانیم به عنوان قطب صادرات واکسن به همه کشورهای منطقه و جهان شناخته شویم.» وعده‌ای که سرانجام در تاریخ ۲۴ خرداد ماه با صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن کووایران برکت تحقق یافت و مدتی پس از آن نیز ( ۸ تیر ماه) واکسن تولید مشترک ایران و کوبا با نام پاستوکووک موفق به اخذ این مجوز شد. اما هنوز اخبار مشخص و روشنی از ورود این واکسنها به عرصه واکسیناسیون عمومی و تزریق گسترده آنها در دست نیست.

مسافران واکسن

در هر حال تاخیرهای ایجاد شده در واکسیناسیون عمومی و همچنین خستگی از فاصله گرفتن از زندگی عادی، اجازه ورود به برخی کشورها مشروط بر تزریق یکی از واکسنهای مورد تایید WHO، طولانی شدن استفاده از ماسک و خستگی از آن، ترس از حضور در تجمعات و مهمانی ها، آسیب‌های اقتصادی و شماری مشکلات دیگر سبب شده که اخیرا برخی با وعده و تبلیغات تزریق واکسن رایگان کرونا در کشورهای همسایه، راهی سفر به این کشورها شوند. حالا هم تبلیغات تور واکسن کرونا در فضای مجازی دست به دست می‌شود و مسافران واکسن هم تجربه خود از تزریق واکسن در کشورهای همسایه را با دیگران به اشتراک می‌گذارند؛ تجربیاتی که می‌گوید یک سبد متنوع برای انتخاب واکسن برای تزریق در اختیار متقاضی قرار دارد و خود به دلخواه تصمیم می‌گیرد چه واکسنی تزریق کند آنهم بدون نوبت و البته رایگان.

با داغ شدن تنور سفرهای در جست و جوی واکسن، حالا کسب و کار شرکت‌های هواپیمایی و رانندگان اتوبوس‌ها و تاکسی‌های دربستی به مقصد برخی از این کشورها و از جمله کشور همسایه مان ارمنستان، رونق گرفته است. در شرایطی که پیک پنجم کرونا در برخی استان‌ها می‌رود تا رکوردی تازه بزند، مسافرین از سراسر نقاط کشور یا زمینی راهی مرزها شده اند یا با پرواز خود را به مایه حیات می‌رسانند بدون آنکه عواقب این جابه‌جایی‌های جمعیتی را در نظر بگیرند.

سفرهای میلیونی برای تزریق واکسن رایگان و چند سوال

در نگاه اول راهکار اتخاذ شده توسط کشورهای مقصدِ متقاضیان واکسن مشخص به نظر می‌رسد؛ نجات اقتصاد کرونا زده‌شان از طریق جدب توریستی که باید دو نوبت و هر بار حداقل ۳ روز به کشورشان سفر کند، اما در این بین اما سوالات زیادی به ذهن می‌رسد. مگر یک کشور چقدر سهمیه واکسن دارد که می‌تواند مازاد آن را رایگان در اختیار توریست‌ها قرار دهد؟ از کجا بفهمیم زنجیره سرد و مراحل نگه‌داری واکسن به درستی طی شده است؟ آیا تاریخ انقضای این واکسن‌ها نگذشته است؟ آیا دولت کشور مقصد متعهد می‌شود دُز دوم واکسن را هم در اختیار متقاضی بگذارد؟ و...

وزارت بهداشت: سفر برای واکسن را توصیه نمی کنیم

در این راستا، دکتر جعفرصادق تبریزی _ رئیس شبکه بهداشتی کشور در گفت‌وگو با ایسنا، درباره سفر به ارمنستان برای دریافت واکسن کرونا، می گوید: ما به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنیم مردم برای دریافت واکسن به کشوری سفر کنند. اکنون در دنیا مشکل کمبود واکسن و رقابت برای تهیه آن وجود دارد؛ آنوقت چطور ممکن است کشوری که نتوانسته جمعیت خود را کامل واکسینه کند، برای توریست‌ها واکسن رایگان داشته باشد؟

وی می افزاید: برداشت من این است که ممکن است برخی از این واکسن‌ها از نظر تامین زنجیره سرما یا نزدیک بودن تاریخ انقضا مشکل داشته باشند و در واقع اطلاعات ما در قبال این واکسن‌ها کم است و نمی‌توان به صورت دقیق اظهار نظر کرد.

تبریزی با اشاره به اینکه انجام واکسیناسیون کرونا در کشورهایی نظیر ارمنستان می‌تواند به دلیل جنبه‌های اقتصادی باشد، می گوید: با ورود توریست به کشورها و هزینه‌ کردن آنها برای خرید و ... به اقتصاد کشورها کمک می‌کند ولی ما به هیچ وجه سفر برای دریافت واکسن را توصیه نمی‌کنیم چون اطمینانی از درست بودن زنجیره سرما و سالم بودن واکسن نداریم.

ماجرای واکسیناسیونِ رایگانِ گردشگران در ارمنستان

همچنین دکتر عاطفه عابدینی _دبیر کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در گفت و گو با ایسنا درباره این موضوع، تاکید می کند: بر اساس آمار موجود مردم ارمنستان چندان استقبالی از واکسیناسیون در کشورشان نکردند؛ از طرفی از همه جای دنیا برای تزریق واکسن به کشورهای همسایه ما از جمله ارمنستان سفر نمی‌کنند؛ زیرا برخی کشورها حتی مازاد بر نیازشان واکسن دارند و شرایط ارمنستان هم به گونه‌ای نیست که در حال تزریق واکسن به یک جمعیت چند میلیونی باشد و واکسن خیلی زیادی داشته باشد. در واقع به علت عدم همکاری مردمش در دریافت واکسن، اقدام به ارائه واکسن برای توریست‌ها کرده است.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است روزی ایران هم بتواند سبدی از واکسن را در اختیار  افراد قرار دهد تا به دلخواه خود واکسن دریافت کنند؟، اظهار کرد: قطعا این اتفاق خواهد افتاد زیرا ما در ایران از طریق پلتفرم‌های مختلف در حال ساخت واکسن هستیم و در آینده انواع واکسن‌ها بر علیه کووید۱۹ خواهیم داشت زیرا کووید۱۹ هم مانند آنفلوآنزا با ما خواهد بود و مجبور می شویم واکسن‌های مختلف را تکرار و تولید کنیم. ولی کشوری هستیم که همه چیزش تحت فشار اقتصادی و تحریم است و حتی برخی کشورهایی که واکسن به ما می‌دهند دوست ندارند اسمشان گفته شود تا مبادا تحت تحریم آمریکا قرار گیرند؛ ولی با تمام این مشکلات یک سری واکسن وارد و تزریق شده است.

عابدینی افزود: از سوی دیگر در مورد واکسن‌های ایرانی که مجوز ساخت گرفتند هم ممکن است محدودیت مواد داشته باشیم؛ اما با همه این مشکلات هنوز واکسیناسیون انجام می‌شود و امیدواریم روزهای بهتری در انتظارمان باشد. البته قبول دارم که در خیلی کشورها واکسیناسیون این مشکلات را ندارد اما باید به جمیع شرایط در کشورمان نگاه کنیم.

وی درباره شرایط احراز ایمنی، کارایی و اصل بودن واکسن کرونایی که کشورهای همسایه به هموطنان تزریق می‌کنند، افزود: در این باره نمی‌توان نظر داد چون پروسه تایید واکسن و اخذ مجوز مصرف در این کشور را نمی‌دانیم. متاسفانه همیشه برای دارو و واکسن، موضوع تقلبی بودن مطرح است و مردمی که انتخاب می‌کنند از روش‌های غیر معمول واکسن دریافت کنند باید این موضوع را در نظر بگیرند.

عابدینی تاکید کرد: موضوع هزینه بالای سفر از یک سو و خطر جا به جایی بیماری کرونا از طریق جمعیت از سوی دیگر وجود دارد. از طرف دیگر ما نمی‌دانیم چه واکسنی به این افراد تزریق می‌شود، آیا زنجیره سرد تامین می‌شود، میزان تزریق به چه شکل است و.... چون ما نظارتی بر این روند نداریم طبیعتا نمی‌توانیم تزریق واکسن در کشوری دیگر را تایید کنیم.

وی درباره ارزیابی‌ها از روند واکسیناسیون در ایران نیز گفت: با توجه به اخذ مجوز مصرف اضطراری دو واکسن در ایران و ادامه واردات واکسن‌های خارجی امیدواریم تا پایان سال کل گروه هدف واکسینه شوند. قطعا با شرایط استاندارد فاصله داریم ولی همه سعی وزارت بهداشت رفع موانع تولید و واردات و گسترش واکسیناسیون است.