کرونای مو و لامبدا سوغات ترکیه برای ایرانیان

کرونای لامبدا و کرونای مو جدیدترین سویه‌های خطرناک کرونا هستند که در سطح جهان شناسایی شده‌اند. کرونای لامبدا برای نخستین بار در پرو شناسایی شد و کرونا مو هم برای نخستین بار در کلمبیا شایع شد. تا کنون هم کرونای لامبدا و هم کرونای مو به ترکیه رسیده‌اند. بنابراین خطر شیوع کرونای لامبدا و کرونای مو، بیخ گوش ایران قرار دارد. البته باید توجه داشت با وجود این که تا کنون هیچ مستند علمی دقیقی درباره این که میزان سرایت‌پذیری کرونای لامبدا یا کرونای مو از کرونای دلتا بیشتر است یا این که این سویه‌های جدید، کشندگی بالاتری نسبت به سویه‌های قبلی دارند، ارائه نشده است، اما بیشتر گزارش‌های علمی از این حکایت دارد که کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو نسبت به سویه‌های قبلی کرونا در برابر واکسن مقاوم تر هستند.

کرونای لامبدا و کرونای مو؛ هر دو در بیخ گوش ایران

 از آگوست سال ۲۰۲۰ که کرونای لامبدا در کشور پرو شناسایی شد و سپس از ژانویه ۲۰۲۱ که کرونای مو در کلمبیا شیوع پیدا کرد، بسیاری از متخصصان بهداشتی جهان نسبت به احتمال شیوع این دو سویه جدید کرونا در سراسر دنیا هشدار دادند؛ البته هنوز کرونای لامبدا و کرونای مو در سطح جهان همه گیر نشده‌اند و سویه غالب کرونا در بیشتر کشورها، همچنان کرونای دلتا یا همان کرونای هندی است.

اما نکته مهمی که باید به آن توجه داشت، این است که هر دو سویه جدید کرونا که ایمنی زایی واکسن‌ها در برابر آنها پایین تر است، در کشور همسایه ایران یعنی ترکیه شناسایی شده‌اند و با توجه به مراودات تفریحی و تجاری زیاد میان مردم ایران و ترکیه و بسته نبودن پروازهای میان دو کشور، احتمال شیوع هر دو سویه در ایران دور از انتظار نیست.

این نکته‌ای است که دکتر مصطفی نوری زاده، عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه در میان گذاشت و عنوان کرد: وقتی کرونای لامبدا و مو در کشورهای مختلف از جمله کشورهای همسایه ایران گزارش شده اند، اما هنوز این سویه‌های جدید در ایران گزارش نشده اند، باید توجه داشت که گزارش نشدن یک سویه جدید کرونا در یک کشور دلیلی بر عدم شیوع آن سویه در آن کشور نیست. بنابراین وقتی کرونای لامبدا یا کرونای مو در کشورهای همسایه ایران شایع شده اند، بعید نیست که این دو سویه خطرناک کرونا در ایران هم شیوع پیدا کرده باشند.

وی افزود: قطعا تنها راهکارهای جلوگیری از شیوع گسترده کرونای لامبدا و کرونای مو در ایران، نظارت دقیق بر ورود و خروجی مرزها، بالا بردن تعداد تست‌ها و زیر نظر قرار دادن دقیق روند شیوع کرونا در مناطق مختلف کشور است؛ به نحوی که اگر تعداد مبتلایان کرونا در یک منطقه به صورت ناگهانی جهش پیدا کند، مسئولان بهداشتی کشور باید فورا آن منطقه را از نظر احتمال شیوع سویه‌های جدید بررسی کنند.

به گفته این متخصص بیوفناوری، اگر آمار شیوع کرونا در یک منطقه کشور به صورت ناگهانی رشد کند، مسئولان بهداشتی کشور باید هر چه سریع تر، از تمام افرادی که در موج جدید به کرونا مبتلا شده اند، تست PCR بگیرند و این تست را برای آزمایشگاه‌های معتبر ویروس شناسی کشور بفرستند تا نوع ویروسی که این افراد به آن مبتلا شده اند، از نظر توالی ژنتیکی بررسی شود.

نوری زاده در توضیح بیشتر گفت: با تعیین توالی ژنتیکی ویروس هایی که وارد بدن بیماران کرونایی شده است، می‌توان فهمید که آیا کرونای مو یا لامبدا وارد ایران شده‌اند یا خیر؛ همچنین اگر ما تعیین توالی ژنتیکی را به صورت دقیق انجام دهیم، ممکن است حتی خودمان به شیوع یک سویه تازه‌کشف‎شده کرونا در کشور پی ببریم.

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه تاکید کرد: به هیچ وجه نمی‌توان بدون بررسی توالی ژنتیکی ویروس ها، این نکته را فهمید که یک سویه جدید کرونا در کشورمان شایع شده است یا خیر. این در حالی است که متاسفانه مسئولان بهداشتی کشور عمدتا در تعیین توالی ژنتیکی به‌خصوص وقتی شاهد بروز پیک‌های جدید کرونا هستیم، تعلل زیادی به خرج می‌دهند.

در این میان اما به گفته نوری زاده، متاسفانه در زمان آغاز پیک چهارم و پنجم کرونا، مسئولان بهداشتی کشور، اطلاعات بالینی مختلفی را که از بیماران کرونایی جدید ارائه می‌شد و حاکی از شیوع سویه‌های جدیدی از کرونا در کشورمان بود، چندان جدی نگرفتند و در تعیین توالی ژنتیکی این ویروس‌ها تعلل زیادی به خرج دادند؛ مسئله‌ای که به منجر به شیوع گسترده کرونای انگلیسی در پیک چهارم و شیوع گسترده کرونای هندی در پیک پنجم کرونا شد.

این متخصص بیوفناوری با تاکید بر این که مسئولان بهداشتی کشور وقتی متوجه شیوع کرونای دلتا در ایران شدند که کار از کار گذشته بود، تصریح کرد: در شرایطی که ما چند هفته قبل از شیوع کرونای دلتا در ایران، به مسئولان وقت وزارت بهداشت هشدار دادیم که به‌زودی قرار است سویه جدیدی از کرونا در شرق و جنوب شرق کشور شایع شود، اما متاسفانه مسئولان بهداشتی ما این هشدارها را چندان جدی نگرفتند و نه تنها هیچ اقدام موثری برای جلوگیری از ورود کرونای دلتا به ایران انجام ندادند، بلکه در تعیین توالی ژنتیکی این ویروس هم بسیار تعلل کردند.

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه با تاکید بر این که ایران از دانش فنی لازم برای تعیین توالی انواع ویروس‌ها برخوردار است، عنوان کرد: در حالی که در سال‌های قبل ما از کشورهایی مثل کره جنوبی و آلمان برای تعیین توالی ژنتیکی ویروس‌ها کمک می‌گرفتیم، اما اکنون پژوهشگاه‌های ویروس شناسی کشور ما به راحتی می‌توانند تعیین توالی ژنتیکی ویروس‌ها را انجام دهند و فناوری لازم برای این کار نیز در کشور ما موجود است.

اما با این وجود به گفته این متخصص بیوفناوری، در پیک‌های قبلی کرونا تعلل مدیران وقت وزارت بهداشت در صدور دستورات لازم برای بررسی ویروس‌های موجود در بدن افراد مبتلا به کرونا و ارسال این ویروس‌ها به پژوهشگاه‌های ویروس شناسی برای تعیین توالی ژنتیکی، منجر به آن شد که ما در پیک‌های قبلی، با تاخیر بسیار زیادی متوجه شیوع سویه‌های جدید کرونا در کشورمان شویم.

احتمال بالای ورود کرونای لامبدا و کرونای مو از ترکیه

نوری زاده با ارائه هشدار درباره احتمال قوی شیوع کرونای مو و کرونای لامبدا در آینده‌ای نزدیک در ایران، تاکید کرد: مسئولان جدید وزارت بهداشت باید توجه داشته باشند که کرونای مو و کرونای لامبدا، هر دو به ترکیه در همسایگی ایران رسیده است و به احتمال بالا به زودی این دو سویه جدید در ایران هم شایع خواهند شد.

همچنین به گفته عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه، مسئولان بهداشتی کشورمان باید توجه داشته باشند که ما در همسایگی خودمان کشورهایی مانند افغانستان و عراق را داریم که نظام بهداشتی ضعیفی دارند و بعید است که بتوانند سویه‌های جدید کرونا را شناسایی کنند، بنابراین احتمال دارد که کرونای مو و کرونای لامبدا در این کشورها شایع شده باشد.

این متخصص بیوفناوری ادامه داد: مسئولان بهداشتی کشور ما باید این طور تصور کنند که وقتی کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو در ترکیه شناسایی شده اند، احتمالا این سویه‌ها در عراق و افغانستان نیز شایع شده‌اند و اگر تا کنون وارد ایران نشده باشند، حتما در آینده به ایران می‌آیند.

نوری زاده در بخش دیگری از صحبت هایش تاکید کرد: تا کنون هیچ مستند علمی دقیقی درباره این که میزان سرایت‌پذیری کرونای لامبدا یا کرونای مو از کرونای دلتا بیشتر است یا این که این سویه‌های جدید، کشندگی بالاتری نسبت به سویه‌های قبلی دارند، ارائه نشده است؛ اما بیشتر گزارش‌های علمی از این حکایت دارد که کرونای لامبدا و کرونای مو، هر دو نسبت به سویه‌های قبلی کرونا در برابر واکسن مقاوم تر هستند.

وی با اشاره به شیوع سویه‌های مختلف کرونا در ایران در چند ماه گذشته گفت: تجربه ماه‌های گذشته نشان داده است که تمام سویه‌های کرونا که از سوی سازمان بهداشت جهانی خطرناک شناخته شده اند، با یک فاصله زمانی چند ماهه، به ایران هم رسیده اند، اما سوال مهم این است که آیا این ویروس‌ها در سطح جهان غالب خواهند شد یا خیر؟

عضو هیات علمی دانشگاه بولنت اجوینت ترکیه ادامه داد: با وجود این که بیش از یک سال از شناسایی کرونای لامبدا و بیش از هشت ماه از شیوع کرونای مو در جهان می‌گذرد، هنوز این دو ویروس نتوانسته‌اند در سطح جهان غالب شوند. بنابراین به نظر می‌رسد در ماه‌های آتی همچنان کرونای دلتا، سویه غالب کرونا در سطح جهان باشد، چون میزان شیوع کرونای دلتا احتمالا بالاتر از کرونای لامبدا و کرونای مو است.

وی در پایان تصریح کرد: با وجود این که احتمالا هیچ کدام از دو سویه جدید کرونا یعنی کرونای لامبدا و کرونای مو در آینده‌ای نزدیک در سطح جهان غالب نخواهند شد، ولی بازهم ما باید تمام تلاش خودمان را برای پیشگیری از شیوع این دو سویه در ایران انجام دهیم، چراکه هر دو سویه احتمالا در برابر واکسن‌ها مقاوم تر هستند.