منتظر اجباری شدن واکسیناسیون باشیم؟

تزریق عمومی واکسیناسیون کرونا مهم‌ترین راهکار برای کاهش سطح همه گیری این ویروس محسوب می‌شود. متخصصان بهداشتی معتقدند که با توجه به شیوع سویه‌های جدید کووید-۱۹ در جهان، باید ۹۰ درصد افراد جامعه واکسن کرونا دریافت کنند تا بتوان به ایمنی جمعی حاصل از واکسیناسیون دست یافت. اما درحال‌حاضر عده قابل توجهی در ایران و جهان مخالف دریافت واکسن کرونا هستند. این در حالی است که برای حصول ایمنی جمعی حتما این افراد هم باید واکسن کرونا بزنند. اما چطور باید مخالفان واکسن کرونا را نسبت به واکسیناسیون ترغیب کرد؟

شبکه‌های اجتماعی جهان، مملو است از مطالبی که واکسن کرونا را مردود می‌شمارد. این در حالی است که تقریبا همه متخصصان بهداشتی سطح جهان تاکید دارند که واکسن کرونا جان انسان‌ها را نجات می‌دهد و در غالب موارد، آنتی بادی لازم برای عدم ابتلا به نوع شدید کرونا و جلوگیری از مرگ ناشی از ابتلا به این ویروس را در بدن انسان‌ها ایجاد می‌کند.

همچنین با وجود نگرانی هایی مبنی بر این که واکسن‌های فعلی کرونا ممکن است اثربخشی کمتری در برابر سویه دلتا داشته باشند، اما بیشتر مطالعات جهانی نشان می‌دهند که این نگرانی چندان جدی نیست و انواع واکسن کرونا همگی می‌توانند تا حد زیادی مانع از ابتلا به کرونای شدید و مرگبار حتی بر اثر ابتلا به سویه دلتا شوند.

در این میان همان طور که بسیاری از پزشکان تکرار کرده اند، تنها تعداد بسیار اندکی از دریافت‌کنندگان واکسن ممکن است دچار عوارض شدید ناشی از دریافت واکسن شوند و اساسا خطرات مربوط به عوارض جانبی شدید واکسن، در مقایسه با خطرات ناشی از ابتلا به کرونا بسیار کمتر است.

با این حال، هنوز هم تعداد قابل توجهی از مردم ایران و سایر کشورها، تمایلی به دریافت واکسن ندارند. در چنین شرایطی هم با توجه به این که متخصصان بهداشتی تاکید دارند که برای رسیدن به ایمنی جمعی حاصل از واکسیناسیون، باید اکثریت افراد یک جامعه واکسن کرونا دریافت کنند، اکنون نوعی جنگ فرهنگی در رسانه‌های اجتماعی در میان موافقان و مخالفان تزریق واکسن شکل گرفته است. البته جبهه افرادی که واکسن را قبول دارند و مخالفان واکسن را نادان و خودخواه می‌دانند، بسیار پرتعدادتر است.

مخالفان واکسن کرونا، سیاسی نیستند، بلاتکلیفند

در این میان، روانشناسان بسیاری معتقدند که تصمیم برخی افراد برای عدم تزریق واکسن در شرایط همه گیری کرونا، اغلب ناشی از عوامل پیچیده‌ای است و اگر مردم و مسئولان می‌خواهند که ایران هرچه زودتر به ایمنی جمعی ناشی از واکسیناسیون برسد، باید به دلایل مخالفان واکسیناسیون نیز به صورت ویژه توجه کرد.

البته بیشتر قریب به اتفاق مردمی که مخالف واکسن زدن هستند، برنامه سیاسی و اهداف ضدعلمی ندارند، بلکه آنها در مورد انتخاب خود برای تزریق واکسن، بلاتکلیف هستند. البته خبر خوب این است که بسیاری از افرادی که پیش از این نسبت به تزریق واکسن مردد بوده اند، رفته رفته نظر خود را تغییر داده‌اند و اکنون واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند.

اما در شرایط کنونی به ویژه با توجه به احتمال بروز سویه‌های جدید کرونا در صورت عدم دستیابی به ایمنی جمعی حاصل از واکسیناسیون، حتی تاخیر عده‌ای اندک در دریافت واکسن کرونا نیز تهدیدی برای سلامتی عمومی محسوب می‌شود و بنابراین برای ترغیب این افراد به تزریق واکسن کرونا باید هرچه زودتر چاره جویی کرد.

باید با مخالفان واکسن کرونا گفت‌وگو کرد

در این میان، متخصصان علم روانشناسی و روانپزشکی تاکید دارند که باید با بیان منطقی، افرادی را که مخالف دریافت واکسن کرونا هستند، نسبت به واکسن زدن ترغیب کرد. یعنی پزشکان و متخصصان بهداشتی کشور باید برنامه‌های ویژه‌ای را برای گفت‌وگو با این افراد ترتیب دهند و حواسشان باشد که این افراد به آگاهی تکمیلی نیاز دارند تا به باوری محکم نسبت به دریافت واکسن کرونا برسند.

این نکته‌ای است که دکتر فربد فدایی، روانپزشک روی آن دست گذاشت و اظهارکرد: نمی‌توان گفت حتما افرادی که مخالف دریافت واکسن کرونا هستند، دچار اختلالات روانی هستند؛ اگرچه ممکن است برخی کارشناسان اختلال ضد اجتماعی بودن را برای این افراد ذکر کنند، اما به نظر می‌رسد بیشتر افرادی که مخالف دریافت واکسن کرونا هستند، بیشتر از آن که دچار اختلال روانی باشند، ناآگاه هستند.

وی افزود: این ناآگاهی نسبت به چگونگی تامین سلامت عمومی جامعه، در تاریخ ایران سابقه داشته است و در دوران امیرکبیر نیز شاهد آن بوده‌ایم که عده زیادی حاضر نبودند که مایه کوبی آبله را انجام دهند. البته در آن زمان، امیرکبیر برای این افراد جریمه تعیین کرد، اما در شرایط کنونی به نظر می‌رسد پیش از تعیین جریمه باید تمام افراد را نسبت به علت لزوم دریافت واکسن کرونا تمام افراد جامعه آگاه و با آنها گفت‌وگو کرد.

اغلب مخالفان واکسن کرونا ناآگاه هستند

فدایی با تاکید بر این که بیشتر مخالفان واکسن کرونا دشمنی خاصی نسبت به واکسن ندارند، عنوان کرد: اغلب افرادی که به دلیل هراس از عوارض واکسیناسیون یا دلایل دیگر از دریافت واکسن کرونا پرهیز می‌کنند، از روی ناآگاهی این کار را انجام می‌دهند و چنین افرادی حتما صحبت منطقی را می‌پذیرند.

این روانپزشک، مسئولان بهداشتی کشور را مهم‌ترین قشری دانست که باید به ارائه صحبت‌های منطقی با دریافت‌کنندگان واکسن کرونا بپردازند. او در توضیح بیشتر گفت: مسئولان بهداشتی موظفند که با توضیح ساده مقالات علمی مختلف به مردم و ارائه شواهد معتبر و با داشتن بیان قانع کننده، مخالفان واکسن را به دریافت واکسن کرونا ترغیب کنند.

وی ادامه داد: اگر هم برخی افراد به دلیل کاهش سرمایه اجتماعی دولت، صحبت‌های مسئولان بهداشتی و سایر سیاستگذاران کشور را نپذیرفتند، باید اطرافیان افراد مخالف دریافت واکسن کرونا، با ارائه مستندات علمی و با بیان منطقی به این افراد گوشزد کنند که اگر از دریافت واکسن کرونا پرهیز کنند، می‌توانند منجر احتمال ابتلای اطرافیان خود به کرونا شوند.

لزوم اجباری کردن واکسن، در صورت تداوم مخالفت ها

در این میان اما بازهم ممکن است که برخی افراد با وجود صحبت‌های منطقی مقامات بهداشتی کشور یا اطرافیان خود و پس از انجام اطلاع رسانی کافی درباره لزوم دریافت واکسن کرونا، از واکسینه شدن پرخیز کنند.

در چنین شرایطی از از نظر فدایی، اگر بعد از آگاهی رسانی کافی نسبت به لزوم دریافت واکسن کرونا و صحبت منطقی با مخالفان واکسیناسیون، بازهم برخی افراد بر عقیده نادرست خود پافشاری و از دریافت واکسن پرهیز کردند، باید مقرراتی وضع شود که آنها را به واکسیناسیون اجباری ملزم کند.

به گفته این روانپزشک، دولت وظیفه دارد افرادی را که تحت هر شرایطی به دلیل دیدگاه‌های نادرست خود، بهداشت عمومی را به خطر می‌اندازند، به صورت اجباری به دریافت واکسن کرونا موظف کند؛ چون اساسا در سایر موارد هم با تمامی افرادی که سلامتی جامعه را به خطر می‌اندازند، به همین صورت رفتار می‌شود.

وی در پایان تصریح کرد: با توجه به این که واکسیناسیون عمومی با سلامت تمام افراد جامعه ارتباط دارد، باید بعد از آگاهی رسانی کافی نسبت به لزوم دریافت واکسن، این مسئله برای تمام افراد اجباری شود؛ به این صورت که اگر برخی افراد تحت هر شرایطی از واکسن زدن پرهیز کنند، باید از برخی حقوق اجتماعی محروم شوند، چون احتمال ابتلای خود و دیگران به کرونا را بالا می‌برند.