ماجرای مافیای عظیم در علوم انسانی!

حسن رحیم‌پور ازغدی در همایش « آینده روشن» که به همت نهاد رهبری در دانشگاه‌ها برگزار شد و در جمع رتبه های برتر آزمون سراسری گفت: مسأله اصلی، نوع نگاه شما به آینده، خود، جامعه، موانع پیش رویتان و آیینی است که برای سبک  زندگی به آن معتقد هستید.

*نخبگی؛ فرصتی برای خدمت یا بهره برداری های شخصی و غریزی؟

وی افزود: در عین ارزش و اهمیتی که نخبگان دارند، خطرات و آفاتی همچون خود نقطه بینی، خودمرکز بینی و  تفرعون نخبگانی آنان را تهدید می کند؛ شما در آینده هر چه جلوتر می روید، متوجه می شوید تصوری که از علوم انسانی داشتید، واقع بینانه نبوده است لذا دو گروه می شوید؛ عده ای به این نتیجه می رسید که باید از فرصت نخبگی استفاده کرده، بار خود را ببندید و دنبال شهرت و درآمد بیشتر باشید که این بلا بر سر ۹۰درصد از فارغ التحصیلان می آید و طبیعی و غریزی بوده لذا قابل ارزش گذاری معنوی و انسانی نیست.

رحیم‌پور ازغدی ادامه داد: گروه دوم، اقلیتی هستند که یک گام از غریزه جلوتر رفته و به جای منافع، بر اساس عقایدشان تصمیم می‌گیرند البته این دو تیپ مواجهه را هم در حوزه و هم در بازار، سیاست و... شاهد هستیم و مختص دانشگاهیان نیست؛ اصولا افراد مدعی ارزشی و آرمانگرابودن زیاد داریم اما سر دوراهی ها که می رسیم اکثرا غریزی تصمیم می گیرند و منافعشان را به آرمان ها ترجیح می دهند در حالی که رسیدن به هدف، متفاوت از خواستن هدف بوده و نیازمند هزینه دادن و مبارزه با موانع است.

*مکاتب غربی، مبانی خود را به نام علوم انسانی عرضه می کنند

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود به مشخص نبودن تعریف علم و مرز علوم انسانی اشاره و اظهار کرد: نه انسان و نه علم در غرب، تعریف مشخص و واحدی ندارند؛ تا اواخر قرن ۲۰ هر چه قابل تجربه بود، علم محسوب می شد اما اکنون معتقدند ذهنیت و پیش فرض، مقدم بر تجربه است و هرچه قابل فرض باشد جزو علوم قرار می گیرد؛ مسلم است که با وجود این سردرگمی، نمی توان درباره شناخت انسان و علوم انسانی، عالمانه نظریه پردازی کرد.

وی با اشاره به اینکه تعریف علوم انسانی بدون تعریف انسان امکان ندارد، افزود: در تعریف اولیه، علومی که درباره فعل ارادی انسان صحبت می کنند، علوم انسانی نامیده می شوند اما در همان ابتدای تعریف علوم انسانی به ده ها مشکل و تضاد برمی خوریم چرا که طی قرون اخیر، مغالطات ایدئولوژیک در دل مطالعات علوم انسانی نفوذ و حتی به عنوان پیش فرض پذیرفته شده است به حدی که برای ورود به علوم انسانی باید از مارکس، فروید و داورین اذن دخول گرفت. 

رحیم‌پور ازغدی تصریح کرد: امروزه باید گفت علوم انسانی، نه موضوعات مختلف بلکه مکاتب مختلف دارد که هر یک مبانی و معرفت شناسی های خاص خود را به نام علوم انسانی عرضه می کنند؛ از مارکسیسم تا داروینیسم و فرویدیسم، نام همه مکاتب به «ایسم» ختم می شود در حالی که به ادعای خودشان علم نباید ایدئولوژیک باشد و شرقی و غربی یا این کشور و آن کشور داشته باشد؛ به عنوان مثال اگر جامعه شناسی علم است، چرا در فرانسه، آلمان و امریکا کاملا متفاوت است؟. حقوق بشر نیز مطابق شناخت ها و برداشت های ناقص و مغرضانه خودشان از انسان و حقوق، نوشته شده و دو سه رشته جامعه شناسی درست کرده اند تا به غلط ثابت کنند برخی نژادهای بشر برتری دارند.

* درک صحیح نقل، بدون عقل ممکن نیست

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه همه ایدئولوژی های مدرن در قالب علوم انسانی حرفشان را زده و در کنار چند گزاره عقلی و تجربی، ادعاهایی که نه با عقل و نه تجربه قابل اثبات است را مطرح کرده اند، افزود:  در این میان برخی تصور می کنند معرفت شناسی اسلامی به معنای تعطیل کردن عقل و تجربه و صرفا استناد به آیات و احادیث است در حالی که اصولا بدون استفاده از عقل نمی توان آیات و روایات را درک کرد. همچنین به رغم نگاه سایر مکاتب که انسان را تک ساحتی می بینند، اسلام به همه ابعاد وجودی انسان توجه دارد.

وی ضمن تأکید بر ضرورت تولید علم و نگارش پایان نامه های  به دور از تقلید و تکرار یادآور شد: از آنجا که اغلب بدون تفکر، درس می خوانیم، تجربه زده شده ایم و بدون فکر و دقت، فقط ترجمه می کنیم؛ کتبی که در ایران در حوزه علوم انسانی ترجمه می شود، گزینشی بوده و کتاب های بسیاری که در همان کشورها برخلاف این کتب ترجمه شده، نوشته شده است، ترجمه نمی شود. متأسفانه در جمهوری اسلامی هم باید تقیه کنیم چراکه به عنوان مثال در مقاطع تحصیلات تکمیلی، تا یک سری نظریه های خاص غربی را در پایان نامه اثبات نکنیم، نمی گذارند درجه علمی مد نظر را کسب کنیم.

رحیم پور ازغدی با اشاره به ترور علامه مطهری، دکتر بهشتی، مفتح و... به عنوان چهره های روشنفکر با تقوا که تولید فکر و علم داشتند، خطاب به نخبگان علوم انسانی افزود: این در حالی است که در همان ابتدای انقلاب اسلامی، روحانیان متحجر زیادی وجود داشتند که نه تقوا داشتند و نه سواد و دشمن کاری به آن ها نداشت. این ترورها در دهه۸۰، به فضای دانشگاه و نخبگان علوم هسته ای همچون شهید شهریاری که خط «ما نمی توانیم» را شکسته بودند، رسید و حالا اگر شما خطوط قرمز علوم انسانی را بشکنید، سراغ شما می آیند.

* تمدن سازی کار علوم انسانی است

وی با تأکید براینکه تمدن سازی کار علوم انسانی است و بقیه علوم، صرفا ابزارسازی می کنند، اضافه کرد: باید روزی برسد که اساتید علوم انسانی را هدف ترورهای دشمن قرار گیرند چراکه این اساتید و پایان نامه های علوم انسانی است که می تواند سبک زندگی جامعه را تغییر دهد؛ اگر ترور شدید بدانید وجودتان مؤثر و مفید بوده که دشمن را به هراس و مقابله واداشته است.

وی خطاب به دانشجویان نخبه خاطرنشان کرد: در علوم انسانی نمی توانید به این سطح از رشد و اثرگذاری برسید مگر با مطالعات وسیع و عدم اکتفا به کتاب درسی رایج؛ متأسفانه مافیای خطرناکی داریم که مانع ورود کتب تولید شده در حوزه علوم اسلامی به سیستم آموزشی می شود و هنوز شرایط به گونه ای است که اگر به منابع اروپایی و امریکایی رفرنس دهیم، علمی محسوب می شود.

رحیم پور ازغدی درباره روند شکل گیری علوم مختلف تصریح کرد: هر رشته علمی در هر جامعه ای پا نمی گیرد بلکه حکومت‌ها متناسب با نیازشان از هر دانشی حمایت کنند رشد می‌کند و به رغم تصور عموم، اینگونه نیست که در برهه ای دانشمندان دور هم نشسته و یک رشته را کشف کرده باشند. فوکو در این باره می گوید: «نیازهای یک جامعه، رژیم سیاسی، شرایط، فرصت ها و تهدیدها باعث می شود حاکمان روی چند رشته تمرکز کرده و آن ها را پیش ببرند».

* از علوم انسانی بت نسازید

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی از دانشجویان علوم انسانی خواست این علوم را برای خود بت نساخته و همواره  با دید منتقدانه و ذهنی پر از سؤال با آن مواجه شوند؛ آزاداندیش و اهل تفکر بوده و به آنچه در کلاس درس می شنوند تعبد و تعصب نداشته باشند(نه له و نه علیه). همچنین ضمن تحصیل، آثار شهید مطهری و علامه مصباح یزدی را مطالعه کنند تا با روش اندیشیدن در حوزه های مختلف علوم انسانی و روش فهم از قرآن و سنت آشنا شوند.

رحیم پور ازغدی با اشاره به تنگ بودن عرصه برای حضور فعالان حوزه علوم انسانی اسلامی با برچسب هایی همچون بی سوادی و نظرات فاشیستی و...، خاطرنشان کرد: موضوع دین و موضوع علوم انسانی، انسان است بنابراین اگر هرگاه انسان را موجودی ابدی بدانیم، علوم مربوط به انسان، اسلامی خواهد بود.  

* مراقب باشید کلاهتان را به نام علم برندارند

وی با تأکید براینکه نقد علم به معنای کوبیدن آن نیست بلکه ماندگاری و گسترش علم، مرهون نقد می باشد، به نخبگان جوان توصیه کرد: بدبین نه اما هشیار باشید؛ چیزی به نام علم مطلق که منسجم و اثبات شده باشد نیست؛ علم یعنی مدعیان علم؛ حواستان به مرز علم و غیرعلم باشد؛ هرچه به اسم علم به خوردتان می دهند، باید دلیل داشته باشد. مراقب باشید کلاهتان را به نام علم برندارند؛ آنچه اکنون به عنوان علم مطرح است، با آنچه ۵۰ سال پیش به نام علم وجود داشت، اصلا قابل جمع نیست زیرا سیر پیشرفت علم، یک سیر خطی نبوده و ترکیبی از برهان و استدلال های درست و نادرست و گزاره های علمی، آکادمیک و ایدئولوژیک است که خود آن ایدئولوژی ها با هم سازگاری ندارند.