ناباروری فقط مسئله زنان نیست

طبق آمارهای کشوری، حدود بیست درصد از زوج‌ها با مشکل ناباروری مواجه می‌شوند. 

ناباروری اگرچه در نگاه نخست یک مسئله پزشکی به نظر می‌رسد اما ابعاد فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای دارد. پژوهشگاه و مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با در نظر داشتن این ابعاد، به مناسبت روز فرهنگ عمومی پویشی با عنوان «ناباروری و فرهنگ عمومی» برگزار کرده است. هدف اصلی آن ارتقاء آگاهی عمومی درباره ناباروری، اصلاح باورهای نادرست درباره ناباروری و فرهنگ‌سازی در زمینه مواجهه درست با زوج‌های نابارور است.

در تقویم این پویش، امروز (دوشنبه، ۱۰ آبان)با شعار «ناباروری فقط مسئله زنان نیست» نامگذاری شده است. خاستگاه این نامگذاری باور نادرستی است که ناباروری را یک مشکل زنانه می‌انگارد و پیکان تقصیر را به سمت زن نشانه می‌گیرد.

 بهرنگ آبادپور، جراح و متخصص اورولوژی و ناباروری مردان، عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا در این خصوص گفت: طبق آمارهای جهانی، حدود ۱۵ درصد از زوج‌ها دچار مشکل ناباروری‌ هستند؛ البته طبق مطالعه کشوری‌، آمار ناباروری در ایران بالاتر از متوسط جهانی و حدود ۲۰ درصد است. البته در صورت درمان مناسب و به‌موقع، اغلب موارد ناباروری قابل درمان است.

این متخصص اورولوژی افزود: به‌طور سنتی این باور در عامه مردم وجود دارد که ناباروری یک مشکل زنانه است. به نظر می‌رسد که دو دلیل برای شکل‌گیری این باور وجود دارد: نخست، از آنجا که بارداری و زایمان امری زنانه است، این ذهنیت ایجاد شده که ناباروری یا اختلالات باروری هم فقط مربوط به زنان است و اصطلاح «نازایی» نیز نشان‌دهنده همین رویکرد است. دوم، پذیرش ناباروری برای مردان دشوار بوده، زیرا در فرهنگ عامه ناباروری مرد به معنای ضعف و نقصان او، نقض‌کننده مردانگی و عامل ننگ و شرمساری قلمداد می‌شده است. این دلایل باعث می‌شد که زنان عامل یا مقصر ناباروری انگاشته شوند و مجبور شوند به‌تنهایی به‌دنبال علاج و درمان باشند.

عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن‌سینا با اشاره به مطالعات انجام‌شده در این زمینه گفت: در یک مطالعه آماری نشان داده شد که در ۱۷ تا ۲۸ درصد از زوج‌های ناباروری که مدت‌ها هم تحت درمان قرار داشتند، بررسی‌ها و مداخلات درمانی فقط روی خانم انجام شده بود و آقا اصلاً بررسی و درمان نشده بود.

نقش زن و مرد در لقاح و تولید مثل برابر است

آبادپور با تأکید بر اینکه واقعیات زیست‌شناسی تولیدمثل به‌خوبی نشان‌دهنده نقش برابر زن و مرد در لقاح و تولید مثل است، بیان کرد: امروزه همه ما می‌دانیم که جنین حاصل لقاح یک سلول تولید مثلی آقا یعنی اسپرماتوزوئید و یک سلول تولیدمثلی خانم، یعنی تخمک است. یعنی از منظر جنین‌شناسی، سهم مرد و زن در تشکیل جنین و تداوم نسل برابر است. از منظر علم ژنتیک نیز، نیمی از مواد ژنتیکی لازم برای تشکیل جنین از آقا و نیمی از خانم است. یعنی از نظر ژنتیکی نیز سهم مرد و زن در شکل‌گیری ژنتیک جنین و فرزند حاصل برابر است.

این متخصص اورولوژی تصریح کرد: بر اساس مطالعات انجام‌شده روی زوج‌های ناباروری که علت ناباروری‌شان تشخیص داده شده است، حدود ۴۰ درصد از موارد ناباروری ناشی از علل زنانه، حدود ۴۰ درصد ناشی از علل مردانه و حدود ۲۰ درصد ناشی از علل مشترک، یعنی ترکیبی از علل زنانه و مردانه است؛ بنابراین تمام مستندات علمی و مطالعات آماری بر سهم یکسان زن و مرد در باروری و ناباروری دلالت دارند. اما متأسفانه هنوز هم می‌بینیم که همچنان برخی آقایان این واقعیت‌ها را نمی‌پذیرند و حتی وقتی به مرکز ما مراجعه می‌کنند، می‌گویند که خانم را برای درمان آورده‌ایم! بنابراین، اگرچه این باور نادرست تا حد زیادی در جامعه کم‌رنگ شده است، اما همچنان وجود دارد و اصلاح آن نیازمند فرهنگ‌سازی و افزایش آگاهی عمومی است.

او در پایان گفت: اصولا در مراکز ناباروری از ابتدا زن و شوهر با هم و همزمان پذیرش می‌شوند و به‌موازات هم در کلینیک‌های تخصصی زنان و مردان بررسی می‌شوند. پس از انجام بررسی‌های تشخیصی نیز، متخصصان زنان و مردان با به اشتراک گذاشتن نتایج بررسی‌های تشخیصی خود، با همفکری هم درباره مداخلات درمانی مناسب برای آن زوج تصمیم می‌گیرند. بنابراین، یکی از اهداف اصلی ما در برگزاری این پویش نهادینه کردن این باور در فرهنگ عمومی است: ناباروری فقط مسئله زنان نیست.