کرونا علاوه بر ریه کدام عضو دیگر را درگیر می کند؟

کبد در متابولیسم داروها نقش مهمی دارد. کرونا خطر بسیاری در بیماران کبدی دارد.

شیوع سندروم حاد و شدید تنفسی ایجادشده توسط کروناویروس ۲ یا SARS-CoV-۲ منجر به همه‌گیری جهانی بیماری کووید ۱۹ شده است. آسیب ریوی منتشر شده با ایجاد سندرم دیسترس تنفسی حاد، اصلی‌ترین علت مرگ‌ومیر در بیماری کووید ۱۹ است. اما اگرچه در بیماری کووید-۱۹ در درجه اول سیستم تنفسی تحت تأثیر قرار می‌گیرد، برخی شواهد نشان می‌دهند که این عفونت ویروسی بر سایر اندام‌های بدن نیز تأثیر دارد.

کرونا از زمان شیوع تاکنون که واکسن‌های مختلفی برای مقابله با آن ساخته و عرضه شده است، حجم وسیعی از امکانات علمی و پژوهشی را به خود مشغول کرده و موجب تولید داده‌های فراوانی شده است. پژوهشگران بر اساس این داده‌ها، تأثیرات این بیماری بر کبد را بررسی کرده‌اند.

درگیری کبد از ابتدای شیوع کرونا

به گفته محققان، توزیع گسترده گیرنده اصلی ورود ویروس عامل این بیماری در سلول‌ها یعنی آنزیم مبدل آنژیوتانسین ۲ یا ACE۲ می‌تواند نشان‌دهنده این باشد که چگونه ویروس فوق قادر به ایجاد یک بیماری گسترده‌تر همراه با درگیری اندام‌هایی ازجمله روده، قلب، کلیه‌ها، لوزالمعده، کبد، سیستم عضلانی و عصبی خواهد بود. در این میان، اهمیت بالینی درگیری کبد از همان ابتدای شیوع بیماری کووید-۱۹ بحث‌برانگیز بوده و پیشرفت‌های علمی به‌دست‌آمده طی ماه‌های گذشته، چندین سؤال اساسی راجع به آسیب کبدی مرتبط با بیماری کووید-۱۹ را بیشتر روشن کرده است.

در همین زمینه، محققانی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن به آسیب‌های کبدی بیماری کووید ۱۹ اشاره شده و نتایج آن طی نامه‌ای به سردبیر فصل‌نامه «طب دریا» منتشر شده‌اند.

خطر افزایش آنزیم‌های کبدی

بر اساس نتایج این بررسی، افزایش آنزیم‌های کبدی، نشان‌دهنده آسیب کبدی در بیماران کووید-۱۹ با بیماری مزمن و غیرمزمن کبدی بوده و امری شایع به‌حساب می‌آید.

درواقع، مطالعات بالینی اولیه، افزایش قابل توجهی را در سطح آنزیم‌های کبدی مثل ALT و AST ناشی از عفونت کرونا ویروس گزارش کرده‌اند که آسیب سلول‌های کبدی را نشان می‌دهند.

به گفته حسین بنازاده باغی، محقق مرکز تحقیقات بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی تبریز و همکارش، «بررسی مقالات و پژوهش‌های مختلف نشان می‌دهد در بیماران کووید ۱۹ که قبل از آلودگی به ویروس کرونا، مشکل و آسیب کبدی نداشتند، آسیب‌دیدگی عمدتاً خفیف است. بااین‌حال، با توجه به نقش اصلی کبد در متابولیسم داروها، عمل انعقاد، آلبومین و تولید واکنش‌دهنده‌های فاز حاد، اختلال عملکرد کبدی ممکن است بر پاتوفیزیولوژی بیماری سیستمیک کووید-۱۹ تأثیرگذار باشد».

بر این اساس، برای پیگیری عوارض طولانی‌مدت بالقوه عفونت کووید ۱۹ مانند فیبروز کبدی به مطالعات و پیگیری طولانی‌مدت نیاز است.

دلایل آسیب کبدی در بیماری کرونا

بنازاده باغی و همکارش می‌گویند: «طیف آسیب کبدی در بیماری کووید ۱۹ ممکن است از عفونت مستقیم توسط کروناویروس، درگیری غیرمستقیم توسط التهاب سیستمیک و یا تغییرات هیپوکسیک باشد. اما سؤالات اساسی همچنان وجود دارد و باید در مطالعات مختلف به آن‌ها پاسخ داده شوند».

آن‌ها به‌طور مثال، سؤالات زیر را برشمرده‌اند: کدام نوع از سلول‌های کبد توسط ویروس فوق آلوده می‌شود؟ کدام‌یک از فرآیندهای مولکولی در اثر عفونت مختل می‌گردند؟ سهم واقعی اثرات سیتوپاتیک مستقیم، طوفان سایتوکاینی و هیپوکسی در اختلال عملکرد کبد چگونه است؟ با کدام مکانیسم، آسیب کبدی باعث نارسایی تنفسی می‌شود و زمینه را برای دوره شدید بیماری کووید ۱۹ فراهم می‌کند؟

به اعتقاد محققان فوق، به نظر می‌رسد ایجاد یک اشتراک بین‌المللی به‌منظور جمع‌آوری گزارش‌های بالینی بیماران مبتلابه بیماری‌های کبدی برای بیماران کووید ۱۹ به همراه تحقیقات مولکولی دراین‌باره کمک‌کننده خواهد بود.

نشریه طب دریا که به انتشار این نتایج پرداخته، متعلق به مرکز تحقیقات طب دریا است.