چرا بدنسازی زنان در اصفهان ممنوع شد؟

خبر ممنوعیت حضور زنان در رشته‌های بدن‌سازی و پرورش اندام، به جنجالی بزرگ در ورزش کشور تبدیل شده است. بانوان ایرانی در حالی پس از سال‌ها انتظار، اجازه فعالیت در تعداد محدودی از رشته‌های زیرمجموعه فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام را گرفته بودند که حالا در اقدامی سؤال‌برانگیز این مجوز نیز لغو شده است؛ مجوزی که در اولین قدم اداره ورزش و جوانان اصفهان از آن پرده برداشت.

دو روز پیش در یک خبرگزاری خبرگزاری ایسنا با انتشار سندی مدعی شد بانوان اصفهانی از این پس دیگر اجازه فعالیت در رشته‌های پاورلیفتینگ و مچ‌اندازی را ندارند. این سند اشاره به نامه رئیس اداره ورزش و جوانان استان اصفهان داشت که خطاب به رئیس هیئت بدن‌سازی و پرورش اندام استان تحریر شده بود. در این نامه آمده بود: «نظر به اینکه مجوز کتبی درخصوص فعالیت بانوان فدراسیون پرورش اندام در رشته‌های تحت پوشش صادر نگردیده است، لذا هرگونه فعالیت بانوان از قبیل برگزاری مسابقات، اردو‌های تدارکاتی و مجوز برگزاری دوره‌های مربیگری و داوری تا اطلاع ثانوی غیرقانونی است».

تنها دقایقی بعد از انتشار این خبر، عکس نامه رئیس اداره ورزش و جوانان اصفهان در سایر رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست شد تا بازتاب منفی آن، بار دیگر عملکرد مسئولان سیاسی و ورزشی این استان را زیر سؤال ببرد. به هر حال با توجه به سخت‌گیری‌هایی که در یکی، دو سال اخیر در حوزه ورزش زنان این استان اعمال شده و آن‌ها از فعالیت در رشته‌هایی مثل دوچرخه‌سواری و صخره‌نوردی نیز منع شده‌اند، طبیعی بود یک‌باره موجی از انتقاد‌های منفی علیه مقام‌های ورزش اصفهان به وجود بیاید؛ آن‌هم در شرایطی که هر دو رشته مچ‌اندازی و پاورلیفتینگ به صورت رسمی مجوز دارند و نباید ممنوعیتی شامل حالشان شود؛ بنابراین در ابتدا استنباط خیلی‌ها بر این بود که درباره تعطیلی بدن‌سازی زنان اصفهانی، به صورت خودجوش و در داخل استان تصمیم گیری شده است؛ به‌خصوص اینکه فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام به‌عنوان متولی اصلی این ورزش نیز موضع سکوت اختیار کرد و توضیحی در‌این‌باره نداد. اما ساعتی بعد جنجال‌ها بر سر مخالفت با فعالیت زنان اصفهانی در رشته‌های مچ‌اندازی و پاورلیفتینگ آن‌قدر بالا گرفت که پای وزارت ورزش و جوانان هم به میان آمد؛ طوری که مریم کاظمی‌پور، معاونت بانوان این وزارتخانه، مجبور به واکنش شد. آنجا بود که مشخص شد اداره ورزش و جوانان اصفهان به تبعیت از دستور وزارت ورزش حکم ممنوعیت فعالیت بانوان استان را در بدن‌سازی و پرورش اندام صادر کرده و این ابلاغیه سراسری بوده است.

کاظمی‌پور در این زمینه به سایت وزارت ورزش و جوانان گفت: «در سه ماهی که به‌عنوان معاون توسعه ورزش بانوان وزارت ورزش و جوانان حضور دارم، گزارش‌هایی مبتنی بر فعالیت برخی رشته‌های غیر‌مجاز و زیر‌زمینی و به تبع آن بروز رفتار‌های پرخطر، مصرف و تزریق مکمل‌های غیر‌مجاز دریافت کردم که خطری جدی را برای حفظ سلامت بانوان ایجاد کرده است و همین مسئله عاملی شد تا مجوز فعالیت‌های رشته‌هایی که بانوان در ذیل فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام در آن فعال هستند، به‌منظور حفظ صیانت از حریم بانوان، مورد بررسی قرار گیرد.

در ادوار گذشته درخواست‌هایی مبنی بر فعالیت این رشته‌ها مطرح شد، ولی متأسفانه روند کامل و نهایی صدور مجوز کتبی و قطعی در شورای ساماندهی رشته‌های ورزشی، اتفاق نیفتاده بود؛ بنابراین مقرر شد فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام در روز‌های آینده شرح کاملی از چارچوب فعالیت در سطح ملی، پوشش مصوب، رعایت مسائل فرهنگی و اجتماعی و چارچوب‌های حضور بین‌المللی را برای آغاز مراحل تصویب و ابلاغ ارائه دهد. چون مجوز کتبی و قطعی درباره فعالیت‌ها وجود نداشت، مقرر شد فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام به صورت موقت فعالیت‌های بانوان را متوقف کرده تا پس از بررسی‌های تخصصی، رشته‌های مصوب را به صورت قانونی ابلاغ کند و درباره رشته‌هایی هم که به صورت غیرقانونی و زیر‌زمینی سلامت بانوان کشور را در معرض خطر قرار می‌دهند، اقدام قانونی از سوی مراجع ذی‌صلاح انجام شود».

بازی عجیب با مجوز بدن‌سازی بانوان

اینکه چه شده که کاظمی‌پور به‌عنوان معاونت جدید بانوان وزارت ورزش و جوانان که هنوز زمان زیادی از حضورش در این پست نمی‌گذرد و تجربه مدیریتی بالایی هم در سطح کلان ورزش ندارد، این‌چنین شتاب‌زده درباره ممنوع‌الفعالیت‌شدن زنان در رشته‌های بدن‌سازی و پرورش اندام تصمیم گرفته، جای سؤال دارد. او در شرایطی از غیرقانونی‌بودن حضور زنان در این عرصه صحبت می‌کند که انگار بی‌اطلاع است معاونت بانوان همین وزارتخانه مجوز قانونی فعالیت آن‌ها را صادر کرده است.

عجیب است که از سال ۹۲ بانوان در همه فعالیت‌های آموزشی در فدراسیون بدن‌سازی حاضر هستند و بعد از هشت سال این وزارتخانه اعلام کرده مجوز کتبی در این خصوص در وزارت ورزش وجود ندارد! حتی با یک جست‌وجوی ساده نیز می‌توان متوجه شد که رشته مچ‌اندازی از سال ۹۵ و پاورلیفتینگ از سال ۹۹ با اعلام مسئولان وقت فدراسیون بدن‌سازی در بخش بانوان نیز مجوز فعالیت گرفتند. پوشش بانوان پاورلیفتینگ‌کار سال گذشته در دوره حضور مهین فرهادی‌زاده، معاونت وقت بانوان وزارت ورزش، مشخص شد و حتی فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام برای رونمایی از آن، مراسمی ویژه با حضور رسانه‌ها برگزار کرد.

عجیب‌تر از همه اینکه تیم ملی مچ‌اندازی بانوان مرداد امسال با مجوز شورای برون‌مرزی وزارت ورزش به مسابقات آسیایی قزاقستان اعزام شد و با کسب چندین مدال طلا، نقره و برنز به عنوان سومی قاره کهن رسید، اما حالا گفته می‌شود بانوان این رشته غیر‌قانونی مشغول به کار بودند. نکته در‌خور توجه دیگر اینکه فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام حتی در اسفند سال جاری میزبان مسابقات فیتنس‌چلنج قهرمانی آسیا در بخش بانوان شده، اما حالا مجوز فعالیت‌های داخلی هم از آن‌ها سلب شده است!

این اولین‌بار نیست که سنگ‌اندازی‌ها مانع از فعالیت بانوان ایرانی در رشته‌های بدن‌سازی و پرورش اندام می‌شود. پیش از این نیز در دوره‌ای که فریبا محمدیان، معاونت زنان وزارت ورزش و جوانان را بر عهده داشت، گفته شد برخی مخالفان او را تحت فشار قرار دادند تا کاری را که الان کاظمی‌پور اجرائی کرده است، زودتر انجام دهد؛ اما از آنجا که محمدیان جزء متخصصان و تحصیل‌کرده‌های ورزش بود و همواره سعی داشت خیلی از تابو‌ها را در ورزش زنان از میان بردارد، در مقابل این قضیه مقاومت کرد. او حتی قدم‌های خوبی را برای فعالیت زنان در رشته‌های بدن‌سازی و پرورش اندام برداشت؛ به این صورت که بین فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام و فدراسیون ورزش‌های همگانی تعاملی به وجود آورد تا بخشی از برنامه‌ها و مسابقات این زنان که مرتبط با تندرستی است، در فدراسیون همگانی دنبال شود.

ما روز گذشته سراغ نسرین شاه‌محمدیان، نایب‌رئیس فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام رفت تا اطلاعات بیشتری را درباره ابلاغیه وزارت ورزش و جوانان که به هیئت‌های استانی سراسر کشور ارسال شده است، جویا شود. او در‌این‌باره گفت: «ما خودمان هم از نامه‌ای که به استان ابلاغ شده است، بی‌اطلاع بودیم. منطقی این بود که وزارت ورزش و جوانان پیش از اینکه این اقدام را انجام دهد، جلسه‌ای با ما می‌گذاشت تا در جریان باشیم. به هر حال این اتفاقی که افتاده برای فدراسیون نیز مبهم است. ما پیگیر هستیم تا هر‌چه زودتر مسئولان وزارتخانه را ملاقات کنیم و ببینیم داستان از چه قرار است. برای فردا صبح یک قرار ملاقات گذاشتیم. بعد از این جلسه حتما نتیجه جلسه را به اطلاع افکار عمومی می‌رسانیم».

شاه‌محمدیان در پاسخ به این سؤال ما که اظهارات کاظمی‌پور با تناقض‌های زیادی همراه است و چطور او فعالیت هشت‌ساله زنان در فدراسیون پرورش اندام را با وجود مجوز‌های رسمی از سوی وزارت ورزش، غیرقانونی عنوان می‌کند، ادامه داد: «نه اصلا این‌طور نیست. هر فعالیتی که زنان ما داشتند، با مجوز وزارتخانه بوده است. تا الان چهار دوره رقابت‌های کشوری مچ‌اندازی برگزار شده، تیم ملی مچ‌اندازی یک دوره اعزام برون‌مرزی داشته و تمام اخبار آن نیز رسانه‌ای شده است. مگر می‌شود فدراسیون غیرقانونی عمل کند. ما حتی این اواخر در دوره معاونت مهین فرهادی‌زاد، به‌صورت شفاهی اجازه فعالیت در فیتنس را هم گرفتیم، اما هیچ‌وقت رسما کار را شروع نکردیم؛ چون نیازمند گرفتن مجوز قانونی بود».

نیاز به شفافیت

اینکه در برخی مواقع یک‌سری حواشی مانع از فعالیت ورزش زنان ایران شود، امری طبیعی بوده و تا الان نمونه‌های آن زیاد دیده شده است؛ درست مثل همان سالی که فعالیت بانوان بدن‌ساز به شبکه‌های مجازی کشید و انتشار عکس‌های آن‌ها باعث واکنش مسئولان فدراسیون شد. بعد از این اتفاق، افرادی که در شبکه‌های مجازی اقدام به انتشار عکس‌های بدون حجاب خود در سالن‌های بدن‌سازی کرده بودند، دستگیر و به مراجع قضائی معرفی شدند. در پی این اتفاق، ناصر پورعلی‌فرد، رئیس وقت فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام، در نامه‌ای به فدراسیون جهانی مربوطه خواستار این شد که از حضور هر زن ایرانی در مسابقات آسیایی و جهانی جلوگیری کنند.

با توجه به این موضوع، در کنگره جهانی مصوب شد هر زنی که پاسپورت ایرانی داشته باشد، حق حضور در هیچ رویدادی از قبیل مسابقات فیزیک، پرورش اندام، بادی‌کلاسیک و سایر رشته‌‎ها را نخواهد داشت. با توجه به حاشیه‌های به‌وجود‌آمده، رئیس فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام، آن زمان برخورد سخت‌گیرانه‌ای به خرج داد و فعالیت زنان را در این رشته به‌طور موقت ممنوع اعلام کرد. مرور زمان و فروکش‌کردن هجمه‌ها علیه این فدراسیون، باعث شد پورعلی‌فرد دوباره تلاش‌هایش را برای گرفتن مجوز راه‌اندازی پاورلیفتینگ بانوان از سر بگیرد که در نهایت هم این مجوز گرفته شد.

اما قدری باورش سخت است که در شرایطی کاملا آرام که حاشیه‌ای وجود ندارد و مهم‌تر از همه اینکه مشکل حجاب هم حل شده است و همه‌چیز طبق روال قانونی خود پیش می‌رود، یک‌باره وزارت ورزش و جوانان حکم به تعطیلی یک رشته ورزشی می‌دهد. چه بهتر که اگر مشکلی در این مسیر وجود دارد، متویان امر خیلی شفاف برای حل آن اقدام کنند؛ نه اینکه یک‌باره صورت‌مسئله را پاک کنند. مچ‌اندازی جزء رشته‌هایی است که نه به لحاظ فیزیکی خطری ورزشکار را تهدید می‌کند و نه نوع پوشش آن مورد‌دار است. پاورلیفتینگ نیز که در واقع همان وزنه‌برداری است؛ پس در این شرایط به این رشته هم نمی‌توان ایرادی وارد کرد؛ چرا‌که اگر غیر از این بود باید حکم به تعطیلی وزنه‌برداری زنان هم داد.

به هر شکل آن‌طور که از صحبت‌های معاونت بانوان وزارت ورزش بر‌می‌آید، این وزارتخانه بیشتر از اینکه به دنبال حل معضلات فعالیت زنان ایرانی در ورزش بدن‌سازی و پرورش اندام باشد، به دنبال آن است که خواسته مخالفان زنان علاقه‌مند به این ورزش را اجابت کند. کاظمی‌پور کارنامه ورزشی پرباری ندارد؛ تنها رزومه برجسته او، نایب‌رئیسی فدراسیون تیروکمان در بخش زنان است؛ آن‌هم در دوره‌ای که مرضیه اکبرآبادی، معاونت بانوان وزارتخانه بود. اکبرآبادی مدیری بود که همیشه به سرسختی در برابر ورزش زنان معروف بود. با این همه باید منتظر ماند و دید خروجی نشست فردای مسئولان فدراسیون بدن‌سازی و پرورش اندام با وزارتی‌ها چه می‌شود.