معرفی تجهیزات آموزشی رایج در آزمایشگاه ها

در اغلب آزمایشگاه های زیست شناسی، شیمی، فیزیک و... وجود برخی از ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی، برای انجام آزمایشات لازم و ضروری است. در این مقاله به معرفی برخی از تجهیزات آزمایشگاهی بسیار پرکاربرد می پردازیم.

میکروسکوپ آزمایشگاهی

از تجهیزات آزمایشگاهی مهم در هر آزمایشگاه، میکروسکوپ است که می تواند نمونه و جسم مورد نطر را با بزرگنمایی بالا نشان دهد. عدسی های شیشه ای، پایه و لوله در ساختار میکروسکوپ به کار برده شده اند. عدسی محدب یا همگرا، نوع عدسی به کار رفته در این دستگاه است.

بشر

ساده ترین وسیله ای که در هر آزمایشگاهی وجود دارد، بشر است. این وسیله برای هم زدن، گرم کردن و مخلوط مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. شکل این وسیله، استوانه ای با کف صاف است که جنس شیشه ای یا پلاستیکی دارد. سایزهای مختلفی از بشرها بین چند میلی لیتر تا چندین لیتر وجود دارد.

شیشه ساعت

سطح بیرونی شیشه ساعت مانند عدسی محدب، حالت برآمده داشته و به دلیل شباهت با شیشه جلوی ساعت های رومیزی، به این نام خوانده می شود. برای وزن کردن مواد جامد و خشک کردن مایعات، از شیشه ساعت استفاده می شود.

استوانه مدرج (مزور)

برای این که بتوان حجم مشخصی از مایعات مختلف را اندازه گرفت از وسیله ای به نام استوانه مدرج استفاده می شود. این وسیله از جنس شیشه و شکلی استوانه ای بوده و از دقت اندازه گیری کمتری نسبت به پیپت و بورت برخوردار است.

ارلن

ابزار بسیار پرمصرف دیگر در آزمایشگاه ها، ارلن شیشه ای است که دارای شکل ظاهری مثلثی شکل با بخش باریک در قسمت بالای آن است. همین شکل باعث شده که در هنگام انجام واکنش داخل ارلن ها، محتویات آن به خارج پرتاب نشود.

دسیکاتور

دسیکاتور وسیله ای به شکل قابلمه و از جنس شیشه است که داخل آن از دو بخش تشکیل شده است. از آنجاییکه کاربرد این وسیله برای خنک کردن مواد گرم، بدون جذب رطوبت است، در قسمت پایینی آن، مواد نمگیری چون کلرید کلسیم بدون آب، آهک و... قرار می دهند. در قسمت بالایی، موادی که باید خنک و یا نگهداری شوند، قرار داده می شوند. دو بخش معرفی شده به وسیله صفحه مشبکی از هم جدا می شود.

پیپت

پیپت وسیله ای است که در آزمایشگاه که برای اندازه گیری حجم دقیقی از مایعات به کار می رود. پیپت ها دارای دو نوع مدرج (ساده) و حباب دار هستند. در نوع حباب دار پیپت، خط نشانه ای در بخش بالای حباب وجود دارد که مایع مورد نظر، باید تا سطح این خط نشانه پر شود. وقتی از پیپت های ساده برای اندازه گیری حجم استفاده می شود، در هنگام تخلیه باید تمام مایع داخل آن از درجه صفر خالی شود.

پوآر

پوآر وسیله ای که با استفاده از آن می توان مایعات را به وسیله پیپت ها اندازه گیری کرد و داخل پیپت ها کشیده و یا تخلیه کرد. دکمه A روی پوآر برای تخلیه و دکمه B برای مکش مایعات است.

هاون چینی

نوعی کپسول چینی با بدنه ضخیم است که برای خرد کردن و نرم کردن مواد جامد به کار برده می شود. مواد سفت، داخل این وسیله ساییده شده و به شکل نرم و پودری می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

بالن تقطیر

بالن ته گردی که برای تقطیر استفاده می شود و دارای یک لوله جانبی توخالی برای خروج بخارات است. در تقطیر مایعات مختلف و برای تهیه آب خالص و مقطر از بالن تقطیر استفاده می کنند. در هنگام تقطیر برای یکنواخت کردن گرمای وارد شده با مایعات داخل بالن ها سنگ جوش می ریزند.

بورت

بورت از جنس شیشه و به شکل استوانه ای دراز و مدرج است که بیشتر در عمل تیتراسیون استفاده می شود. این وسیله در انتهای خود، شیری برای تنظیم میزان محلول خروجی از خود دارد. هر قسمت درجه بندی بورت، به ۱۰ قسمت مساوی تقسیم شده است.

قیف شیشه ای

وسیله ای شیشه ای و مخروطی شکل که دارای لوله باریکی در انتهای خود است زاویه شیشه بدنه قیف، به اندازه ۶۰ درجه است. برای انتقال محلول ها از ظروف و همچنین جداسازی و صاف کردن محلول های دارای مواد جامد از قیف های شیشه ای استفاده می شود.

قیف جدا کننده

اساس جداسازی مایعات مخلوط با یکدیگر در قیف های جدا کننده که دکانتور نیز نامیده می شوند، چگالی است. وقتی دو محلول آلی و آبی که قابل اختلاط با هم نیستند، داخل دکانتور ریخته می شوند، از هم جدا شده و می توان با استفاده از شیری که در قسمت پایین آن قرار دارد، به جداسازی آن ها پرداخت. جزء با چگالی بیشتر در پایین و جزء با چگالی کمتر در قسمت بالا قرار می گیرند.

بالن حجم سنجی یا بالن ژوژه

از بالن های ژوژه که دارای کف صاف هستند، برای ساخت محلول هایی با غلظت مشخص و همچنین رقیق کردن محلول هایی با غلظت معین استفاده می کنند. نکته ای که باید دقت شود، اضافه کردن محلول تا جایی باشد که انتهای مقعر آن روی خط نشانه باشد.

برخی از دستگاه های آزمایشگاه ها

بیشترین کاربرد میکروسکوپ در آزمایشگاه های آسیب شناسی و مربوط به مطالعه سلول ها، ساختارهای مولکولی، ساختارهای بلوری و میکروارگانیسم ها است. در مطالعه بافت ها، ارگانیسم ها، میکروب ها و اجسامی که با چشم قابل مشاهده نیستند، از میکروسکوپ استفاده می شود. تصویر در عدسی محدب این وسیله، باکیفیت و با بزرگنمایی بالا، از ذراتی است که نمی توان با چشم مشاهده کرد.

انکوباتور

از انکوباتور برای کشت نمونه های سلولی در صورتی که شرایط مساعد کنترلی از دما، رطوبت، اکسیژن و... انجام گرفته باشد، استفاده می شود. همچنین در نگهداری محلول ها و انجام آزمایشات و تست ها نیز از انکوباتور استفاده می شود.

اتوکلاو

این وسیله برای استریل کردن مواد خشک، محیط کشت، وسایل آزمایشگاهی و... استفاده می شود. محیط این وسیله کاملا ایزوله بوده و با استفاده از گرمای بخار آب، این عمل را انجام می دهد.

سانتریفیوژ آزمایشگاهی

جداسازی اجزای مختلف یک محلول که چگالی اساس جداکردن آن ها خواهد بود، با استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی انجام می شود. این اجزا با استفاده از نیروی گریز از مرکز، از هم جدا می شوند.

هیتر آزمایشگاهی

هیتر یا گرم کن آزمایشگاهی، دستگاهی است که برای گرما و حرارت دادن یکنواخت مواد و مایعات آزمایشگاهی مورد استفاده قرار می گیرد.

مولاژ

به ماکت هایی که بخش های مختلف بدن را نشان می دهند، مولاژ گفته می شوند. جنس مولاژ از فوم، لاستیک و یا لاتکس است. مولاژها که بسیار شبیه به بدن انسان بوده و به طور تقریبی، واقعی به نظر می آیند، دارای انواع مختلفی هستند. برخی از آن ها، آناتومی کامل بدن انسان و برخی دیگر فقط بخشی از بدن را نشان می دهند. با استفاده از مولاژها می توان به توضیح محل دقیق قرار گرفتن اعضای مختلف بدن پرداخت. مولاژهای مختلفی چون مولاژ پا، جمجمه، اسکلت بدن، قلب، مغز، کبد، کلیه، دندان و فک، چشم، گوش، معده، نیم تنه و... وجود دارد. برای خرید مولاژ اغلب به مراکز فروش تجهیزات پزشکی مراجعه می شود.