ایمنی حلقه گمشده مدیریت شهری / منتظر فاجعه ملی باشیم؟

حمل‌ونقل در کشور ما جزو اساسی‌ترین حوزه‌ها به شمار می‌رود و ایمنی جاده‌ها و بزرگراه‌ها نیز دارای اهمیت‌های فراوانی است. مسافرانی که بیشتر در روزهای تعطیل عازم سفر می‌شوند، همیشه ایمن‌ترین جاده‌ها را انتخاب کرده و سپس مسیر خود را انتخاب می‌کنند.

کم توجهی به موضوع ایمنی در حمل‌ونقل موجب افزایش روز افزون مرگ و میر، معلولیت و دیگر صدمات جسمی، آسیب‌های روانی و عاطفی به شهروندان شده و زیان‌های اقتصادی به همراه دارد.

ایمنی در مسیرهای شهری نیز دارای اهمیت است. شهر تهران دارای بزرگراه و تونل‌های متعددی است که روزانه مسافران بسیاری را پذیرا خواهد بود. اگر بخواهیم پیرامون بحث ایمنی در خیابان‌های شهری صحبت کنیم، باید گفت ایمنی به معنی نصب تابلوهای هشدار دهنده در مسیر رانندگان است که شخص راننده با دیدن این علامت‌ها متوجه شود در ادامه مسیر چه چیزهایی می‌گذرد. ایمنی حمل‌ونقل را حتی می‌توان نصب گارد ریل در کنار جاده‌ها و بزرگراه‌ها خلاصه کرد. اینکه در صورت خواب آلودگی راننده و یا حتی اتفاقات دیگر، وجود گاردیل سبب شود تا از خطرات احتمالی بیشتر که جان راننده را تحت شعاع قرار می‌دهد، جلوگیری شود.

ایمنی حمل‌ونقل شاید به نظر بسیاری، کوچک باشد بستگی دارد. اگر بخواهیم این نکات را فقط در بحث ایمنی حمل‌ونقل در شهر بررسی کنیم، می‌توان به نکات زیادی اشاره کرد. برای مثال، نصب سرعت گیر در بهترین مکان، می‌تواند از تصادفات احتمالی که گاهی منجر به مرگ می‌شود جلوگیری کند. یکی از همین مکان‌ها، قبل از میدان‌های بزرگ است که رانندگان با سرعت بالایی می‌خواهند میدان را رد کنند.

خرابی چراغ راهنمایی و رانندگی

خاموشی بسیاری از چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، نقش خود را در بروز تصادفات و حوادث خطر آفرین نشان داده است. در بسیاری از چهار راه‌های شهر تهران، دیده شده است که چراغ راهنمایی و رانندگی که نقش مهمی در کاهش تصادفات دارد، خراب یا خاموش بوده است. همین امر سبب می‌شود تا رانندگان، بدون احتیاط چراغ را رد کرده و در همان موقع با خودروی دیگری که در حال تردد است برخورد کنند. پس یکی از عواملی که حمل‌ونقل ایمن را با چالش و دردسر مواجه کرده است، همین خاموشی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی است. البته این نکته دارای اهمیت است که خود رانندگان نیز، حتی اگر چراغ سالم باشد، توجهی ندارند و به مسیر خود ادامه می‌دهند.

سرعت بالا، یکی از مهم‌ترین عواملی است که حمل‌ونقل ایمن را دچار ناامنی می‌کند. به گونه‌ای که سومین عامل مرگ و میر در کشور ما تصادفات است که سرعت بالای راننده سبب بروز حادثه شده است. هر چه سرعت وسایل نقلیه بیشتر باشد، شدت آسیب‌ها یا جراحات وارده بیشتر است.

نقش مهم عوامل انسانی

عوامل انسانی در به خطر انداختن ایمنی حمل‌ونقل در شهر، مهم است. رانندگانی که بدون در نظر گرفتن حداکثر سرعت، در خیابان‌ها تخته گاز می‌روند و به اصطلاح لایی بازی می‌کنند، جان خود و سرنشینیان خودروهای دیگر را هم به خطر می‌اندازند. ممکن در اثر لحظه‌ای غفلت، تصادف مرگباری صورت گیرد، همان‌طور که تاکنون شاهد این قبیل از تصادفات بوده‌ایم.

خاموشی چراغ‌های سطح شهر که برای روشنایی استفاده می‌شوند، بسیار حادثه‌ساز است. به گونه‌ای که با خاموشی چراغ‌های بزرگراه‌ها، دید راننده کم شده و سبب می‌شود محیط رو به روی خود را نبیند. همین مشکل موجب می‌شود، تا اگر چاله یا فرونشست پیش روی او باشد، دیده نشود و خطر آفرین باشد.

ناوگان حمل‌ونقل عمومی، به گفته بسیاری از شهروندان ایمن نیست. همانطور که شاهد هستیم، از آتش گرفتن اتوبوس‌های بی‌آر تی گرفته تا خرابی‌هایی که روزانه در مترو تهران شاهد آن هستیم. در واقع اگر بخواهیم در بحث ایمنی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کمی صحبت کنیم، باید گفت واقعا در این حوزه ایمنی چندانی وجود ندارد. خراب شدن مترو در تونل و معطلی مسافران یکی از همین نکاتی است که باید گفت این ناوگان ایمنی لازم را ندارد. در ناوگان اتوبوسرانی متاسفانه همچنان تعداد زیادی اتوبوس گاز سوز وجود دارد که با مخزن‌های گازی فعالیت می‌کنند، ‌به طوری که روی سقف هر یک از این اتوبوس‌ها حدود ۷ مخزن سی ان جی وجود دارد. در مخازن گاز اتوبوس‌های فرسوده مشکلاتی وجود دارد و هر لحظه امکان به وجود آوردن یک حادثه را دارند. به عنوان مثال، چندی پیش یک اتوبوس بی‌آر تی دچار آتش سوزی شد و این امکان وجود داشت تا جان مسافران به خطر بی‌افتد و دچار حادثه‌ای جبران ناشدنی شود.

راه افتادن کامیون‌های حمل بار در ساعات ممنوعه در محیط شهری، خطر‌های بسیاری را به همراه دارد. سرعت بالای تعدادی از این خودرو‌ها و بی‌احتیاطی راننده سبب شده است تا در شهر، شاهد تصادفات سنگین منجر به فوت باشیم. همچنین نصب علامت‌های هشدار دهنده در بار رانندگان کامیونی که آهن و میل گرد حمل می‌کنند، در پیشگیری از بروز خطرات نقش مهمی دارد.

این روزها مباحث مختلفی درباره بودن و یا نبودن پل حافظ تهران مطرح شده است. این پل یکی از قدیمی‌ترین پل‌های شهر تهران است که روزانه خودروهای بسیاری بر روی آن تردد می‌کنند اما بحث جمع آوری این پل به سال آینده موکول شده است. بحث ایمنی پل‌های شهری نکته‌ای است که در راستای حمل‌ونقل ایمن اهمیت دارد. این امکان وجود دارد که پل‌های ناایمن در اثر فرسودگی ریزش کنند و یک فاجعه ملی صورت گیرد.

در آخرین جلسه شورای شهر تهران، مهدی چمران نیز اشاره‌ای به بحث حمل‌ونقل ایمن کرد و گفت جاده‌های کشور امن نیست و در ایام عید شاهد آن بودیم که هزاران نفر جان خود را در اثر تصادفات و نا ایمنی جاده‌ها از دست داده‌اند.

درحالی به روز ملی حمل‌ونقل ایمن رسیده‌ایم که جاده‌های ما از ایمنی رتبه خوبی ندارند و جز نا امن‌ترین جاده‌ها به شمار می‌آیند. همچنین کشور ما از نظر مرگ و میر در اثر تصادفات در میان کشور‌های دیگرهای دیگر بسیار مطرح است. امیدواریم با تلاش مسئولان در این زمینه، جاده‌ها و همچنین بزرگراه‌های شهری، ایمنی لازم را برای تردد بی‌دردسر پیدا کنند.