رفاه شهروندی حلقه گمشده پایتخت / آبسردکن ها به نفع سوپرمارکت ها جمع شد؟

رفاه شهروندی، جزو مهم‌ترین چیزهایی است که در یک شهر باید رعایت شود تا مردم بتوانند از حداقل امکاناتی که حقشان است بهره‌مند شوند. در بسیاری از شهر‌های دنیا، بحث رفاه شهرندی به درستی رعایت می‌شود و مردم می‌توانند از امکاناتی که در اختیارشان قرار داده می‌شود، استفاده کنند. اما خب در ایران اینگونه نیست و در شهرها، شاهد آن هستیم که بحث رفاه شهروندی نادیده گرفته می‌شود.

طبق آمارهای موجود که از نظرسنجی‌ها انجام شده است، چند کشور به عنوان برترین کشورها در زمینه رفاه شهروندی انتخاب شده‌اند که کمی به آنها اشاره می‌کنیم. همانطور که قطعا تمام شما حدس زده اید، رتبه اول در این جدول، کشور دانمارک است. دلیل انتخاب دانمارک برای این جایگاه شرایط زندگی، آزادی فردی و سرمایه اجتماعی و دولت کارآمد می‌باشد. همچنین دانمارک دومین کشور شاد دنیا و پنجمین کشور بدون جنگ در دنیاست. کشور دانمارک دارای بالاترین رتبه از لحاظ برابری و رفاه اجتماعی است.

کشور دوم که توجه بسیار خوبی به بحث رفاه شهروندی دارد، کشور نروژ است. نروژ از لحاظ آزادی فردی، دولت کارآمد و سرمایه اجتماعی سرآمد است. همانند دانمارک، نروژ نیز به رفاه شهروندان خود اهمیت بسیاری می‌دهد و مواردی مانند بیمه سلامت و بورسیه‌های تحصیلی را در اولویت قرار داده است. در شاخص توسعه انسانی HDI نروژ به بالاترین امتیاز دست یافته است که این به خاطر امید به زندگی، درآمد سالانه و سطح تحصیلات است.

اما سومین کشوری که از نظر رفاه اجتماعی و مناسب با الگوهای جهانی انتخاب شده است، سوئیس است. امید به زندگی در این کشور۸۰.۶ سال است. سوئیس به دلیل زیرساخت‌های قوی، موسسات عالی و روند رو به رشد در تمام زمینه‌ها و طبیعت شگفت‌انگیزش شناخته می‌شود. همچنین سوئیس یکی از کشورهای دوستار طبیعت در دنیاست.

اما ایران جایگاهی در بین ۱۰ کشور برتر دنیا از نظر رفاه شهروندی ندارد. کشوری با این حجم از سرمایه و منابع سرشار، در زمینه رفاه شهروندی کوتاهی کرده است و مردم شهر به ویژه در کلانشهر ها، از سطح پایین رفاه شهروندی ناراضی هستند. طبق آخرین نظر سنجی ها، رتبه ایران در بین کشورهایی که به رفاه شهروندی اهمیت می‌دهند، ۱۱۷ است. چنین آماری را می‌توان فاجعه بار دانست که چرا باید در این کشور میزان رفاه، از سطح بالایی برخوردار نباشد.

می خواهیم کمی از دنیا فاصله بگیریم و به سراغ کلانشهر تهران برویم. تهران شهری پر جمعیت است که از نظر میزان رفاه شهروندی، نتوانسته است رضایت ساکنان خود را جلب کند. اگر بخواهیم برایتان مثالی بزنیم، باید به پارک‌های موجود در پایتخت اشاره کنیم. در مرحله اول باید اشاره کرد که مکان بازی کودکان مناسب نیست و پر از خطر است.  بسیاری از این پارک ها، فضای مناسب و آلاچیق‌های خانوادگی ندارند و خانواده‌ها مجبور می‌شوند، تعطیلات آخر هفته خود را با دشواری بگذرانند. در بسیاری دیگر از پارک ها، آلاچیق وجود دارد اما بسیار کم؛ درصورتی که این امکان وجود دارد تا بر تعداد آنها اضافه شود.

در بسیاری از پارک ها، مشاهده شده است که حتی سرویس بهداشتی هم وجود ندارد؛ یا اگر هم وجود دارد از هر ۶ سرویس بهداشتی، ۴تای آن خراب است یا گلاب به رویتان چاه بالا زده است. از دیگر مشکلات هم که در زمینه سرویس‌های بهداشتی پارک‌ها وجود دارد این است که در بسیاری از این مکان ها، رسیدگی از نظر نظافت دیر به دیر صورت می‌گیرد و بوی نامطبوع، حال هرکسی را بهم می‌زند. نیاز است که شهرداری، نسبت به بهسازی مکان‌های عمومی مانند پارک ها، توجه ویژه‌ای داشته باشد.

یکی دیگر از اقدامات خوبی که در فصل گرما، توسط شهرداری انجام می‌شد، وجود آب سردکن در سطح شهر بود که در همان ابتدا مورد استقبال تمام شهروندان قرار گرفت. در بسیاری از مناطق، آب سردکن‌ها کوچک بودند اما در بسیاری از مناطق دیگر بسیار بزرگ. مدتی بیشتر طول نکشید که شهرداری اقدام به جمع آوری آب سردکن‌های سطح شهر کرد و یا مشاهده شده است که جایگاه وجود دارد اما آب آن را قطع کرده‌اند. خب چنین اقدامی، وقتی مورد توجه شهروندان قرارا گرفت، چرا به جای آنکه تعداد آب سردکن‌ها بیشتر شود، به طور کل جمع آوری شد؟ این نکته لازم به ذکر است که این آب سردکن‌های موجود در سطح شهر، توسط خود مردم و درواقع برای شادی اموات گذاشته شده است. از سویی این شایعه مطرح شد که آبسردکن‌ها به نفع سوپرمارکت‌ها جمع‌آوری شد تا فروش آب معدنی داشته باشند.

صندلی هایی که برای استراحت در سطح شهر، قرار داده شده، بی‌شک یکی از اقدامات خوبی است که در جهت رفاه شهروندی، صورت گرفته و مردم می‌توانند بعد از مدتی پیاده روی، مشغول استراحت بر روی این صندلی‌ها شوند. اما نکته‌ای که باید گفت این است که تقریبا تعداد بالایی از این صندلی ها، به دلیل عدم رسیدگی، دچار زنگ زدگی شده‌اند و یا خیلی کثیف هستند که اصلا کسی خوشش نمی‌آید بر روی آن بنشیند. خوب است، زمانی که یک اقدام مناسب صورت می‌گیرد، نسبت به بهسازی آن، توجه بیشتری وجود داشته باشد که شهروندان از این امکانات با دل خوش استفاده کنند.

یکی دیگر از مسائلی که در بحث رفاه شهروندی، توجه چندانی به آن نشده است، بحث شهر دوستدار سالمند است. سالمندان در شهر تهران، از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند و گویا پل هایی که در سطح شهر وجود دارد، برای سالمندان و معلولان مناسب نسیت. سالمندان سرمایه‌های این کشور و شهر هستند که باید توجه بیشتری به رفاه شهروندی این افراد داشت.

سینماها، یکی دیگر از مکان هایی است که در تهران شاید به جرعت بتوان گفت که سینمای با کیفیت کم داریم. بعضی از سینماها که مواردی از آن در خیابان انقلاب تهران است، شاهد آن هستیم که در فصل سرد سال، سیستم گرمایشی ندارند و برعکس در فصل سرد سال نیز، سیستم سرمایشی مناسب ندارند. سینما یکی از مکان هایی است که در چند اولویت اول افراد برای یک تفریح خوب است و اگر هرچه زودتر، نسبت به بهسازی سینماهایی که امکانات مناسبی ندارند اقدام نشود، ممکن است مردم از حضور در سینماها خود داری کنند و یا اینکه مجبور باشند به سینماهایی بروند که هزینه بلیت آنها بسیار بالاست.

افزایش محیط‌های فرهنگی و تفریحی با قیمت‌های مناسب که زیر نظر ارگان‌ها ساخته می‌شود، می‌تواند تاثیر بسیار خوبی بر بالا بردن سطح رفاه شهروندی و در ادامه آن رضایت شهروندی داشته باشد. امید است با تلاش‌های مسئولان شهری، شاهد افزایش مراکزی باشیم که مردم بتوانند در آنجا تفریح ارزان داشته باشند.