ظرفیت‌های صنعت دارو و مزیت‌های آن در توسعه تجارت بخش سلامت
ایران تا قبل از انقلاب و حتی در دهه اول بعد از انقلاب، در بخش سلامت و بهداشت با مشکلات بسیاری مواجه بود به طوری که در این بخش تقریباً وابستگی صددرصدی وجود داشت و عملاً کشور در سلامت و درمان نیازمند واردات دارو و تجهیزات آزمایشگاهی و درمانی و حتی حضور متخصصان و پزشکان عمومی خارجی بود.
از همان ابتدا اما به دلیل پیشینه غنی در طب و جایگاه این حرفه در فرهنگ ایران از یک سو و ضرورت خودکفایی کشور و نقش سلامت در امنیت روانی و جسمی جامعه از سوی دیگر، این بخش به سرعت رشد کرد و کشور در زمان کمی در همۀ بخش‌ها به خودکفایی نسبی رسید و تا حدی توانست نیازهای اولیه و تخصصی خود را رفع کند.
یکی از بخش‌های مهم در بخش درمان، صنعت دارو بود. در این حوزه در بازه زمانی بسیار اندکی نیروی متخصص و کارآزموده تربیت شده و با مهاجرت معکوس برخی متخصصان، کشور در تولید دارو حرکت جهشی خود را در وهلۀ اول با مهندسی معکوس و سپس با ایده‌های خلاقانه و نوآورانه آغاز کرد و توانست خود را به عنوان یک کشور موفق در این صنعت مطرح کند. با این حال، روند تولید دارو متوقف نشد و به تدریج علاوه بر داروهای عمومی، داروهای خاص نیز به خط تولید راه پیدا کردند تا اینکه امروزه می‌توان ادعا کرد ایران در بالای ۹۸ درصد داروهای مورد نیاز نه‌تنها خودکفاست بلکه قدرت و مزیت صادراتی دارد و حتی می‌تواند به درآمد ارزی بسیار زیادی در این بخش برسد. اگر این مهم محقق شود، قطع به یقین هم ارزش‌افزوده بالایی نصیب کشور می‌شود و هم دولت برای تأمین هزینه‌های خود نه‌تنها نیاز به فروش مواد خام و یا مواد اولیه فرآوری‌نشده پیدا نمی‌کند بلکه می‌تواند در فروش مواد پتروشیمی نیز قدرت انتخاب بالاتری داشته باشد که این یک گام بلند برای توسعه اقتصادی است. از طرف دیگر، توسعۀ صادرات دارو، ضریب نفوذ ایران در کشورهای منطقه را افزایش خواهد داد که همین عامل در همگرایی مناسبات بین‌المللی اثرگذاری ویژه دارد.
مسئله مهم اما معرفی ظرفیت‌های موجود کشور در عرصه‌های بین‌المللی‌ست که گرچه برپایی نمایشگاه‌هایی مانند فارمکس یکی از اقدامات مثبت است اما نباید به این یک اقدام اکتفا کرد. در واقع، برای اینکه نمایشگاه بتواند به ویژه در بخش بازاریابی و حتی بازارسازی خروجی مطلوب داشته باشد، باید ظرافت‌هایی در برپایی آنها به کار برد و از شیوههای مدرن برای تعامل با شرکت‌ها و بازرگانان خارجی استفاده کرد تا نمایشگاه در یک محیط پویا و تحت یک دیالوگ دوسویه و فضای تعاملی برگزار شود به ویژه اینکه موا د اولیه داروهای بسیار در ایران تولید می‌شود و ایران می‌تواند در صادرات این مواد نیز نقش‌آفرینی ویژه‌ای در منطقه و حتی در سطح جهان داشته باشد.
فراموش نکنیم که ایران در حوزۀ شیمی یکی از قدرت‌های علمی برتر جهان است و دانشمندان ایرانی این رشته در جهان زبانزد هستند. استفاده از توان تخصصی این افراد در صنعت دارو، رسیدن به دانش‌فنی و ساخت و تولید هر دارویی حتی داروهای جدید را امکان‌پذیر می‌کند که این مهم البته یک شرط جدی دارد و آن هم حمایت از فعالان این بخش برای تولید محصولات نوآورانه و صادرات‌محور در قالب اعطای تسهیلات مالی و صندوق‌های ریسک‌پذیر است. در کنار آن، ماشین‌آلات و تجهیزات تولیدی در مقیاس تولید انبوه نیز باید به فناوری روز مجهز شوند تا هزینه کاهش و بهره‌وری افزایش یابد و این یعنی افزایش حاشیه سود و تبعاً رقابت‌پذیری محصول در بازارهای بین‌المللی.
با توجه به اینکه ظرفیت انسانی و سرزمینی این صنعت به خوبی در کشور وجود دارد، حمایت از آن می‌تواند صنعت دارو را به یک صنعت مزیت‌دار در بخش صادرات تبدیل کند به ویژه اینکه متخصصان و محققان، اخیراً در مسیر تولید داروهای ترکیبی گیاهی-شیمیایی نیز اقدامات جدی آغاز کرده و به دستاوردهای بسیار خوبی نیز در بهبود متابولیسم و اثرگذاری دارو و کاهش اثرات سوء مصرف، رسیده‌اند.
ارسال نظر