خودروسازان به دانش‌بنیان‌ها اعتماد کنند

در سال‌های اخیر صنعت خودرو در دنیا دستخوش تغییرات و تحولات عظیمی است که این موضوع را در ورود خودروهای الکتریکی، خودروهای خودران و به کارگیری هوش مصنوعی و IOT در این صنعت برای بهبود تجربه رانندگی، رضایت مشتریان و همچنین حفظ محیط‌زیست می‌توان دید. اما چگونه است که کشورهای توسعه یافته با برنامه‌ریزی مدون، افقی روشن را پیش روی خود به وجود آورده و توانسته‌اند رشد قابل توجهی در این صنعت ایجاد کنند؟

پاسخ به این سوال را می‌توان از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد، اما آن چیزی که در دنیا نقش چشمگیری در سرعت بخشیدن به ورود این صنعت به دنیای نوآورانه داشته، ارتباط سازنده با افراد و شرکت‌های فناوریک، دانش‌بنیان و درگیر کردن آنان در حل مسائل بوده است.

در ایران نیز ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به حوزه خودرو ضرورتی است که نه تنها نهادهای نظارتی و تصمیم گیر، تردیدی در آن ندارند، بلکه به عنوان یک الزام نیز از آن یاد می‌کنند. قطعا استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان به واسطه کوچک بودنشان چابک تر و پویا تر عمل می‌کنند و از تصمیمات بروکراتیک کمتری برخوردار هستند.

در کشورهای توسعه یافته از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناوری پایه به عنوان موتور محرک و نوآوری صنعت در لایه‌های مختلف استفاده می‌شود و عملا شرکت‌های بزرگ با بررسی جامع شرکت‌های چابک تر و با پیشینه خوب یا وارد سرمایه‌گذاری در آن مجموعه می‌شوند و یا به صورت کامل آن را خریداری کرده و تحت مالکیت خود قرار می‌دهند؛ این موضوع را در شرکت‌های خودروسازی مختلف از قبیل هیوندای، کیا، فولکس واگن و سایر برند‌ها می‌توان دنبال کرد؛ از طرفی شرکت‌های خودروسازی دنیا با ورود شرکت‌های فناورانه به این حوزه، عملا پارادایم جدیدی را در این صنعت ایجاد کردند که ورود شرکت هایی همچون گوگل، اپل و شرکت‌های فناوریک از نمونه‌های موفق این جریان است و باعث شده است صنعت خودروسازی به صنعتی هوشمند تبدیل شود.

اما چگونه می‌توان این ارتباط را با وجود ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران به کار گرفت؟

در سال‌های گذشته اکوسیستم فناوری و نوآوری نتوانسته در کنار کارخانجات خودروسازی به درستی شکل بگیرد؛ به این معنا که نیاز واقعی صنعت به بخش دانش‌بنیان به درستی منتقل نشده و متقابلا توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان برای بخش صنعت مشخص نشده است. این ارتباط نیازمند آشنایی بیشتر و بها دادن به شرکت‌های دانش‌بنیانی است که علی رغم اینکه سابقه فعالیت کمتری نسبت به خودروسازان کشور دارند اما با توجه به انگیزه، پشتکار، دانش و نیروهای توانمند خود می‌توانند مسیرهای جدید نوآوری را ایجاد کنند.

در ۲ سال اخیر سعی شده است این دو گروه بتوانند به یک گفتمان مشترک دست یابند و حتی مدیران ارشد خودروسازان نگاه مثبتی به برقراری این ارتباط دارند اما یکپارچگی و انسجام عملکردی میان این گروه‌ها نیازمند ایجاد ساز و کار اجرایی مستحکم برای پیشبرد بهتر این موضوع است؛ فضایی که بتوان به صورت عملیاتی شرکت‌های خودروساز و قطعه ساز را در کنار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار داد و نیاز صنعت به تفکیک و دسته بندی مشخص در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان توانمند قرار گیرد.

کارخانه‌های نوآوری و مراکز نوآوری تا حدی می‌توانند سهم جدی در برقراری این ارتباط در شرایط تحریم داشته باشند، به گونه‌ای که گروه‌های خودروسازی بسترهای لازم را برای این موضوع فراهم آورده و در مواردی از قبیل تنوع و ارتقای کیفیت محصولات، تولید قطعات، هوشمند‌سازی خودرو و همچنین طراحی پلتفرم‌های جدید خودرویی، از توان شرکت‌های دانش‌بنیان و حتی جامعه دانشگاهی کشور بهره لازم را ببرند.

چنین مراکزی می‌تواند بستر خوبی برای توسعه آینده ایران و تثبیت جایگاه کشورمان در منطقه داشته باشند که از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به بهره‌مند‌سازی گروه‌های خودروسازی مختلف از تولیدات و خدمات نوآورانه و فناوری محور، تقویت دانش فنی، تجربه عملیاتی و سطح کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان در همراهی صنعت خودروسازی و زمینه‌سازی ارائه خدمات نوآورانه و دانش‌بنیان به مشتریان خارجی و صادرات فناوری اشاره کرد.

در پایان باید گفت اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان، مسیری است که قطعا یک روزه حاصل نمی‌شود و در یک مسیر و همکاری دو سویه صورت خواهد پذیرفت. از این رو خودروسازان برای واگذاری بخشی از فعالیت‌های خود به شرکت‌های دانش‌بنیان باید اقداماتی را انجام دهند. با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت نهادهای تسهیل گر و بالادستی می‌توان دریچه‌های جدیدی در صنعت خودرو ایجاد کرد و امید است خودروسازان با اتکا به توان داخلی و ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان بتوانند در تحقیق و توسعه، طراحی محصولات و تولید قطعات گام‌های روشنی بردارند.

* احسان جهانی

* دبیر کل سازمان ملی کارآفرینی ایران