توسعه خودروسازی از طریق چینی ها تنها راه ممکن

اگرچه میزان تولید خودرو در چین طی سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ همواره روندی نزولی را طی کرده اما این کشور در سال ۲۰۱۹ با تولیدی بالغ بر ۲۵ میلیون دستگاه خودرو سواری و تجاری همچنان بزرگترین تولید کننده انواع خودرو در جهان محسوب می شوند. خودروسازی در چین از دههٔ ۱۹۹۰ با شیبی فزاینده توسعه یافت بطوریکه در سال ۱۹۹۲ تولید خودرو در این کشور برای نخستین بار از مرز یک میلیون دستگاه در سال گذشت. این روند همچنان ادامه یافت و تا سال ۲۰۰۰ سالانه بیش از دو میلیون خودرو در چین تولید شد.

در سال ۲۰۰۱ و پس از پیوستن چین به سازمان تجارت جهانی، توسعهٔ بازار خودرو شتاب مضاعفی گرفت بطوریکه حدفاصل سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۷ بازار خودروی چین به‌ طور میانگین به میزان ۲۱ درصد و معادل یک میلیون دستگاه در هر سال رشد کرد تا جایی که در سال ۲۰۰۹ تولید خودرو در این کشور به ۱۳.۸ میلیون دستگاه رسید و پس از آن بود که چین ضمن پیشی گرفتن از ایالات متحده امریکا همواره بعنوان بزرگترین  تولید کننده ی خودرو در جهان محسوب می شود. در سال ۲۰۱۰ ، فروش و تولید خودروی این کشور هر دو از مرز ۱۸ میلیون دستگاه عبور کرد و رکوردی بی نظیر در زمینهٔ تولید و فروش همزمان در تاریخ خودروسازی دنیا تا آن زمان به ثبت رساند. در سال ۲۰۱۴ مجموع تولید خودرو در چین به رقم ۲۳٫۷۲ میلیون دستگاه رسید که معادل ۲۶٪ از کل حجم تولید خودرو در جهان بود.

چهار شرکت اصلی تولیدکننده ی خودر در چین سایک موتور، دانگ‌فنگ، فاو و چانگان هستند. همچنین جیلی، گروه خودروسازی پکن، برلیانس اتومتیو، گروه خودروسازی گوانگژو، گریت وال، بی‌وای‌دی، چری و جیان‌گوای جی‌ای‌سی سایر شرکت های خودروسازی چین هستند که نقش مهمی در تولید خودرو در این کشور دارند. البته از سال ۲۰۰۱ و با باز شدن فضای اقتصادی چین، برندهای بزرگ خودروسازی دنیا در مشارکت با شرکت های داخلی چینی به سرمایه گذاری در این کشور روی آوردند. مشارکت با برندها باعث رشد و توسعه خودروسازی های چینی شد بطوریکه در سالهای اخیر همواره دستکم ۳ شرکت چینی در بین ده شرکت خودروساز بزرگ دنیا قرار داشته اند.

یکی از مهمترین دارایی های بالقوه چین برخورداری از یک بازار وسیع برای فروش خودرو است بطوریکه در حال حاضر بیش از ۳۵۰ میلیون انواع خودرو شامل خودروهای سواری ، اتوبوس‌، ون و کامیون‌ در سطح جاده‌های چین تردد میکنند. دانشگاه کالیفرنیا جدیدا در یک گزارش تحلیلی پیش‌بینی کرده تعداد خودروهای در حال تردد در چین در سال ۲۰۲۲ ، مرز ۴۱۹ میلیون دستگاه را رد خواهد کرد و در سال ۲۰۳۰ به ۵۰۰ میلیون خواهد رسید.

برخورداری از بازار ۵۰۰ میلیون دستگاهی یعنی دستکم ۵ تریلیون دلار فروش خودرو در یک سال باعث می شود هر گونه سرمایه گذاری در این کشور برای افزایش سهم فروش توجیه منطقی و اقتصادی داشته باشد به همین دلیل برند های بزرگ خودروسازی دنیا برای افزایش سهم خود در این بازار در رقابتی شانه به شانه تلاش می کنند حجم سرمایه گذاری های خود را در این کشور افزایش دهند. سرمایه گذاری فولکس‌واگن برای احداث یک کارخانه در انتینگ، در نزدیکی شانگهای جهت تولید خودروهای برقی نمونه ای از این سرمایه گذاری هاست. طبق اعلام فولکس واگن این کارخانه در سال جاری میلادی، تولید سالانه ۳۰۰هزار دستگاه خودروی برقی را آغاز خواهد کرد و این میزان تا سال ۲۰۲۵ به یک میلیون دستگاه در سال خواهد رسید.  همچنین دیگر شرکت آلمانی یعنی بی ام و که در سال ۲۰۱۹ بالغ بر ۵۲۰ هزار دستگاه خودرو در چین تولید کرد قصد دارد برای رسیدن به هدف تولید ۶۵۰ هزار دستگاه خودرو در سال جاری میلادی دستکم  ۳ میلیارد یورو سرمایه جدید به چین منتقل نماید. این در حالی است که بی ام و طی دوسال گذشته جهت افزایش سهم مالکیت خود در شرکت مشترک با گروه خودروسازی برلیانس از ۵۰ به ۷۵ درصد، رقمی معادل ۳.۱۶ میلیارد یورو سرمایه به چین منتقل کرده است.

اینها نشانه ای از اهمیت سرمایه گذاری در خودروسازی چین است. ضمن انکه بنا بر قوانین وزارت توسعه صنعتی و بازرگانی چین، سرمایه گذاری برندهای خودروسازی در این کشور تنها در صورتی قابل پذیرش است که بخشی از آن بر روی زیرساخت توسعه مجموعه های اصلی خودرو نظیر پاورترین و یا تولید خودروهای برقی باشد.

از سوی دیگر نکته ای که برای ما حائز اهمیت است این که چینی ها در دوران تحریم نشان دادند اگر نه همه خودروسازی هایشان اما بعضی از شرکت های خودروسازی چینی تمایلی به ترک بازار ایران ندارند. بعنوان مثال شهرداری شهر پکن مالک اصلی گروه خودروسازی بایک از جمله گروههایی است که حتی در شرایط تحریم های سختگیرانه فعلی تمایلی به ترک بازار ایران ندارد.

بنابراین اگر توافق نامه ۲۵ ساله با چینی ها قرار است برای کشور آنهم در شرایطی که سیاست های دولتی باعث توقف هرگونه فعالیت از جنس توسعه در زیرساخت های صنعتی و اقتصادی مملکت شده، آورده ای داشته باشد، باید این نکته را در نظر داشت که چین دریکی دو دهه آینده یکی از مهمترین قطب های خودروسازی دنیا خواهد بود. در واقع قدرت بازار و تفکر استراتژیک چینی ها دو عاملی هستند که باعث شده تمامی جهت گیریهای دانش فنی و توسعه محصول در خودروسازی دنیا طی ۲۰ سال آینده معطوف به چین باشد. لذا اگر سیاستگذار خودرویی کشور فهم درستی از شکل گیری استراتژی های آتی خودروسازی در دنیا داشته باشد یقینا بگونه ای عمل می کند که از طریق شراکت با خودروسازهای آتیه دار چینی، تحولی منصفانه را در تولید خودرو در کشور شاهد باشیم. این موضوع اگر بگونه درستی دنبال شود معتقدم حتی تحریم هم نمی تواند مانع توسعه صنعتی کشور بویژه در حوزه خودروسازی شود. امیدوارم اینبار دولت در اتاق فکرهایی که برای این منظور ترتیب می دهد شرط عاقلانه و مدبرانه رفتار کردن را رعایت کند.