خودرو در بورس کالا عرضه می‌شود؟

اردیبهشت ماه ۹۹ پیشنهاد عرضه خودرو در بورس کالا به رئیس‌جمهوری ارائه شد. پیشنهادی که مورد استقبال خودروسازان قرار گرفت. در همین رابطه، انجمن خودروسازان ایران از رئیس‌جمهور درخواست کرد که تدابیری اتخاذ شود تا خودروسازان هم به بورس کالا ورود و خودروهای تولید داخل را در این بورس عرضه کنند.

 بنابه گفته دبیر انجمن خودروسازان ایران، درشرایط کنونی، دو راه بیشتر برای ساماندهی کامل بازار خودرو وجود ندارد، یا اینکه قیمت‌گذاری دستوری حذف و فروش خودرو در حاشیه بازار انجام شود، یا ظرفیت بورس کالا برای عرضه خودرو مورد استفاده قرار گیرد. به گفته آنها، عرضه خودرو در بورس کالا رانت دو نرخی بودن نرخ خودرو را از بین می‌برد و باعث ایجاد شفافیت در بازار خواهد شد.

اما این شیوه برای قیمت‌گذاری خودرو، مخالفان و موافقانی دارد. مخالفان شیوه عرضه خودرو در بورس می‌گویند: درحال‌حاضر به دلیل شکاف قابل توجه بین تولید و تقاضا، شرایط لازم برای عرضه خودروهای داخلی در بورس مهیا نیست. یعنی مادامی که هنوز عرضه خودرو با تفاضا همخوانی ندارد، با عرضه این محصول به بورس باز هم رشد نرخ اتفاق می‌افتد. به عبارتی بهتر، در چنین شرایطی عرضه خودرو در بازار سرمایه و از طریق بورس کالا، تنها ممکن است نرخ آن را به نفع شرکت‌های خودروساز اصلاح کند. بنابراین مصرف‌کنندگان واقعی چندان نفعی از آن نخواهند برد، زیرا عرضه و تقاضا هنوز تعادل لازم را ندارد.

برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند: اگر قرار باشد، عرضه خودرو در بورس همراه با کنترل نرخ باشد، فایده‌ای ندارد؛ چون نرخ دستوری در بورس رانت ایجاد می‌کند. اما موافقان این شیوه قیمت‌گذاری می‌گویند که با عرضه خودرو در بورس کشف نرخ و حذف دلالی و واسطه‌گری در بازار خودرو را شاهد خواهیم بود. به هر صورت، قیمت‌گذاری خودرو در بورس یکی از راهکار‌هایی است که فعالان صنعت خودرو از آن استقبال کرده‌اند، که به گفته آنها در کاهش نرخ خودرو نقش بسزایی می‌تواند داشته باشد. اما این روز‌ها خبر جدیدی در این رابطه منتشر نشده و مشخص نیست که اساسا این پیشنهاد پیگیری شده است یا خیر.

 عرضه خودرو در بورس چه شد؟

«عرضه خودرو در بورس» موضوعی است که در مورد قیمت‌گذاری خودرو مطرح شد اما گویا این روزها به فراموشی سپرده شده است. قرار بود، خودرو برای تعیین نرخ به بورس ورود پیدا کند؛ موضوعی که توسط رئیس قوه قضاییه پیشنهاد داده شد. سعید عمرانی، معاون قضایی دادستان کل کشور طی مصاحبه‌ای در اردیبهشت ماه امسال در این رابطه در اظهاراتی عنوان کرد: قطعاً بین نرخ کارخانه و بازار تفاوت فاحشی وجود دارد و واقعا رانتی وجود دارد و از جمله دلایل این اتفاق، وجود دلال‌ها، نوع ثبت نام و دیگر مواردی است که باید همه آنها اصلاح شود. به گفته او، در همین زمینه، دستوری را آیت‌الله رئیسی رئیس قوه قضاییه به عنوان پیشنهاد ارائه کرده که روی آن کار تحقیقاتی و کارشناسی در حال انجام است و آن اینکه خودرو در بورس عرضه شود.

 این پیشنهاد به نظر می‌رسد، مورد استقبال خودروسازان نیز قرار گرفته است، به گونه‌ای که احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان طی مصاحبه‌ای در دوم خرداد ماه امسال گفت: در صحبت‌های مطرح با رئیس‌جمهوری اعلام کردیم با توجه به حمایت دولت از بازار سرمایه، بهتر است تدابیری اندیشیده شود تا خودروسازان هم به بورس کالا ورود و خودرو‌های تولید داخل را در این بورس عرضه کنند. به تازگی مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه‌سازان ایران نیز در مصاحبه‌ای در خصوص راه‌حل برای کاهش نرخ خودرو گفت: پیشنهاد داده‌ایم که نرخ خودرو در بورس ارائه شود، چون زمانی که کالایی در بورس به فروش می‌رسد، نرخ آن شفاف می‌شود و در نتیجه نرخ ثابت می‌گیرد. اما این پیشنهاد مخالفانی هم دارد. به‌طوری‌که برخی از کارشناسان حوزه خودرو، آن را شیوه مناسبی برای قیمت‌گذاری نمی‌دانند و معتقدند که این روش منجر به کاهش قیمت‌ها نخواهد شد.

عرضه خودرو در بورس به صلاح نیست

در همین رابطه امرالله امینی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و کارشناس خودرو در پاسخ به این پرسش «تعادل» که آیا عرضه خودرو می‌تواند به کاهش نرخ خودرو یا تعادل بخشی به این بازار کمک کند یا خیر عنوان کرد: درحال‌حاضر به دلیل شکاف قابل توجه بین تولید و تقاضا، شرایط لازم برای عرضه خودروهای داخلی در بورس مهیا نیست. اما نکته مهمی که این استاد دانشگاه دست روی آن می‌گذارد، عدم تعادل در عرضه و تقاضا در بازار خودرو است؛ چراکه به گفته او، هم‌اکنون به دلیل کاهش تولید خودرو، میزان عرضه خودرو به بازار از سمت تقاضا پایین‌تر است، که همین امر نیز موجب رشد قیمت‌ها شده است. امینی در بخش دیگری از صحبت‌های خود می‌گوید: تا مادامی که عرضه با تقاضا نمی‌خواند، حتی اگر عرضه هم در بورس رخ دهد، بازهم شاهد جهش قیمت‌ها در این بازار هستیم.