وضعیت عجیب و بحرانی بازار خودرو

اگر بحث خودکفایی است، چرا تمام تولیدات ما در این سال ها کپی بوده است؟ چرا بعد از چند دهه نتوانستیم حتی یک خودرو در سطح استانداردهای جهانی تولید کنیم که در بازار خودروی جهانی حرفی برای گفتن داشته باشد؟ چرا بررسی آمار کشته ها و آسیب های جانی و مالی و محیط زیستی خودروهای داخلی هیچ وقت به نتیجه نرسیده است؟

آیا آمار دقیق و واقعی تولید خودروسازان بزرگ در بازار مشخص است، که روشن شود چه مقدار از این تولیدات به دست مصرف کننده واقعی می رسد. فاصله عجیب قیمت خودرو درب کارخانه و بازار باعث شده است که اکثر خریداران بازار را دلالان تشکیل دهند. نه خریداران واقعی و مردمی که سالیان دراز است در آرزوی خرید یک دستگاه پراید به سر می برند.

به طوری که برای مثال در طرح فروش فوق العاده ایران خودرو به مناسبت سالگرد آزادسازی خرمشهر، تعداد ۳ میلیون و ۴۵۷ هزار و ۵۳۸ نفر برای ۲۸ هزار دستگاه خودرو نام نویسی کردند. که از این تعداد ۲ میلیون و ۷۴۹ هزار و ۹۰۶ نفر فقط برای پژو پارس TU۵ ثبت نام کردند. یعنی از مجموع متقاضیان، فقط ۷۹.۵ درصد آن‌ ها متقاضی پژو پارس Tu۵ بودند. دلیل مهمی که این خودرو را برای سفته بازان و دلالان جذاب می‌ کند، اختلاف قیمت بسیار زیاد آن در بازار و کارخانه با سود ۱۱۵ میلیون تومانی است. که می تواند برای کسانی که مصرف کننده واقعی نیستند جذاب و وسوسه کننده باشد.

موضوع دیگر تعرفه بالا و قیمت گذاری های دستوری که تنها باعث افزایش قیمت در بازار خودروهای خارجی و داخلی می شود و قیمت خودروهای داخلی را هم قیمت خودروهای روز دنیا رسانده است. آنچه باعث شد عبدالناصر همتی، یکی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بگوید "ما الان خودروی بی‎ کیفیت داخلی را داریم به قیمت فورد آمریکایی می‎ فروشیم و این اصلا برای مردم قابل قبول نیست."

از طرفی انحصار در بازار خودرو، عدم رقابت در بازار و منع واردات تنها توانسته است فروش های قولنامه ای و غیرقانونی و افزایش پرونده دادگاه ها را دامن بزند. آیا برای بازاری که هیچ تعاملی در آن وجود ندارد و هیچگونه اطمینانی در خریدار و فروشنده دیده نمی شود، تولید به اندازه کافی در آن نیست، عرضه و تقاضا تناسبی باهم ندارند، نه انحصار از بین می رود و نه رقابتی وجود دارد، می توان سرنوشت روشنی تصور کرد؟!

بازار خودرو در رکود کامل به سر می برد

موتمنی درخصوص قیمت گذاری دستوری شورای رقابت و حال و روز وضعیت بازار خودرو گفت: بازار خودرو در رکود کامل به سر می برد. افزایش قیمت فصلی خودروهای داخلی از سوی شورای رقابت هیچ تاثیری بر بازار نگذاشته است. به این دلیل که در بازار مشتری نیست. نوسانات ارزی هم از سوی دیگر اثر منفی خود را بر بازار تحمیل کرده است. وقتی در عرض یک روز نوسان قیمت ارز یک میلیون تومان قیمت خودرو را جابه جا می کند، هم فروشنده و هم خریدار خودرو برای معامله دچار تردید و سردرگمی شده و بلاتکلیف می مانند. بازار حقیقتا در حال حاضر در رکود کامل به سر می برد.

تنها درخواست ما از دولت برداشتن انحصار در بازار است

موتمنی با تاکید بر این که اگر انحصار در بازار خودرو برداشته شود، مشکلات حل خواهد شد، گفت: آن چیزی که از اهمیت بسیاری برخوردار است بالا بردن و پایین آمدن قیمت ها نیست، مشکلات باید ریشه ای حل شود. اگر بازار رقابتی بود، بازار قیمت ها را تعیین می کرد. اگر واردات خودرو آزاد بود، مشتری تعیین می کرد چه خودرویی با چه کیفیت و قیمتی خریداری کند. نظر ما این است که بازار را باید رقابتی کرد و واردات خودرو آزاد شود. آن زمان است که در بازار رقابتی هم کیفیت خودروها بالا می رود و هم خریدار تعیین می کند و تشخیص می دهد چه خودرویی خریداری کند. برای خریدار همیشه کیفیت و قیمت مناسب مهم است. تا زمانیکه انحصار در بازار وجود دارد، افزایش قیمت هم وجود دارد. امیدواریم دولت آینده انحصار خودرو در بازار را از بین ببرد و با ایجاد بازار رقابتی ، نوسانات قیمت و اما و اگرها تمام شود. در این صورت خریدار در آزادی کامل خودرو بخرد نه از روی اجبار دست به معامله بزند.

وقتی عرضه در بازار کاهش یابد، قیمت ها بالا می رود

رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو درخصوص تاثیر انتشار یا عدم انتشار قیمت ها در برخی از سایت ها گفت: اگر خودرو به اندازه کافی در بازار عرضه شود، درج قیمت در برخی از سایت ها هیچ اثری بر قیمت ها ندارد. زمانی تاثیر منفی این درج قیمت را می توانیم مشاهده کنیم که عرضه در بازار کاهش می یابد. وقتی عرضه کالا در بازار کاهش یابد و تقاضا و مشتری آن کالا در بازار افزایش پیدا کند، تاثیرگذار است. مشتری هیچ وقت چشم بسته خریدی را انجام نمی دهد. مشتری این توانایی را دارد که قیمت ها را بررسی کند و سپس خرید کند. ما باید ریشه بازار خودرو را اصلاح کنیم. اگر تولید خودرو را بالا ببریم و عرضه افزایش یابد ، فاصله قیمتی که در حال حاضر وجود دارد، در بازار ایجاد نمی شود.

خودروهای صفر بازار از کجا می آید؟

وی در پاسخ به این سوال که تقریبا یک سال است که طرح های فروش فوق العاده و پیش فروش از سوی دو خودروساز بزرگ ایران به صورت قرعه کشی آغاز شده است، اما تعداد زیادی خودروی صفر با سند آزاد در بازار از کجا می آید؟ گفت: آمار دقیقی در این مورد ندارم. فقط می توانم بگویم که این طرح ها برای بازار فقط به طور کوتاه مدت تسکین دهنده است. اگر واردات خودرو آزاد شود تمام این مسائل حل و فصل می شود. این حبابی که در بازار خودرو وجود دارد تخلیه می شود. اما وقتی مانع واردات می شویم و در بازار انحصار بوجود می آوریم، این مسائل هم رخ می دهد. باید ریشه ای به مشکلات نگاه کنیم. اگر بخواهیم مساله خودرو را حل کنیم، باید در بازار فضای رقابتی ایجاد کنیم که این اما و اگرها هم بوجود نیاید.

نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو سهمیه خودرو ندارند / آنهایی که از خودروسازان سهمیه می گیرند چه کسانی هستند؟

موتمنی در ادامه گفت: اعضای صنف ما تقریبا از سال ۹۵ که واردات خودرو قطع شد، ۶۰ تا ۷۰ درصد کار خود را از دست دادند.چون نمایشگاه های خودرو سهمیه خودرو ندارند که از شرکت های خودروسازی ، خودرو تحویل بگیرند و در ویترین خود نمایش دهند و بفروشند و درصدی سود ببرند. اما دوره ای که واردات آزاد بود و واردکنندگان خودرو وارد می کردند، درصدی از این خودروها توسط صنف ما به فروش می رسید و در قبال آن سود دریافت می کردند. اما آنهایی که از شرکت های خودروساز سهمیه دریافت می کنند، خودروها را آگهی می کنند و یا در فضای مجازی به فروش می رسانند. صنف ما ضرر زیادی کرده است. اکثر همکاران من در این مدت تغییر شغل داده اند.

صاحب کالا قیمت را تعیین می کند

وی درباره نحوه قیمت گذاری خودرو در بازار گفت: قیمت ها در بازار را ما تعیین نمی کنیم. مگر صنف ما سهمیه دارد که قیمت ها را هم تعیین کند؟ قیمت را کسی تعیین می کند که صاحب کالا باشد. می تواند این صاحب کالا هر بخشی از اقتصاد کشور باشد. وقتی قیمت دلار در عرض یک روز از ۲۲ هزار تومان به ۲۴ هزار تومان می رسد، فردی که صاحب کالا است و آگهی کرده است قیمت ها را تعیین می کند. اگر خودرو را به قیمت مصوب در اختیار اتحادیه قرار می دادند، ما هم طبق قوانین موجود ۵ تا ۱۰ درصد بالاتر می فروختیم. در حال حاضر هم پورسانت همکاران ما ۰/۵ درصد است.

تلفن شکایات اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو

موتمنی با بیان این که نمایشگاه و فروشندگان خودرو غیر مجاز هم در سطح تهران وجود دارد که بیشتر در فضای مجازی فعالیت می کنند، گفت: در اتحادیه ما روزهای سه شنبه شورای حل اختلاف برگزار می شود و به شکایات رسیدگی می کند. متقاضیان اگر شکایتی دارند می توانند با تلفن ۸۸۵۳۴۵۸۷و ۸۸۵۳۴۵۸۸ تماس گرفته تا به شکایات آنها رسیدگی شود.

وی در آخر گفت: به خریداران توصیه می کنم که سعی کنند برای خرید خودرو به واحدهای صنفی مراجعه کنند که پروانه کسب دارند. در این صورت اگر مشکلی بوجود آمد، قابل حل است. معمولا در فضای مجازی اگر خریدی انجام شود و مشکلی پیش آید، حل نشدنی نیست و امکان دسترسی بسیار پایین است. همیشه می گویم که دارو را باید از داروخانه خریداری کرد نه از اغذیه فروشی ها. خودرو را هم باید از جایی خرید که پروانه کسب داشته باشد که اگر مشکلی پیش آمد واحد صنفی یا اتحادیه بتوانند مشکل را حل کنند.