ریزش شدید قیمت خودرو در دولت رئیسی؟

روزها برای آغاز به کار دولت سیزدهم به شماره افتاده و در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد بازارها در انتظار اتفاقاتی نشسته‌اند که احتمالا در دولت آینده رخ خواهد داد. بازار خودرو و به خصوص خودروهای وارداتی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و با وجود افزایش صف‌های فروش خودرو، اما در سمت تقاضا نگاه‌ها مملو از ریسک احتمالی در بازار حاکم است؛ بازاری که از سال ۹۷ با ممنوعیت واردات خودرو، درگیر تغییرات قیمتی بسیار شد. بر همین اساس، به اعتقاد کارشناسان و فعالان بازار خودرو، یکی از مهم‌ترین تغییراتی که می‌تواند در آغاز به کار دولت سیزدهم برای حوزه خودرو به ارمغان بیاورد، آزادسازی دوباره واردات خودرو به ایران است.

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو درباره وضعیت احتمالی واردات خودرو در دولت سیزدهم می‌گوید: به نظر می‌رسد فضای اقتصادی ایران در دوره آقای رییسی بازتر از دوره آقای روحانی خواهد بود. البته من این را عطف به رفتارهایی که در ۴۰ سال گذشته جناح‌های سیاسی در ایران داشتند، می‌گویم.

وی می‌افزاید: رفتاری که عموما جناح‌های اصولگرا داشتند، این بوده که با وجود این‌که شعارهای تندتری در حوزه اقتصاد سوسیالیستی می‌دهند، اما به طور معمول لیبرال‌تر برخورد می‌کند. یعنی هر چه لیبرالیسم را تقبیح می‌کنند، خودشان به سمت اقتصاد لیبرال بیشتر حرکت می‌کنند. در مقابل، جناح چپ با وجود این‌که به لیبرالیسم متهم بودند، اما خیلی بسته‌تر عمل می‌کنند و فضای اقتصاد سیاسی را در دوره خود بسته‌اند.

این کارشناس خودرو عنوان می‌کند: با توجه به این سابقه تاریخی، قاعدتا ما باید منتظر این باشیم که مثل دوران گذشته در حوزه اقتصادی بازتر عمل کنیم و یکی از منویات اولیه آن، آزاد کردن واردات و حذف قوانینی است که برای بسته بازارها اتفاق افتاده است.

به برجام برمی‌گردیم؟

زاوه تصریح می‌کند: جدای این موضوع، من همچنان معتقدم که آقای رییسی برخلاف شعاری که اطرافیان او می‌دهند، چون خود ایشان برجام را تایید کردند، به برجام برمی‌گردند و راه تعامل را در پیش می‌گیرند و اتفاقا از انتفاع آن هم استفاده خواهند کرد.

وی متذکر می‌شود: بر این اساس، اگر این اتفاق بیفتد، دولت برای این‌که خبط بانک مرکزی و سازمان برنامه و وزارت اقتصاد را در سال ۹۹ جمع کند -فروش ارزی که ریال آن را توزیع کرده، ولی ارز آن را هزینه نکرده، چون دسترسی به آن نداشته است- یکی از بهترین جاها واردات خودرو است. زیرا اولا تعرفه بالا روی این کالا پذیرفته شده است. همین الان هم که واردات خودرو آزاد شود، به ازای هر دلار می‌توانند ۴۰ تا ۴۵ هزار تومان پول از مردم در قالب درآمدهای مالیاتی و پول ارز بگیرند.

این کارشناس خودرو بیان می‌کند: دوم این‌که برای مثال، می‌توان یک میلیارد دلار این‌طوری در بازار تزریق کرد و این خاصیت را هیچ مارکت دیگری در ایران ندارد. این می‌تواند اثر ضدتورمی خیلی خوبی داشته باشد، یعنی اگر این اتفاق بیفتد، چیزی در حدود ۴۰ تا ۴۵ هزار میلیارد تومان از اضافه تولید پولی که در کشور اتفاق افتاده، آن را می‌شود در داخل بانک مرکزی برگرداند و حبس کرد و داخل جامعه برنگرداند. یا حداقل بخشی از آن را به جامعه برنگرداند و هزینه‌کرد دولت نشود.

زاوه تاکید می‌کند: این اتفاق به شدت ضد تورمی است. به عبارتی، اگر دولت این کار را بکند، به شدت می‌تواند این سیاست اشتباه را جبران کند و تورمی که می‌رود به سمت اعداد بالاتر برسد را تا حدی کند کند.

وی متذکر می‌شود: من فکر می‌کنم آقای رییسی این دو کار را حتما انجام می‌دهد. اما این‌که چه زمانی، خودش مساله است. با این حال، امیدوارم هر چه زودتر آقای رییسی این تصمیم را بگیرد، یعنی هم واردات را آزاد کند و هم تعامل را انجام دهد. اگر تعامل اتفاق نیفتد، دیگر احتمال باز شدن واردات ۵۰ درصد می‌شود، زیرا منابع ارزی تحت فشار است. بر این اساس، اگر واردات آزاد نشود، ما شاهد تداوم فشار در بازار داخلی خواهیم بود.

راهی برای کاهش مصرف ارزی

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه می‌گوید: یک سیاست اشتباهی که در سه سال اخیر دنبال شد، این بود که شرکت‌ها را به سمت اس‌کی‌دی به جای واردات سوق دادند. این باعث می‌شود که مصرف ارزی کشور زیاد شود و یک خودرو ۲۰ یورویی، ۳۰ یورو می‌شود. همین است که مردم با تعجب می‌گویند چرا یک خودرو ۱۵ هزار دلاری در ایران که باید قیمتی ۴۰۰ میلیون تومانی داشته باشد، ۹۰۰ میلیون تومان می‌شود.

زاوه می‌افزاید: دولت آقای رییسی می‌تواند این بازی را جمع کند و جلوی این پدیده مزحک تولیدی را بگیرد و در ازای آن، واردات را آزاد کند. با این موضوع، دو اتفاق می‌افتد؛ یکی این‌که ارز کمتری از کشور خارج می‌شود و دوم این‌که فشار روی بازار به شدت می‌شکند و قیمت‌ها پایین می‌آید.

وی با بیان این‌که در حال حاضر حجم تقاضا در بازار بسیار محدود است، تصریح می‌کند: این‌که یک دفعه تقاضای سنگینی برای واردات اتفاق بیفتد، نگرانی بی‌جایی است و پروپاگاندایی است که خودروسازان دولتی و قطعه‌سازان درست کردند. همین الان واردات باز هم شود، ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو هم نمی‌شود وارد کرد.

این کارشناس صنعت خودرو عنوان می‌کند: بر همین اساس، یکی از راهکارهای دولت این است که پروژه اس‌کی‌دی و ۲۰ درصد ساخت داخل را حذف کند و این‌گونه حداقل ارز کمتری از کشور خارج می‌شود.

زاوه تصریح می‌کند: به هر شکل دولت آقای رییسی در حوزه خودرو نمی‌شود گفت با ابرچالش روبه‌رو است، اصلا وسط ابرچالش است. دولت آقای روحانی هم با این شرایط روبه‌رو بود، ولی به نظر نمی‌رسد آقای رییسی این شانس را داشته باشد، مثل قضیه آب خوزستان، که ابرچالش‌های ایران را بخواهد با پمپاژ پول به تعویق بیاندازد. چاره‌ای ندارد جز این‌که عقلایی و با نخبگان واقعی، نه نخبه‌نماها، فکری برای چالش‌های کشور کند.

وی با پیش‌بینی وضعیت بازار خودروهای وارداتی متذکر می‌شود: اگر واردات آزاد شود، کاهش ۵۰ درصدی قیمت در بازار کاملا محتمل است، اما اگر واردات آزاد نشود، به لطف تورم احتمالا قیمت‌ها تا دو برابر بالا می‌رود.