تاثیر اخذ مالیات از خانه‌های خالی بر بازار مسکن

افزایش نرخ مسکن در ماه‌های اخیر به حدی سرعت گرفت که باعث شد دولت تصمیماتی برای کنترل بازار مسکن اتخاذ کند. یکی از این تصمیمات برای کنترل بازار سرعت بخشیدن به اجرای طرح اخذ مالیات از خانه‌های خالی است که سال‌ها بلاتکلیف مانده است.

این قانون در تیرماه سال ۹۴ تصویب شد و قرار بود با راه‌اندازی «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» طی ۶ ماه از سوی وزارت راه و شهرسازی اجرایی شود، اما به دلایل مختلف این طرح تاکنون به مرحله اجرا نرسیده است.

به گفته مسئولان این قانون می‌تواند مشوقی برای ورود خانه‌های خالی به بازار اجاره شود و تا حدی تقاضا در بازار را متعادل سازد.

بالغ بر ۲ میلیون واحد مسکونی بدون استفاده در کشور وجود دارد که اگر این واحد‌ها در بازار عرضه شود می‌تواند گشایشی در زندگی مردم و کسب و کار‌ها ایجاد کند.

این طور که محمود علیزاده، معاون حقوقی و فنی سازمان امور مالیاتی گفته است اخیراً بر اساس اعلام وزیر راه و شهرسازی سامانه اسکان و املاک آماده شده و قرار است در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار گیرد.

براساس قانون مالیات‌های مستقیم وزارت راه و شهرسازی مکلف به ایجاد سامانه ملی املاک و اسکان در کشور است تا سازمان امور مالیاتی از این سامانه برای شناسایی خانه‌های خالی و دریافت مالیات استفاده کند.

شناسایی خانه‌های خالی از طریق «سامانه ملی املاک و اسکان کشور» که بهمن ماه ۹۸ رونمایی شد صورت می‌گیرد به طوری که ابتدا با دریافت آمار از شهرداری، ثبت اسناد و شرکت‌های آب و برق تعداد واحد‌های یک فرد مشخص می‌شود سپس براساس تاریخ صدور پروانه ساختمانی و پایان کار که در سیستم شهرداری ثبت شده، املاک به دسته‌های استیجاری، ملکی و خالی تقسیم می‌گردد.

با توجه به این که اطلاعات ملکی افراد در سامانه ثبت شده، در صورتی که خانه‌های دوم به بالای یک فرد به صورت استیجاری ثبت نشود به عنوان خانه خالی در نظر گرفته می‌شود و مشمول دریافت مالیات است.

علیزاده می‌گوید این سامانه بر اساس دیتا‌ها و اطلاعاتی که در آن قرار داده شده، به شناسایی خانه‌های خالی از سکنه می‌پردازد و بر اساس ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم در صورتی که واحد مسکونی بیش از یک سال خالی از سکنه باشد، مشمول این مالیات قرار می‌گیرد.

به موجب قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات خانه‌های خالی معادل ۲۰ درصد مالیات بر اجاره است و به خانه‌های با متراژ ۱۵۰ متر به بالا تعلق می‌گیرد.

وزیر راه و شهرسازی نیز درمورد زمان اجرای طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی گفت: بسیار خوش‌بین هستیم که در همین تابستان برگه‌های مالیاتی برای کسانی که خانه‌های خالی دارند، صادر شود.

اسلامی تاکید کرد خانه‌های خالی متعلق به هر فردی که باشد سرمایه ملی محسوب می‌شود.

البته این طرح موافقان و مخالفان بسیاری دارد که طرح را در زمینه موثر بودن در کنترل بازار مسکن مورد نقد و بررسی قرار داده‌اند.

همایون دارابی در خصوص اخذ مالیات از خانه‌های خالی گفت: طرح دریافت مالیات از خانه‌های خالی طرح قابل اجرایی به نظر نمی‌رسد.

کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: آمار‌هایی که از تعداد ۲ تا ۳ میلیونی خانه‌های خالی منتشر می‌شود عملا از منابع رسمی اعلام نمی‌شود و با وجود کمبود شدید مسکن در کشور تعداد خانه‌های خالی نیز کفاف نیاز بازار را نمی‌دهد.

وی افزود: به طور کلی اخذ مالیات از خانه‌های خالی نمی‌تواند به طور محسوس بر بازار مسکن تاثیرگذار باشد؛ دررابطه با تاثیر این طرح بر بازار بورس نیز نمی‌توان دریافت مالیات از خانه‌های خالی را موثر دانست.

دارابی در مورد راهکارهای موثر در رفع مشکلات بخش مسکن گفت: در شرایط فعلی اجرای فاز دوم مسکن مهر، جهش تولید مسکن و کمک تسهیلات به خانواده‌ها می‌تواند در تامین مسکن به خانوار تاثیر مثبت داشته باشد.

کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: آمار‌هایی که در مورد پایان کار‌ها و پروانه‌های ساخت منتشر می‌شود نشان می‌دهد در بخش مسکن شدیدا با مشکلات تورمی روبه‌رو هستیم چرا که هزینه ساخت و هزینه زمین به خاطر محدودیت‌ها در پهنه‌بندی و نبود تراکم کافی به شدت در حال افزایش است.

وی تصریح کرد: هزینه‌های یک پروژه عادی در بخش مسکن بسیار بالا رفته است و عملا بازار مسکن از بازار سرمایه‌گذاری خرد فاصله گرفته است.