تهران ظرفیت بزرگتر شدن را ندارد!

در طرح جهش مسکن یا همان نهضت ملی مسکن،  برای هر استان سهمیه‌ای در نظر گرفته شده بگونه‌ای که خلیل محبت‌خواه، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران در مصاحبه ای از شرایط ثبت‌نام جدید شهروندان تهرانی در طرح نهضت ملی مسکن در ۵ شهر پرند، پاکدشت، هشتگرد، ایوانکی و رباط‌کریم خبر داد و گفت: بر اساس برنامه ابلاغی وزارت راه و شهرسازی سهمیه هر استان برای ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی در فاز اول سال ۱۴۰۰ مشخص و سهم استان تهران ۱۴ هزار و ۴۸۸ واحد پیش‌بینی شده است.

سهم استان تهران در حالی در مرحله اول بیش از ۱۴ هزار واحد در نظر گرفته شده که از این بین درصد زیادی از این سهم برای شهر تهران در نظر گرفته شده است، شهری که این روزها تاب و توان بزرگتر شدن ندارد اما در دل خود و در داخل بافت های اصیلش، ظرفیت بزرگی به نام بافت فرسوده دارد که تاکنون هیچ راه حلی نتوانسته وضعیت بغرنج آن را بهبود بخشد، هرچند بنا به گفته رئیس کمیته شهرسازی شورای شهر پنجم تنها راه نجات بافت فرسوده، طرح جهش تولید مسکن است.

زهرا نژاد بهرام در گفت‌وگویی، با بیان اینکه مسکن یک موضوع جدی است و همیشه علاوه بر مردم، دولت‌ها نیز دغدغه مسکن را داشته‌اند می‌گوید: دولت های اخیر همگی طرحی برای مسکن داشته و هرکدامشان با نام خاصی معرفی شدند؛ از مسکن مهر تا مسکن اولی ها و ... و حالا نیز بحث جهش تولید مسکن مطرح است؛ این در حالی است که زاویه و نگاه دولت ها به این موضوع متفاوت بود؛ اما همه آنها اقداماتشان در راستای حل مشکل مسکن متمرکز شده بود.

این کارشناس حوزه شهری با تاکید بر اینکه حالا در طرح جهش تولید مسکن، تمرکز بر ساخت مسکن در حاشیه شهرها است، ادامه می دهد: تهران شهری است پرجمعیت و بدون زیرساخت مناسب؛ شهری که بیشتر از این توان بزرگ شدن ندارد چراکه زیرساخت هایش از جمله منابع آبی آن توسعه نیافته و این موضوع می تواند مشکل ساز شود.

وی می افزاید: نباید شهری مانند تهران را به بهانه طرح هایی مثل طرح توسعه مسکن، وسعت دهیم چراکه در شهر تهران با کمبود زیرساخت ها مواجهیم؛ چه برسد به اینکه بخواهیم این شهر را از چهارگوشه آن بکشیم و به آن وسعت دهیم.

نژادبهرام با اشاره به نبود زیرساخت های کافی در حاشیه تهران می گوید: نبود زیرساخت ها از جمله زیرساخت آب و فاضلاب، برق، سرانه‌های خدماتی و آموزشی نگرانی های بسیاری ایجاد می‌کند و بهتر است دولت به جای بزرگ کردن تهران از طریق ساخت مسکن در حاشیه آن، به نوسازی بافت فرسوده توجه کند؛ چراکه ۴۲۰۰ هکتار بافت فرسوده مصوب در تهران وجود دارد و در این میان ۱۲هزار هکتار نیز بافت ناپایدار وجود دارد.

وی با بیان اینکه ۲۵ درصد جمعیت تهران در بافت فرسوده و ناپایدار زندگی می کنند، معتقد است: دولت بهتر است بجای تمرکز بر حاشیه بدون زیرساخت تهران، باید نیم نگاهی به بافت فرسوده که دارای زیرساخت است، داشته باشد.

این کارشناس حوزه شهری می گوید: دولت ۱۶ هزار هکتار ظرفیت در داخل شهر تهران دارد که می تواند با توجه به طرح تفصیلی، مجوز ساخت و ساز تا ارتفاع ۴ و ۵ طبقه بدهد و با ارائه کمک و تسهیلات در بافت فرسوده، از مشارکت مالکان فعلی استفاده کند که در صورت محقق شدن این امر، هم بافت فرسوده تهران نوسازی می شود و هم نیمی از مشکلات دولت حل می شود چراکه دیگر لازم نیست در حاشیه شهر، علاوه بر خانه سازی، برای تامین زیرساخت ها هزینه اضافی متقبل شود.

وی با بیان اینکه دولت با تمرکز بر ساخت و ساز در بافت فرسوده می تواند مشارکت مردم در اجرای طرح جهش تولید مسکن را به کار گیرد، می گوید: بر اساس طرح تفصیلی و با توجه به ارائه مجوز ساخت و ساز ۵ طبقه در بافت فرسوده و در نظر گرفتن هزینه ساخت و ساز برای هر متر مربع، دولت می تواند بخشی از این هزینه را در قالب تسهیلات در اختیار مردم قرار دهد تا مشارکت بیشتر مردم را در اجرای این طرح به دست آورد؛ به عنوان مثال با در نظر گرفتن هزینه ۵ میلیون تومانی برای ساخت هر متر مربع، دولت با تقبل ۲ میلیون تومان از این هزینه در قالب تسهیلات به مالکین بافت فرسوده، سهم ۴۰ درصدی را در این ساخت و سازها از آن خود می کند و از ۵ طبقه احداث شده، ۳ طبقه به مالکین و ۲ طبقه سهم دولت خواهد شد.

نژادبهرام با اشاره به اینکه حضور دولت و مشارکت آن با ساکنین بافت فرسوده، علاوه بر اینکه زمینه نوسازی بافت را فراهم می کند، به تقویت بافت اجتماعی نیز کمک می کند، می‌گوید: یکی از دغدغه های این روزهای تهران در محلات دارای بافت فرسوده، کوچ سکنه از این محلات و ورود افراد جدید بدون حس تعلق به این مناطق است؛ اما وقتی دولت به ساکنان بافت فرسوده در همان محله خود تسهیلات دهد، بافت اجتماعی محلات دچار تغییر نمی شود.

وی ادامه می دهد: این مهم در صورتی قابل تحقق است که برای اجرای این طرح تمامی دستگاه ها پای کار بیایند؛ به عنوان مثال در گذشته زمانی که بحث مسکن امید مطرح شد، همه دستگاه های دولتی، با محوریت وزارت راه و شهرسازی، موظف شدند به سهم خود بخشی از این طرح را عهده دار شوند اما در این طرح تنها شهرداری تهران نسبت به تحویل ۳ قطعه زمین اعلام آمادگی کرد و مابقی دستگاه ها به بهانه های مختلف، زیربار اجرای این طرح نرفتند؛ لذا امیدواریم در طرح جهش تولید مسکن تمام دستگاه ها پای کار بیایند تا این طرح به سرانجام برسد.

این کارشناس حوزه شهری با تاکید مجدد بر اینکه تهران ظرفیت بزرگتر شدن را ندارد می گوید: مسئولان پیش از آنکه کلنگ احداث شهرک های جدید در اطراف تهران را به زمین بزنند، باید نگاهی به وضعیت شهرهایی مثل پردیس، پرند و هشتگرد بیاندازند و مشکلات زیرساختی این شهرها همچون آب، برق و ... را در نظر بگیرند؛ در حالی که در داخل شهر تهران ۱۶ هزار هکتار بافت فرسوده در انتظار نوسازی است و این ظرفیتی است که می توان از آن بهره برد.