علت دردهای شکمی در نواحی مختلف چیست؟

دردهای شکم در زبان عامیانه به درد نواحی دور ناف گفته می‌شود و به درد ناحیه فوقانی میانی شکم یا درد اپی گاستر درد سر دل گفته می‌شود.درد شکمی ( یا درد معده) می‌تواند یکی از نشانه‌های مرتبط با اختلالات گذرا یا بیماری‌های جدی باشد.

بیان یک تشخیص قطعی از علت درد شکم می‌تواند مشکل باشد، زیرا بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند به این علامت منجر شوند. در اغلب موارد درد شکمی خوش خیم و یا گذرا می‌باشد لیکن گاهی نیاز به مداخله فوری متخصصان وجود دارد.

همه ما مشکلات وحشتناکی درحال‌حاضر داریم، اما علائم خاص ممکن است چیزی جدی تر نشان دهند اگر هر کدام از این درد‌های شکمی که دلیل و ریشه ی آنها را در بخش سلامت خواهیم گفت را تجربه می‌کنید، به پزشک خود مراجعه کنید تا بتوانید دستگاه گوارش خود را از مشکلات خطرناک حفظ کنید.

درد در شکم (IBS):

اگر فرد در معرض درد مزمن شکم و ناراحتی و تغییر در عادات روده یا یبوست یا اسهال باشد، ممکن است سندرم روده تحریک پذیر (IBS) باشد.لارنس جرد برانت، MD، رئیس بخش مامایی در بخش معاینه گوارش در سیستم بهداشت مونتفائور می‌گوید: "IBS احتمالا یکی از شایع‌ترین اختلالات دستگاه گوارش است که یک متخصص گوارش می‌بیند." IBS حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از جمعیت ایالات متحده (بیشتر زنان) را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

اگرچه علت ناشناخته است، برخی مطالعات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به IBS (گاهی اوقات به نام "اسپاستیک کولون") دارای درد روده بزرگ هستند. IBS نباید باعث کاهش وزن یا خونریزی مقعد شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، چیز دیگری در حال وقوع است.

درد شکمی و گرفتگی همراه با خونریزی رکتوم (IBD):

این علائم درد معده اغلب نشان دهنده بیماری التهابی روده (IBD) است. در شرایطی که تورم مزمن در دستگاه گوارش رخ می‌دهد، یعنی بیماری کرون و کولیت اولسراتیو است. طبق گفته بنیاد کرون و کولیت امریکا، این شرایط علائم مشابهی دارند که می‌توان تشخیص داد که کدام یک از بیماران مبتلا به IBD دچار مشکل هستند. IBS اشتباه گرفته می‌شود، IBD جدی تر و نادر است.

سوزش و درد در مرکز شکم:

این احساس پس از یک وعده غذای سنگین و چرب بسیار شایع است که سوزش سر دل است و ۶۰ میلیون امریکایی حداقل یکبار در ماه این درد معده را تجربه می‌کنند، کلمه کلیدی سوزش، معمولا با طعم تلخ در دهان شما همراه است.

ریفلاکس اسید، مایع مجاز شده یا غذاهای مخلوط شده با اسید معده است.این ترکیب اسیدی، راه خود را در مری (لوله غذا) و گلو به وجود می‌آورد و موجب سوزش می‌شود.

کبد گرسنگی چیزی برای نگرانی نیست، اما سوزش با سرفه مزمن که به عنوان ریفلاکس اسید یا بیماری ریفلاکس معده (GERD) شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به اختلالات مزمن گوارشی در صورت عدم درمان شود.

سنگ‌های صفراوی: درد در اطراف ناف ؛

اگر این درد شکمی همراه با درد مبهم در نزدیکی شانه همراه و به نظر می‌رسد پس از خوردن وعده‌های غذایی چرب دوباره برمی گردد، ممکن است سنگ صفراوی باشد و اگر شما زن هستید، بیش از ۴۰ سال سن داشته باشید و مادر باشید، در معرض خطر بیشتری هستید.

این به این دلیل است که سطح بالای استروژن، که در دوران بارداری شایع است، ممکن است سنگهای صفراوی ایجاد کند. این سنگهای کوچک که در کیسه صفرا تشکیل می‌شوند، می‌توانند برای سال‌ها پنهان شوند و به طور کلی بدون درد هستند، مگر اینکه در کانال کیستیک گیر کرده باشند، دکتر برنت توضیح می‌دهد. نتیجه: درد کولیک، و یا دردی که در دوره‌ها رخ می‌دهد، می باشد.

زخم معده: درد خفیف، سوزش درد شکم

 با خوردن یا مصرف آنتی اسیدها کاهش می‌یابد؛ این، علائم مشخصی از زخم معده، همراه با التهاب، ضعف، اشتها و کاهش وزن است.

زخم‌های گوارشی، یا زخم‌ها بر روی پوشش معده یا روده کوچک شما، سالانه نیمی از میلیون امریکایی را تحت تاثیر قرار می‌دهند و با وجود اینکه شما احتمالا شنیده اید، این دردها به دلیل استرس ایجاد می‌شوند.

در عوض، می‌توانید یکی از دو عامل اصلی را هلیکوباکتر پیلوری (یا H. pylori)، یک باکتری که باعث آسیب به مخاطی معده و یا سوء مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن شود، سرزنش کنید ؛ یک آزمایش خون معمولی می‌تواند تشخیص دهد که باکتری وجود دارد.

دیورتیکولیت: درد ناگهانی در ناحیه پایین سمت چپ شکم؛

اگر این درد شکم به همراه گاز اتفاق می‌افتد، ممکن است دیورتیکولیت را نشان دهد که التهاب کیست کوچک در روده بزرگ شما به نام دیورتیکولا است.این، یک اختلال ژنتیکی بسیار رایج در میان افراد مسن است.

حداقل یک سوم جمعیت ایالات متحده آن را در سن ۶۰ سالگی تجربه می‌کنند با این حال، تنها ۱۰ تا ۲۰ درصد افراد مبتلا به علائمی مانند: نفخ بیش از حد، درد شکمی، گرفتگی و یبوست اصلطلاحا انگار در دل آنها رخت می‌شورند ؛ این اغلب نتیجه فیبر زیاد در رژیم غذایی شما است.

آپاندیسیت: درد شدید در سمت راست پایین شکم.

این نوع درد شکم می‌تواند آپاندیسیت باشد، به خصوص اگر شما دارای تب پایین هستید، قادر به خروج هوا نیستید، احساس برونشیت یا اسهال دارید، اگر آپاندیسیت دارید، احتمالا درد هر زمان که حرکت می‌کنید، هنگام نفس‌های عمیق، سرفه، یا عطسه افزایش می‌یابد، و فشار بر روی این منطقه درد شما را افزایش می‌دهد.

آپاندیسیت، زمانی که آپاندیس ملتهب می‌شود و پر از، اغلب از عفونت اتفاق می‌افتد. طبق گفته موسسه ملی بهداشت، درمان این بیماری دردناک یکی از عمل‌های اصلی اورژانس داخلی در کشورهای پیشرفته است؛ اغلب موارد آپاندیس شما قبل از ترکیدن باید برداشته شود.

هر زمان که دچار دل درد می‌شویم اول از همه به فکر سوء هاضمه، نفخ، یبوست یا مسمومیت غذایی می‌افتیم! غافل از اینکه درد در هر منطقه از شکم می‌تواند علل و راه‌های درمانی بسیار متفاوتی داشته باشد.

از یک نفخ یا کرامپ ساده گرفته تا سنگ کلیه، پانکراتیت، عفونت‌های مثانه، آپاندیسیت، بیماری‌های کیسه صفرا، مشکلات کبدی و حتی سکته قلبی همگی می‌توانند دردهای شدید یا خفیفی را در بخش‌های مختلف شکم ایجاد کنند.

درد در هر جای شکم نشانه چیست؟

حالا به بررسی علت دردهای شکمی با توجه به موقعیت درد در شکم می‌پردازیم، در حقیقت علت دل دردها همان است که در بالا گفته شد اما این بار با نشانی محل درد می‌خواهیم شما را راهنمایی کنیم تا زمانی که بخش خاصی از شکم تان دچار درد شد متوجه علت شوید.

درد شکم در بالای ناف و زیر دنده ها

بعضی وقتها سکته‌های قلبی با درد در این ناحیه خود را نشان می‌دهند؛ به خصوص اگر سن فرد بالا باشد و علائم دیگر سکته مثل تعریق سرد، تهوع و استفراغ نیز وجود داشته باشند.

درد شکم در بالای ناف و زیر دنده‌ها عموما با راه رفتن تشدید می‌شود و با استراحت و مصرف قرص زیر زبانی بهبود نمی‌یابد. دقت داشته باشید که سکته قلبی فقط باعث انتشار درد به این ناحیه می‌شود و به هیچ عنوان لمس این نقطه موجب درد نمیشود.

درد شکم در قسمت بالا سمت راست

یکی از علل رایج این دردها سنگ‌ها و بیماری‌های کیسه صفرا و مشکلات کبدی هستند که همگی از عوامل درد در این ناحیه به شمار می‌آیند.

دردهای کیسه صفرا ممکن است به شانه راست هم انتشار پیدا کنند و برعکس دردهای پانکراس با دراز کشیدن بهتر می‌شوند و با خم شدن بیشتر می‌شوند. باید بدانید که گاهی به ندرت بیماری‌های نیمه تحتانی ریه راست هم می‌توانند در این قسمت از شکم یعنی قسمت بالا سمت راست درد ایجاد کند.

سمت راست شکم

درد شکم در قسمت بالا چپ

از آنجاکه معده در این منطقه قرار دارد، بیماری‌های مربوط به آن مثل زخم معده می‌توانند موجب درد در سمت چپ و بالای شکم شوند. یکی دیگر از علل درد در قسمت چپ سمت بالای شکم بزرگ شدن طحال است؛ طحال نیز در این منطقه قرار دارد بنابراین اگر بزرگ شود یا در آن آمبولی ایجاد شود باعث بروز درد خواهد شد.

درد شکم در قسمت پایین سمت راست

دردی که هر کسی باید با احساس آن فورا به پزشک مراجعه کند؛ شایع‌ترین علت درد در این ناحیه آپاندیسیت است اما باید توجه داشته باشید که درد آپاندیس در ۲۴ ساعت اول معمولا دور ناف است و سپس به قسمت سمت راست و پایین شکم منتقل می‌شود.

یکی دیگر از علل درد در این ناحیه مکل روده بزرگ است؛ در این ناحیه از شکم قسمتی از روده بزرگ به نام سکوم قرار دارد بنابراین هر نوع اختلال در آن می‌تواند باعث درد در این منطقه شود.

درد در قسمت پایین شکم سمت چپ

درد در این ناحیه می‌تواند ناشی از بیماری دیورتیکولیت (بیرون زدگی مخاط جدار روده بزرگ) باشد که بر اثر یبوست یا بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد می‌شود.

باید بدانید که این وضعیت قابل درمان است ولی در صورتی که درمان نشود ممکن است عود کند. از علائم آن هم می‌توان به درد شکم همراه با دل پیچه، تب، تهوع و حساسیت به لمس در ناحیه بیرون زدگی مخاط روده اشاره کرد.

درمان آن در موارد خفیف، تغییر رژیم غذایی و استفاده از مواد ملین است. در موارد شدیدتر هم ممکن است نیاز به استراحت، دارو و جراحی وجود داشته باشد.

درد شکم سمت چپ

درد شکم در قسمت پایین چپ و راست به طور مشترک

اختلالات و سنگ‌های کلیه می‌توانند باعث دردهای کولیکی در این دو منطقه شوند؛ دردی که در ابتدا تشدید شونده است و پس از رسیدن به نقطه اوج، ناگهان قطع می‌شود. این درد معمولا به کشاله ران یا حتی بیضه‌ها هم انتشار پیدا می‌کند.

در این صورت فرد باید مایعات فراوان و مسکن‌های خوراکی مصرف کند. ولی گاهی اوقات درد آنقدر شدید است که مجبور می‌شویم از مسکن‌های وریدی استفاده کنیم. همچنین این افراد باید فعالیت فیزیکی زیادی داشته باشند و ورزش‌های پرشی انجام دهند تا سنگ شان دفع شود.

علت درد شکم در قسمت دور ناف

درد در این ناحیه می‌تواند به دلیل مسمومیت‌های غذایی و التهاب‌های ویروسی یا باکتریایی روده باریک ایجاد شود؛ دردهایی که معمولا مبهم هستند و اغلب کم و زیاد می‌شوند و با تهوع، استفراغ و اسهال همراه هستند.

توجه داشته باشید که چنان چه اسهال خونی و همراه با تب باشد و بعد از ۴۸ ساعت رو به بهبود نرود فرد باید حتما بستری شود.

علت درد شکم در قسمت پایین ناف

در خانمها دلیل شایع درد در این ناحیه التهاب مثانه، عفونت سیستم ادراری و التهاب دستگاه تناسلی است. همچنین تخمک‌گذاری در روز چهاردهم سیکل ماهانه نیز می‌تواند باعث درد زیر ناف شود.

در همین ناحیه یک تا دو روز قبل از قاعدگی هم ممکن است درد ایجاد شود که با علائم دیگری چون بی‌حوصلگی و درد سینه همراه است. به مجموعه این علائم PMS یا سندرم قبل از قاعدگی گفته می‌شود.

درد شکم زیر ناف

چه زمانی برای دردهای شکمی حتما باید به پزشک مراجعه کنیم؟

 اگر دردتان شدید و ناگهانی است و در عملکردتان مشکل ایجاد کرده است.

 در صورتی که درد شکم تان همراه با درد شکم، تب، تهوع، استفراغ، اسهال شدید، اسهال خونی و تنگی نفس دارید.

 چنانچه درد شکم تان مداوم و بی‌وقفه است و بیشتر از ۲۴ ساعت طول کشیده، به خصوص اگر بالای ۵۰ سال دارید.

 در وضعیتی که شکم تان سفت شده است و قادر به اجابت مزاج نیستید.