خروپف کودکان خطرناک است؟ + راه های درمان

به صدای ناشی از ارتعاش راه هوایی فوقانی خروپف می‌گویند. خروپف در کودکان علامتی از انسداد متناوب راه هوایی فوقانی است که ممکن است با بیداری‌های کوتاه‌مدت مغزی همراه شود. مسدود شدن راه هوایی و تغییر گازهای خونی، باعث ارسال دستور «باز شو» به راه هوایی فوقانی می‌شود، تا کودکی که دچار قطع نفس –آپنه- در خواب شده، بتواند مجددا نفس بکشد. شیوع خروپف در جمعیت زیر ۱۸ سال در منابع مختلف متفاوت است، اما بین ۲۷-۱۲ درصد کودکان دچار این مشکل هستند. خروپف در هر سنی ممکن است دیده شود اما در سنین ۷-۳ سالگی شایع‌تر است.

خروپف دلایل زمینه‌ای زیادی دارد. اختلال‌های آناتومیک و ساختاری در مجاری هوایی، اختلال‌های عصبی- عضلانی و نقص عصب‌گیری در راه هوایی فوقانی یا عوامل التهابی راه هوایی یا ترکیبی از هر ۳ عوامل می‌توانند باعث بروز خروپف ‌شوند.

شایع‌ترین علت آناتومیک خروپف، بزرگی لوزه سوم –آدنوئید- و لوزه‌های طرفی است. هر نوع اختلال‌ ژنتیکی یا عصبی با تاثیر در ناحیه سر و صورت یا اختلال‌های حلق مانند نشانگان داون می‌تواند زمینه‌ساز این مشکل باشد. در کودکان مبتلا به آسم و رینیت آلرژیک -آبریزش بینی آلرژیک- یا کودکان مبتلا به بیماری‌های عصبی- عضلانی خاص، فلج مغزی یا ‌هایپوکسی -کمبود اکسیژن- نیز شاهد بروز خروپف و آپنه تنفسی حین خواب هستیم.

برخی از مهم‌ترین علائم آپنه یا وقفه تنفسی در خواب شبانه از این قرارند: خروپف، نفس کشیدن با دهان باز، بی‌قراری زیاده از حد معمول در خواب، تعریق زیاد شبانه و حمله‌های خواب‌گردی، کابوس، وحشت شبانه و شب‌‌ادراری. برخی دیگر از علائم مربوط به روز هستند و از این قرارند: وزن‌گیری نامناسب و بدون علت مشخص، تودماغی صحبت کردن کودک، تنفس با دهان باز، اختلال توجه، ناتوانی در یادگیری و بیش‌فعالی.

تشخیص آپنه تنفسی

در درجه اول، پزشک شرح‌حال کاملی در رابطه با کودک از والدین می‌خواهد. از والدین کودک باید شرح کاملی از علائم شبانه و روزانه دریافت کرد. درخواست عکس‌ گرافی گردن برای دیدن اندازه لوزه‌ها، بررسی‌ بیماری‌های زمینه‌ای و پلی‌سومنوگرافی -بررسی آزمایشگاهی خواب- لازم است. پلی‌سومنوگرافی برای همه کودکان مبتلا به خروپف توصیه می‌شود؛ برای اینکه تشخیص دهیم خروپف پاتولوژیک است یا نه؟ نیاز به درمان داد یا نه؟ و در صورتی که به کمک روش‌های تشخیصی مشخص شود قطع نفس در خواب وجود دارد، درمان شروع می‌شود. اگر خروپف ساده و خوش‌خیم باشد یعنی با کمبود اکسیژن شبانه و تغییر گازهای خونی همراه نباشد، آپنه و حوادث تنفسی غیرطبیعی، نشانگان مقاومت راه هوایی فوقانی وجود نداشته باشد و کودک علائم روزانه نداشته باشد، نیازی به درمان نیست.

راه درمان خروپف کودکان

شایع‌ترین علت آپنه تنفسی در خواب لوزه‌ بزرگ است، بنابراین بعد از پلی سومنوگرافی معمولا جراحی برداشتن لوزه‌ها و آدنوئید توصیه می‌شود اما ۶ هفته بعد از جراحی نیز کودک باید مجددا ویزیت شود زیرا آپنه در خواب -وقفه تنفسی در خواب- تنها در یک‌سوم موارد بعد از جراحی رفع می‌شود.

در کودکان چاق، مبتلا به بیماری‌های عصبی-عضلانی و متابولیک، اختلال‌های ژنتیکی، بیماری‌های خونریزی‌دهنده یا کودکانی که والدین آنها برای بیهوشی رضایت نمی‌دهند روش درمان، استفاده از روش‌‌های غیرتهاجمی مانند دستگاه‌های تهویه‌ای BiPAP و CPAP است. برحسب علت، در کودکانی که مشکل‌های فک‌وصورت یا نشانگانی خاصی دارند، از دستگاه‌ها و پروتزهای خاص داخل دهانی استفاده می‌شود. در مواردی که با پلی‌سومنوگرافی درجه آپنه خفیف است، دارودرمانی نیز موثر است. ترکیبی از داروهای ضدالتهابی سیستمیک و استروئیدی موضعی برای مدتی کوتاه تجویز می‌شود.

آیا آپنه می‌تواند باعث مرگ ناگهانی شود؟

این موضوع که آیا آپنه می‌تواند باعث مرگ ناگهانی کودکان در خواب شود، هنوز از نظر علمی ثابت نشده است. در شیرخوارانی که در چند ماه اول بعد از تولد دچار نشانگان مرگ ناگهانی می‌شوند، امکان ارتباط با آپنه وجود دارد اما هنوز این ارتباط به طور قطعی به اثبات نرسیده است.

تفاوت خروپف کودکان و بزرگسالان

علل زمینه‌ای، علل پاتوفیزیولوژیک، علائم آشکار، نوع تست پلی‌سومنوگرافی و حتی برخورد درمانی با خروپف کودکان و برزگسالان کاملا متفاوت است.

به خروپف کودک بی‌توجه نباشید!

 آپنه تنفسی در خواب موضوعی است که نباید به آن بی‌توجهی کرد و به تشخیص و درمان نیاز دارد. بی‌توجهی به آپنه تنفسی حین خواب در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث اختلال‌های تنفسی، به ‌هم ریختن کنترل گلوکز، افزایش فشارخون، افزایش ابتلا به بیماری‌های عفونی و... ‌شود. در درازمدت هم باعث نارسایی رشد و کاهش هوش و اختلال‌ توجه می‌شود و فرد را در معرض تصادف قرار می‌دهد.