شب یلدا در یونسکو ثبت شد
جشنهای چهارشنبهسوری، مهرگان، چلهنشینی و شب یلدا، مهرگان و موسیقی نواحی ایران در نخستین نشست جهانی میراث زنده جاده ابریشم – که به میزبانی مرکز بینالمللی اطلاعات و شبکۀ میراث فرهنگی ناملموس در آسیا و اقیانوسیه (از موسسات درجه ۲ تحت نظارت یونسکو ICHCAP-UNESCO) در کره جنوبی، و موسسه بینالمللی مطالعات آسیای مرکزی (IICAS) ایکاس در سمرقند برگزار شد – معرفی و ثبت شدند.
شب یلدا، تاریخ نجوم در ایران، و جاده ابریشم، دقت علمی در تقویم خورشیدی ایرانی و کوششهای چند هزارساله برای محاسبه و تصحیح آن از جمله در زمان حکیم خیام نیشابوری، را در پیوند با زمان دقیق برای برگزاری همین جشنها، و از جمله نوروز (آغاز بهار و سال نو در گاهشمار ایرانی)، یلدا (بلندترین شب در گاهشمار ایرانی و جغرافیای ایران) و دیگر جشنهای ایرانی دانست و اشاره کرد: ایرانیان گاه به طور منظم در هر ماه چندین جشن را به مناسبتهای گوناگون برگزار میکردهاند و هنوز شماری از این جشنها توسط همۀ ایرانیان و ملتها و فرهنگهای گوناگون که ریشه مشترک با فرهنگ ایرانی دارند برگزار میشوند.
در ایران و دیگر کشورهای پیرامونی آن در آسیا و اروپا و یا هر نقطهای از دنیا مردم با هر اختلاف ساعتی که با زمان رسمی ایران باشند، دقیقاً بر اساس روز، ساعت، دقیقه و ثانیه آن در گاهشمار ایرانی و ساعت رسمی تهران، جشنهایی مانند چهارشنبهسوری، نوروز و یلدا را برگزار میکنند.
در این نشستها که حداکثر ۵ جشن و یا رویداد در پیوند با جشنها قابلیت ارائه و تصویب داشت، ایران با معرفی جشنهای مهرگان، یلدا، سَده و چهارشنبهسوری حضور یافت و ۴ جشن ایرانی برای معرفی در مرکز میراث ناملموس کرۀ جنوبی و ایکاس و ارائه به سازمان یونسکو در راستای معرفی جهانی آنها، مورد تأیید و تصویب نمایندگان قرار گرفت. همچنین جشنوارۀ موسیقی نواحی ایران به عنوان تنها جشنوارۀ موسیقی در این نشستها مورد تأیید و تصویب نمایندگان قرار گرفت.
نکتۀ مهم آنکه در معرفی جشنوارۀ موسیقی نواحی ایران – که در ۱۴ سال گذشته به صورت منظم برگزار شدهاست – مجموعهای از دهها گونۀ موسیقی اقوام گوناگون در ایران مانند عاشیق آذربایجان، کردی، لری، بختیاری، زار، ترکمنی، بلوچی، قشقایی، خراسانی، و گیلکی، مازندرانی، و… ارائه شدهاست. پیوند موسیقی نواحی ایران با جشنها و تنوع موسیقی نواحی ایران، تنوع سازها، همچنین ایجاد تعاملات فرهنگی با کشورهای همسایه از طریق موسیقی نواحی، از مهمترین مولفههای ارائه شده از سوی ایران برای ثبت موسیقی نواحی در نشست مرکز جهانی میراث ناملموس سئول و مرکز مطالعات آسیای مرکزی ایکاس – سمرقند، بوده است.
از مهمترین رخدادهای این نشستها آن بود که به پیشنهاد ایکاس قرار شد علاوه بر پروندههای ملی هر کشور، یک پرونده مشترک با نام «نوروز» نیز که پیشتر در میراث ناملموس یونسکو به ثبت جهانی رسیده است، توسط ایران به عنوان میزبان باشگاه و دبیرخانۀ جهانی نوروز تکمیل شود و علاوه بر جشنهایی که هر کشور ارائه کرده است، نوروز تنها جشنی است که از حوزۀ آسیا و اقیانوسیه شایستگی جشن فراگیر و جهانشمول را داشته است. در همین نشست مغولستان پیشنهاد کرد که خواهان پیوستن به باشگاه نوروز است زیرا یکی از اقوام قزاقتبار در مغولستان این جشن را با همۀ مولفههای آن برگزار میکند.
ارسال نظر