اهمیت و کاربرد ویتامین B۱۲ در بدن

 بدن انسان می تواند این ویتامین را برای حداکثر ۴ سال ذخیره کند. مقدار اضافی ویتامین B۱۲ از طریق ادرار دفع می شود. ویتامین B۱۲ بزرگترین و پیچیده ترین ساختار را در بین ویتامین ها دارد. این ویتامین بصورت طبیعی در محصولات گوشتی یافت می شود و تنها تولید صنعتی آن از طریق سنتز تخمیر باکتریایی انجام می شود.

اهمیت و کاربرد ویتامین B۱۲ در بدن

ویتامین ب۱۲ یا کوبالامین یک ویتامین حساس و مهم برای بدن است که در تولید یاخته های بدن نقش دارد و وظیفهٔ آن همانند اسیدفولیک، شرکت در همانند سازی ژن های هستهٔ سلول می باشد. تکثیر سلول ها در بافت عصبی (تولید رشته های عصبی این بافت) و دستگاه گوارش و مغز استخوان به خاطر حضور این ویتامین می باشد.

این ویتامین در تولید سلول های قرمز خون نقش داشته و برای ساخت و تثبیت DNA کمک کننده است.عملکرد بدن انسان میلیون ها سلول قرمز را در هر دقیقه تولید می کند. این سلول ها بدون ویتامین B۱۲ تکثیر نمی شوند. تولید سلول های قرمز خون در صورت کمبود ویتامین B۱۲ کاهش می یابد. آنمی یا همان کم خونی زمانی اتفاق می افتد که سلول های قرمز خون کاهش یابد.

کاربرد ویتامین b۱۲

خواص ویتامین ب۱۲ چیست و ویتامین B۱۲ چه نقشی در سلامت بدن دارد؟

در بخش های قبلی به طور گسترده به فواید این ویتامین حیاتی پرداختیم، در ادامه نیز مختصر به آنها اشاره خواهیم کرد.

 ویتامین ب۱۲ به پیشگیری و درمان کم خونی کمک می کند. به طور کلی ساخت و بازسازی سلول های قرمز خون نیاز حتمی به ویتامین ب۱۲ دارد.

 این ویتامین به رشد کودکان کمک می کند و باعث افزایش نیروی بدن می شود.

 تقویت قلب از مهمترین خواص ویتامین B۱۲ در بدن انسان است.

 درمان نازایی، آسم، سردردهای میگرنی و افسردگی.

 ویتامین ب۱۲ به همراه اسید فولیک نقش بسزایی در تشکیل لوله عصبی جنین و پیشگیری از نقایص مادرزادی جنین دارد.

 افزایش تراکم استخوانی و پیشگیری از شکستگی استخوان و پوکی استخوان

 ویتامین ب۱۲ برای سلامت اعصاب موثر است و مصرف مقادیر کافی آن در تقویت حافظه، تعادل و تمرکز موثر می باشد.

 کمک به جذب بهتر چربی ها، پروتئین و مواد نشاسته ای از خواص ویتامین ب۱۲ است. این ویتامین برای تولید DNA و RNA ضروری است و در عملکرد برخی آنزیم های خاص که موجب سوخت و ساز کربوهیدرات و کنترل چربی می شود، نقش دارد.

 یکی از مهمترین فواید ویتامین ب۱۲ توانایی آن در تسریع فعالیت های متابولیک و بالا بردن سطح انرژی افراد است.

 بهبود بیماریهای خونی و صدمات مغزی از فواید ویتامین B۱۲ در درمان بیماری ها است.

نشانه ها و عوارض کمبود ویتامین B۱۲

بدن برای ادامه حیات خود به ویتامین های زیادی نیاز دارد.ویتامین b۱۲ یکی از مهمترین نوع ویتامین هاست که در صورت کمبود آن سیستم بدن با مشکلات مختلفی رو به رو می شود.کمبود ویتامینB۱۲ به میزان خیلی کم می تواند منجر به کم خونی، خستگی، جنون و افسردگی شود، در حالی که دوره طولانی کمبود این ویتامین می تواند برای همیشه به مغز و سیستم اعصاب مرکزی آسیب برساند.

احساس خستگی

یکی از علائم کمبود ویتامین b۱۲ این است که بدن احساس خستگی می کند.

احساس سوزن سوزن شدن

یکی از علائم کمبود ویتامین b۱۲ بیماری نوروپاتی محیطی است. نوروپاتی محیطی اختلال در اعصابی است که از مغز و طناب نخاعی سرچشمه می گیرند.

فشار خون پایین

در صورت عدم وجود ویتامین B۱۲ کافی، بدن شما نمی تواند سلول های قرمز خون را به اندازه کافی تولید کند. این یعنی شما در معرض خطر داشتن فشار خون پایین هستید.

کم کاری تیروئید

تیروئید برای حفظ عملکرد صحیح خود در بدن نیاز به چندین ماده دارد که یکی از آن ها ویتامین B۱۲ است. در صورت عدم وجود B۱۲ کافی در بدن، غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند، و در نتیجه کم کاری تیروئید به وجود می آید.

ناباروری و سقط جنین

یکی از علائم کمبود ویتامین b۱۲ ناباروری و همچنین سقط های جنین مکرر است. محققان می گویند که کمبود ویتامین B۱۲ باعث تغییراتی در تخمک گذاری زنان می شود.

مشکلات حافظه

سطح پایین ویتامین B۱۲ در بدن شما می تواند ابتلا به بیماری زوال عقل را بالا ببرد. ممکن است کارهایی غیر معمول انجام دهید مثلا کلید هایتان را در یخچال قرار داده یا بسیاری از مسائل پیش پا افتاده روزمره را فراموش کنید.

سرگیجه

احساس سرگیجه از دیگر نشانه های علائم کمبود ویتامین b۱۲ است. زمانی که ویتامین B۱۲ به میزان کافی در بدن نباشد کاهش اکسیژن در اندام ها را شاهد خواهیم بود. کمبود اکسیژن نیز می تواند سرگیجه، خستگی و احساس کسالت را به همراه داشته باشد.

کاهش کیفیت پوست

کمبود ویتامین ها به خصوص علائم کمبود ویتامین b۱۲ مشکلات بسیاری را برای پوست به وجود خواهند آورد. در صورتی که صورت شما رنگ شادابی نداشت به علائم کمبود ویتامین b۱۲ شک کنید.

اضطراب

کمبود این ویتامین می تواند اضطراب و احتمالا ابتلا به افسردگی را افزایش دهد. این ویتامین در سنتز مواد شیمیایی مغز دخیل است که به تنظیم خلق و خوی انسان بسیار کمک می کند.

دو بینی

سطوح پایین ویتامین B۱۲ در طول زمان آسیب هایی جدی بر بینایی خواهد داشت. دو بینی یا تار دیدن یا حتی حساسیت به نور که در گذشت زمان از دست دادن بینایی را به همراه دارد از عوارض کمبود ویتامین B۱۲ است.

تشخیص کمبود ویتامین B۱۲

ساده ترین راه تشخیص علائم کمبود ویتامین ب ۱۲ دقت در نشانه هایی است که در این بخش به آنها اشاره شد، در صورتی که علائم بالا را دارید با یک آزمایش خون ساده می توانید متوجه کمبود این ویتامین در بدن شوید ، کافیست از پزشک معالج خود بخواهید تا برای شما انجام آزمایش را تجویز و سپس نتیجه ی آن را بررسی کند.

چه افرادی در معرض خطر کمبود ویتامین B۱۲ هستند؟

بیماری های التهابی روده و بیماری سلیاک، جراحی لاغری و کاهش وزن و نوشیدن مقادیر زیاد نوشیدنی های الکلی می تواند مانع توانایی فرد برای جذب مواد مغذی مورد نیاز بدن از جمله ویتامین B۱۲ شود. افراد سالمند مشکلات بیشتری در جذب مواد مغذی دارند و بیشتر دچار کمبود ویتامین B۱۲ می شوند.

کودکان هم ممکن است دچار کمبود ویتامین B۱۲ شوند؟

در نوزادان کمبود ب۱۲ جدی است و می تواند علائمی مانند کم خونی، مشکلات حرکتی و مشکل در مراحل رشد را به وجود بیاورد که می توانند خطرناک باشند. کمبود ویتامین ب۱۲ در کودکان به ندرت دیده می شود، اما در کودکانی که مادران شان در دوره ی بارداری محصولات حیوانی به اندازه ی کافی مصرف نکرده اند یا مادران شیردهی که گیاه خوار هستند دیده می شود. مصرف مکمل های ب۱۲ در مادران و همچنین غذاهای غنی شده با ب۱۲ در دوارن بارداری و شیردهی می تواند مفید باشد.

راهکارهای درمان کمبود ویتامین B۱۲

راهکارهای درمان کمبود ویتامین B۱۲ با توجه به علت ابتلا به این کمبود، متفاوت است. ازجمله معمول ترین این راهکارها عبارتند از تجویز آمپول، مصرف مکمل (به شکل قرص یا اسپری بینی)، اصلاح رژیم غذایی و درمان بیماری های زمینه ای نظیر بیماری کرون یا سلیاک. هر یک از راهکارهای درمانی باید طبق دستور پزشک اجرا شوند. برای درمان کمبود ویتامین B۱۲ می توان طبق تشخیص پزشک برای یک دوره ۳ تا ۶ ماهه از مکمل های خوراکی ویتامین B۱۲، اسپری بینی ویتامین B۱۲ یا ویتامین B۱۲ تزریقی استفاده کرد.

تزریق آمپول ویتامین B۱۲ مفید است؟

آمپول ویتامین B۱۲ برای درمان کم خونی استفاده می شود. تزریق این ویتامین دارای اثرات مفیدی برای درمان بیماری هایی پوستی، کاهش استرس و خستگی، افزایش انرژی، بهتر خوابیدن، افزایش قدرت حافظه و تمرکز می باشد. همچنین تزریق این ویتامین برای افرادی که سعی در کاهش وزن دارند نیز مفید می باشد.

مضرات تزریق آمپول ویتامین B۱۲ چیست؟

سردرد، خارش و ورم پوست، معده درد، دل به هم خوردگی، اسهال، درد مفاصل و درد عصب. در موارد نادر: بی نظمی در تنفس، تپش قلب، درد سینه، افزایش وزن ناگهانی، ضعف و درد عضلات، گرفتگی عضلات، تشنگی بیش از حد، ادرار بیش از حد، درد پا، گیجی، بی حس شدن بدن، احساس سوزش داشتن، سخت قورت دادن غذا، سرفه کرن، تنفس با صدا، خستگی بیش از حد، تورم دست ها، ران ها، پاها و قوزک پاها و قرمز شدن، درد داشتن و گرم شدن یکی از پاها، قرمزی پوست و جوش.

تزریق آمپول ویتامین B۱۲ با چه موادی تداخل می کند؟

برخی غذاها دارای اثر تداخلی با تزریق ویتامین B۱۲ می باشند، از جمله:

الکل، آنتی بیوتیک ها، سایمتیدین، کلشیسین، اسید فولیک، متوتروکسایت، نئومایسین، پاراآمینوسالیسیلیک اسید ( Paser)، فنوباربیتال، فنی توئین، مکمل های پتاسیم، پیریمتادین (Daraprim) و برخی ترکیبات ویتامینی.

منابع طبیعی ویتامین B۱۲ کدام اند؟

بعضی از منابع غنی ویتامین B۱۲ شامل:

  انواع ماهی ها

  گوشت قرمز

  گوشت ماکیان و تخم مرغ

  محصولات لبنی همچون شیر، ماست و …

  غلات و حبوبات غنی شده با این ویتامین

عموما برای تامین نیاز بدن به ویتامین B۱۲ استفاده از منابع طبیعی بهتر است. اما پزشکان بعضی از اوقات خوراکی های غنی شده و مکمل های این ویتامین را برای افراد بالای ۵۰ سال تجویز می کنند. هرچه سن ما بیشتر می شود، جذب ویتامین B۱۲ برای بدن ما سخت تر می شود.

عوارض قرص و آمپول ویتامین B۱۲

  آلرژی به ویتامین B۱۲، افرادیکه به ویتامین B۱۲ آلرژی دارند باید از مصرف مکمل های ویتامین B۱۲ خودداری نمایند. این آلرژی بصورت ورم، سوزش و خارش پوست و شک خود را نشان می دهد.

  عوارض جانبی ویتامین B۱۲، مصرف این ویتامین در مقادیر عادی اغلب بی خطر و عوارض است. مصرف مقادیر بالای این ویتامین می تواند باعث جوش صورت شود.

  تداخلات دارویی ویتامین B۱۲، داروهای درمان رفلاکس معده، دیابت و سایر بیماری ها جذب ویتامین B۱۲ را برای بدن سخت تر می کنند.

ویتامین B۱۲ هیچ گاه به حد افراط نمی رسد

برخلاف ویتامین هایی که محلول در چربی هستند و ممکن است در بدن انباشته شده و عوارض جانبی داشته باشند، ب۱۲ به این دلیل که محلول در آب است فقط به اندازه ی نیاز بدن جذب می شود و مقادیر اضافه ی آن به همراه ادرار دفع می شود. این برای کسانی که می خواهند ذخایر بدن شان را از این ویتامین پر کنند ولی نگران مصرف زیاد آن هستند، خبر خوبی است.

اما دقت کنید که اگر در یک وعده مقدار زیادی ویتامین ب۱۲ مصرف کنید، مبتلا به بیرون روی و خارش خواهید شد. اگر پزشک، مکمل دارویی برای شما تجویز کرده، حتما برچسب روی دارو را مطالعه کنید و فقط به مقداری که پزشک تان توصیه کرده مصرف کنید.