شیوع کرونا تا کی ادامه دارد؟

حسین سعیدی، موجود ریزی که با چشم دیده نمی‌شود کسب‌وکارها را از رونق انداخته و رفت‌وآمدها را مختل کرده است.

بدتر از آن، این موجود تاکنون حدود ۱۹ میلیون نفر را در جهان مریض کرده و بیش از ۷۰۰ هزار نفر را به دیار باقی فرستاده است.

از زمانی که کرونا وارد زندگی ما شد، بارها شنیدیم که فقط چند وقت دیگر به پایان مهمانی این ویروس مانده است. اما اکنون هشت ماه می‌گذرد و ظاهراً کرونا جا خوش کرده است.

این نخستین بار نیست که بشر یک همه‌گیری ناگهانی را تجربه می‌کند.

در دهه‌های اخیر ایدز، هپاتیت بی و سی، ابولا، آنفلوانزای پرندگان و سارس جهان را به وحشت انداختند و قبل‌تر از آن‌ها نیز آنفولانزای اسپانیایی و تیفوس نفس بشریت را گرفتند.

در اواخر ژانویه که این ویروس تقریباً تنها در چین شیوع پیداکرده بود، اکثر اپیدمیولوژیست‌ها به مهار شدن آن با شناسایی بیماران و قرنطینه خوش‌بین بودند.

این پیش‌بینی ریشه در تجربیات پیشین بشر در مقابله با این نوع همه‌گیری‌ها داشت. بیماری سارس هم‌خانواده کروناویروس جدید نیز سال ۲۰۰۳ شیوع پیدا کرد و مهار شد. اما بعداً مشخص شد این سناریو به دو دلیل تحقق‌پذیر نیست:

کووید-۱۹ در بسیاری از افراد علائم خفیفی دارد به‌طوری‌که ممکن است خود فرد متوجه بیماری‌اش نشود اما آن را به دیگران انتقال دهد.

به دلیل بی‌علامت بودن بسیاری موارد ابتلای کرونا و کمبود کیت تشخیص مشخص نیست واقعاً چه تعداد به آن مبتلا شده‌اند.

اما در شرایط فعلی چه سناریوهایی برای آینده کرونا قابل‌تصور است؟

قرنطینه جهانی چهارهفته‌ای: اولین سناریو این است که تمام کشورهای درگیر کرونا تصمیم بگیرند به مدت چهار هفته خود را تعطیل کنند و تمام مبتلایان به کرونا را قرنطینه کنند تا ویروس ریشه‌کن شود. این سناریو بهترین گزینه ممکن است زیرا در این صورت شاهد ریشه‌کنی کرونا خواهیم بود، به این معنی که عامل بیماری‌زا برای همیشه در دنیا از بین می‌رود. اما اجرای این سناریو بسیار دشوار است. حتی اگر یک کشور یا یک بخش از یک کشور همکاری نکنند ویروس در آن مناطق باقی می‌ماند و باز به نقاط دیگر سرایت می‌کند. ملاحظات اقتصادی نیز باعث می‌شود خیلی از کشورها با چنین اقدامی موافق نباشند و ایجاد اجماع کاری بسیار دشوار باشد.

تولید واکسن یا داروی کرونا: سناریوی محتمل‌تر این است که واکسن یا داروی دیگری برای کرونا ساخته شود. اکنون ده‌ها گروه تحقیقاتی در سراسر جهان روی ساخت واکسن کار می‌کنند، اما ضمانتی برای موفقیت آنان وجود ندارد. روند ساخت واکسن بسیار پیچیده است و نیاز به آزمایش‌های متعددی برای اثبات مؤثر و بی‌خطر بودن یک ویروس وجود دارد. دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند حداقل ۱۲ ماه برای تولید واکسن کرونا زمان نیاز است. البته نباید سخنان تدروس ادهانوم رئیس سازمان بهداشت جهانی را از یاد برد که این هفته گفت ممکن است هیچ‌وقت واکسنی برای کرونا پیدا نشود و برای همیشه مجبور به زندگی با این ویروس باشیم.

ایمنی جمعی: سناریوی سوم که از همه محتمل‌تر است این است که اکثر مردم جهان به کرونا مبتلا شوند و در برابر آن ایمنی پیدا کنند. ایمنی به مقاومتی اطلاق می‌شود که معمولاً در بدن انسان و یا حیوان در برابر عوامل عفونی بیماری‌زا یا سموم آن‌ها به وجود می‌آید. وقتی این ایمنی در ۵۵ تا ۷۰ درصد از جمعیت به وجود آید ایمنی جمعی حاصل‌شده است.

البته ابتلا باید به‌صورت تدریجی باشد تا امکان درمان مبتلایان وجود داشته باشد و فشار بیش‌ازحد به سیستم درمانی وارد نشود. در این شرایط اگر شیوع ویروس شتاب بگیرد باید محدودیت‌های اجتماعی را تشدید کرد.

به‌مرورزمان از کشندگی ویروس کرونا کم می‌شود چراکه کشنده‌ترین ویروس‌ها با کشتن میزبان خود را نیز می‌کشند. همچنین سیستم درمانی و مراقبتی کارآمدتر می‌شود و بهتر می‌توان کرونا را کنترل کرد. در پایان این پروسه کرونا احتمالاً به یک بیماری عفونی رایج مانند سرماخوردگی تبدیل خواهد شد.

هنوز ابهامات زیادی در خصوص نحوه رفتار این ویروس، چگونگی گسترش آن، نرخ مرگ‌ومیر و میزان آسیب‌پذیری گروه‌های مختلف جمعیتی در برابر آن وجود دارد و با تحقیقات بیشتر ممکن است پیش‌بینی‌ها تغییر کند.

فعلاً تنها کاری که از دست ما برمی‌آید خود مراقبتی است: استفاده از ماسک، شست و شوی مداوم دست، نزدیک نشدن به انسان‌های دیگر و در صورت لزوم رعایت فاصله اجتماعی.