علت دیدار روحانی با رییس جمهور اسبق چه بود؟

روز شنبه همین هفته حسن روحانی رییس‌جمهوری و سیدمحمد خاتمی رییس دولت اصلاحات با یکدیگر دیدار کرده‌اند. این اولین دیدار این دو چهره شاخص و موثر سیاست ایرانی در سال ۱۳۹۹ بوده است. البته پیش از این نیز روحانی دیدارهای متعددی با خاتمی داشته اما گویا در سال جاری به‌ خاطر شرایط خاص ناشی از همه‌گیری ویروس کرونا تا به حال برگزاری این نشست میسر نشده است. خاتمی از جمله مهم‌ترین حامیان حسن روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال‌های ۹۲ و ۹۶ بوده است.

طی سال‌های گذشته که حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهوری در مسند قدرت بوده، معمولا هر سال دیداری با سیدمحمد خاتمی و دیگر چهره‌های موثر سیاسی انجام می‌داده است. زمانی که مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در قید حیات بود، این دیدارها معمولا در حضور او انجام می‌شد.

البته آن‌گونه که رسانه‌ها گزارش داده‌اند در چنین جلساتی معمولا علی‌اکبر ناطق‌نوری هم حاضر بوده است. سال ۹۸ نیز این سه چهره یعنی خاتمی، روحانی و ناطق‌نوری دیداری با یکدیگر داشتند که برخی از آن به عنوان بخشی از تحرکات انتخاباتی جریان اصلاحات یاد کردند. هر چند در ادامه این خبر از سوی دفتر ناطق‌نوری تکذیب شد. البته اصل دیدار تکذیب نشد و اتفاقا تاکید شد که طرفین حاضر در این نشست، علاوه بر تجدید دیدار، حوادث روز کشور را مورد بحث و بررسی قرار داده‌اند. هر چه بود ظاهرا ابتدای هفته جاری روحانی و خاتمی برای نخستین‌بار از ابتدای سال جاری با یکدیگر دیدار کرده‌اند.

جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران و از چهره‌های نزدیک به سیدمحمد خاتمی در این باره توضیح داد که این دیدار روز شنبه و برای اولین‌بار در سال ۱۳۹۹ انجام شده است. امام گفته است: «در سال ۱۳۹۹ به ‌خاطر وجود شرایط کرونا بین آنان دیداری انجام نشده بود و این اولین دیدار بود که صورت گرفت. به‌ هر حال جلسات اینچنینی بین آقایان خاتمی و روحانی مرسوم بوده و این‌گونه نیست که این یک اتفاق خاص و تازه‌ای باشد.»

امام البته از جزییات موضوعات مطرح شده در نشست اخیر روسای جمهوری فعلی و دولت اصلاحات ابراز بی‌اطلاعی کرده اما در عین حال به «اعتماد» گفته است: «فکر می‌کنم احتمالا آقایان خاتمی و روحانی هم تجدید دیدار کرده‌اند و هم در خلال آن، به بحث و بررسی موضوعات روز کشور پرداخته‌اند.» او همچنین می‌گوید: «احتمالا آقای خاتمی مشورت‌هایی که احساس می‌کرده درباره موضوعات مختلف لازم است در اختیار آقای روحانی قرار دهد، منتقل کرده است.» این در حالی است که پیش از این و در گزارش‌هایی که از برخی جلسات گذشته منتشر شد، برخی منابع گزارش داده بودند که خاتمی از برخی تصمیمات و حوادث کشور از روحانی انتقاد کرده است.

امام همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است نامه اخیر خاتمی به رهبری مورد بحث‌شان قرار گرفته باشد، می‌گوید: «آن نامه مربوط به اول آبان‌ماه است. این نامه توسط دفتر آقای خاتمی یا اطرافیان باز نشده، بلکه نامه‌ای بوده که ایشان نوشته و به دفتر رهبری تحویل داده شده است. از این‌رو بعید است که محل بحث در نشست اخیر باشد.»

دیدار خاتمی و روحانی اما در حالی انجام می‌شود که فضای کشور به ‌سمت انتخاباتی شدن و رقابت سیاسی پیش می‌رود و این روزها دستورکار و بحث بسیاری از محافل سیاسی، انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ است. در این میان برخی می‌گویند ممکن است باتوجه به نزدیک شدن به انتخابات، روحانی بار دیگر قصد آن کرده که به خاتمی نزدیک شود تا گامی در راستای جلب حمایت جریان اصلاحات از نزدیکان و همفکرانش که همان اعتدالیون باشد، بردارد.

جواد امام در این باره می‌گوید: «آقای روحانی که نمی‌تواند کاندیدا شود که بخواهد درباره انتخابات با آقای خاتمی به گفت‌وگو بنشیند. اما به ‌هر حال باید توجه کرد که سهم جدی از پشتوانه اجتماعی که دنبال ایشان بود، به اصلاحات اختصاص داشت. اکنون هم به دلیل موانع مختلف، دیگر آن پشتوانه مستحکم سال‌های ۹۲و ۹۶ برای ایشان وجود ندارد. به ‌هر حال دیدار ایشان احتمالا بیشتر به ‌دلیل دریافت مشورت درباره مسائل و مشکلات مختلف کشور بوده است. به ‌هر حال هم‌اکنون برای همه روشن است که کشور با مشکلات و مسائل پیچیده فراوانی دست به گریبان است و احتمالا آقای روحانی می‌خواسته برای عبوراز این مشکلات و حل مسائل کشور از آقای خاتمی مشورت بگیرد.»

او با اشاره به «فشارهای فراوانی که در ماه‌های پایان دولت روحانی به شهروندان وارد شده، می‌گوید: «مهم این است که آقای روحانی بتواند این مشکل را حل کند و از فشارها بکاهد.»

هر چه باشد با انجام این دیدار ممکن است برخی این گمانه را مطرح کنند که احتمال دارد اصلاح‌طلبان دوباره به فکر راهبرد ائتلاف باشند و بعید نیست که روحانی و خاتمی درباره موفقیت و ضرورت این ائتلاف صحبت کرده باشند. اما در این حال امام این گمانه‌زنی را رد می‌کند.