آمریکا کوتاه نیاید توافق آبکی خواهد بود

جزئیات مذاکرات به دلیل محرمانه بودن آن به رسانه ها داده نمی شود ولی آن گونه که شواهد نشان می دهد در زمان مذاکرات وضعیت طوری نیست که با برداشتن گام های کوچک هر دو طرف بتوانند به هم دیگر نزدیک بشوند. یعنی در شرایطی قرار گرفته اند که هر طرف منتظر است تا طرف مقابل یک گام بزرگ بردارد. در این مواقع ممکن است که کار چندین هفته و یا چند ماه طول بکشد و هیچ کسی نتواند ان گام بزرگ و مهم را بردارد. من فکر می کنم اگر مبتکران سیاسی که می توانند در هر دو طرف حضور داشته باشند، به جای گام های بزرگ برداشتن چندین گام کوچک را به طرف ها پیشنهاد بدهند، مسئله می تواند به سمت حل شدن نزدیک شود. یک مشکل دیگری که در برجام وجود دارد این است که دو طرف، طرف اصلی هستند و در واقع طرف های فرعی داریم که نقش چندان مثبتی ایفا نمی کنند و هر کدام منافع متضادی باهم دارند و حتی با طرفین اصلی ماجرا در تضاد هستند. برای مثال فرض کنید یک مسئله به نفع آمریکا باشد و بخواهد توافق کنند ولی فرانسوی ها زیر آن بزنند و یا انگلیسی ها بزنند زیر ماجرا. این اتفاق افتاده و قابل پیش بینی است. در دوره قبلی برجام هم این موارد اتفاق افتاده است.

به هرحال پیچیدگی مسئله به دلیل چند جانبه بودن مذاکرات است و هم به دلیل این که کار به جایی رسیده که هر طرف می گوید تو این قدم را بردار تا من هم کوتاه بیایم و طرف دیگر می گوید تو این قدم را بردار تا من جلو بیایم. در مورد ایران واقعیت این است که اگر قرار باشد آمریکایی ها گشایشی را ایجاد نکنند و فقط توقع داشته باشند که ایران فعالیت های خود را متوقف کند، قطعا نتیجه توافق آبکی و نیم بندی خواهد بود. ضمن اینکه ممکن است دولت بعدی آمریکا باز بزند زیر آن. این توافق به نفع ما نیست. باید مطمئن باشیم که در توافق چیزی جدی نصیبمان می شود. متاسفانه فضایی که طرف امریکایی دارد فضای عدم اعتماد است و دولتی هم که امروز در ایران سرکار است و مجموعه مسئولین دولت به غرب و آمریکا بسیار بدبین هستند و نمی توانند بنا را بر خوش بینی نسبت به مقابل بگذارند. حالا بحث مذاکرات و توافق مطرح شده و این کار را می‌کنیم و امیدواریم نتیجه بهتری حاصل بشود. ولی این مسئله گیری دارد که ادامه پیدا کرده باید ببینیم شرایط جدیدی ایجاد خواهد شد یا نه؟ فعلا در یک حالت فریز و انجماد در آمده ایم و نه به سمت جلو حرکت می کنیم و نه به سمت عقب می رویم.                                   

هرچند که برجام انجام نشد ولی گشایش هایی ایجاد شد متاسفانه بعضی وقت ها دولتی ها فراموش می کنند که این گشایش ها نتیجه تغییر رویکرد امریکایی ها بوده وگرنه اگر همان رویکرد های زمان اقای ترامپ بود که هیچ گشایشی نداشتیم. به هر حال ما امروز نزدیک به یک میلیون بشکه نفت می فروشیم و چینی ها و همین طور هندی ها خریدار هستند و قدم هایی برداشته اند. این تغییر شرایط به هر حال ناشی از این است که دولت آمریکا یک مقدار رویکرد خود را تغییر داده بنابراین نباید جو سازی ها ما را گول بزند به این فکر کنیم که چه برجامی باشد وچه نباشد فرقی نخواهد کرد و ما همین مقداری که می فروشیم را داریم! نه فضا فرق کرده و این تفاوت به دلیل تغییر رویکرد امریکایی ها است.

همان طور که همه می دانند تصمیم گیرنده اصلی تیم های دیپلماسی نیستند و همین بخش های پیچیده مسئله است تهیه و تدوین متن توافق  از دولت گذشته انجام شده و بسیاری از  مراحل مذاکرات کار پیچیده و نفس گیری ندارد همانطور که ما در این چند وقت خبری از مذاکرات نفس گیر آقای باقری با طرفین غربی نداشته ایم. مثلا جلسات خیلی طولانی و یا جلسات پیچیده و یا چالش ها و چنین خبری مخابره نشده است. بنابر این امروز کار  اصلی در دست مذاکره کننده ها نیست. آن دوره قبلی چون توافقاتی صورت گرفته بود و باید متنی نوشته می شد که مورد توافق بشود کار خیلی سخت‌تر از این بود.

مشکل می شود این را گفت البته امکان دارد که یکباره کسی تصمیمی بگیرد و چه در ایران و چه در آن‌ طرف ممکن است شگفتی ایجاد بکنند. این امکان وجود دارد هر چند که ما در سمت ایران آدم های شگفتی سازی نمی‌بینیم ولی در سمت مقابل امکان پذیر است در این طرف هم به طور کلی این امکان است که یک دفعه شرایطی ایجاد بشود که ما شاهد یک تحول جدی باشیم ولی در حال حاضر چنین چشم اندازی وجود ندارد.