حاشیه های سفر پرحاشیه قالیباف به روسیه

این نخستین سفر خارجی قالیباف در جایگاه ریاست مجلس است و در ادامه سفرهای استانی او با عنوان «نظارت میدانی» انجام می‌شود.

با بروز این ابهام‌ها و گسترش انتقادها، جوانان و سیاسیون اطراف رئیس مجلس با انواع توئیت و مصاحبه و توضیح، تلاش کردند با پیش کشیدن مواردی از جمله آنچه «پیام بی‌سابقه رهبر انقلاب به پوتین» عنوان می‌کنند، ماجرا را رفع و رجوع کنند؛ غافل از آنکه به نظر می‌رسد آنچه رخ داده، محصول مشاوره‌های امثال همین افراد است و اینگونه پاسخ‌های مبهم، غیر از توجیه کار خود آنها، کمکی به شفافیت و رفع ابهامات در افکار عمومی نمی‌کند.

ماجرا چه بود؟

از هفته گذشته خبرهایی درباره سفر محمدباقر قالیباف به روسیه برای دیدار با پوتین و تسلیم نامه رهبر معظم انقلاب منتشر شد. روز گذشته مجتبی توانگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس گفت، قالیباف در سفری سه روزه، ۱۹ بهمن به روسیه خواهد رفت و در این سفر ضمن دیدار با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهوری روسیه، مواضع صریح نظام درخصوص برجام، تعاملات اقتصادی با روسیه، فروش نفت و... را ابراز و پیامی نیز به رئیس‌جمهوری روسیه تقدیم خواهد شد.

با این حال، همین نماینده ساعاتی پیش توئیت کرد که خبرش در خصوص «نهایی شدن دیدار دکتر ‌قالیباف با ولادیمیر پوتین» دقیق و تائید شده نبود.

به گفته او، «البته دیدار با رئیس جمهور روسیه در دستور کار و در حال برنامه‌ریزی بوده است، اما دیدار با پوتین در روسیه پروتکل‌های ویژه‌ای دارد که دکتر قالیباف پروتکل‌های بهداشتی دیدار با پوتین را  نپذیرفته است و به همین جهت پیام مهمی که رئیس مجلس در این سفر حامل آن هستند در دیدار با نمایندۀ معرفی شده توسط پوتین طرح خواهد شد.»

همزمان مشاور رسانه‌ای رئیس مجلس در پاسخ به واکنش‌ها درباره عدم دیدار با پوتین، نوشت: تا دیروز می‌گفتند چرا قالیباف حاضر شده پروتکل‌های روسیه را قبول کند و حالا که به دلیل زمان‌بندی پذیرفته نشد، بازی جدید راه انداخته‌اند. تخریب‌گران می‌خواهند اینکه رهبر انقلاب تاکید داشتند در این مقطع مهم پیام تاریخی خود را فقط از طریق آقای قالیباف منتقل کنند، به حاشیه ببرند.

دیدار با پوتین، بود یا نبود؟

۱۵ آذرماه جاری «ویچسلاو والودین» رئیس دومای روسیه گفته بود، قالیباف رئیس مجلس ایران در ماه جاری (میلادی) به مسکو سفر می‌کند. با این حال این سفر به دلیل آنچه برخی رسانه ها قطعی نشدن دیدار او با ولادیمیر پوتین نوشتند، یک روز پیش از انجام عقب افتاد.

امروز نیز در حالی از «لغو دیدار با پوتین» به دلیل «پروتکل‌های کرونا» سخن گفته می‌شود که ظاهرا پوتین حاضر به دیدار با قالیباف نشده است.

هم‌زمان، برخی فعالان رسانه‌ای تصاویری از حضور پوتین در برنامه‌های مختلف، از جمله حضور در جمع کارگران و دست دادن با آنها منتشر کردند. این تصویر مربوط به مراسم افتتاح یک بزرگراه در ۲۶ ژانویه سال جدید است و رئیس جمهوری روسیه در آن، از ماسک هم استفاده نکرد.

دست تکان دادن قالیباف به سبک یک رئیس جمهور /حاشیه های سفر پرحاشیه به روسیه

عزت حکمت، مصلحت

حسین امیرعبداللهیان معاون سابق وزیر امور خارجه و مشاور بین‌الملل قالیباف که به نظر می‌رسد در تنظیم برنامه‌های این سفر نقش پررنگی داشته، گفته،‌ برنامه‌های مهمی در مدت اقامت دکتر قالیباف در مسکو تنظیم شده است که دیدار و رایزنی با روسای مجالس دوما و سنای و برخی مقام‌های عالیرتبه دولتی روسیه از آن جمله است و بی‌تردید رعایت اصول عزت، حکمت و مصلحت در سیاست خارجی مورد توجه جدی است.

دو هفته پیش، یکی از خبرنگاران اعلام کرد در ۲۴۳ روز گذشته از مجلس یازدهم، سفیر روسیه با مقام‌های مجلس، ۹ دیدار داشته که ۷ مورد آن با امیرعبداللهیان بوده است. امیرعبداللهیان بعد از آن گزارش اظهار کرد چین و روسیه در سختی‌ها کنار مردم ایستاده‌اند و درباره آمار ملاقات سفیر روسیه با مقام‌های مجلس بزرگنمایی شده است.

با این حال، به نظر می‌رسد یکی از موضوع‌های این دیدارهای متعدد، آماده کردن برنامه همان سفر و تلاش برای دیدار با پوتین بوده که البته همچنان محقق نشده است.

معتمد نظام و خرج کردن از رهبری!؟

با قطعی شدن عدم دیدار پوتین با قالیباف، اعلام شد پیام کتبی رهبر معظم انقلاب اسلامی که قرار بود به رئیس‌جمهوری روسیه تحویل داده شود، به نماینده‌ای داده می‌شود که پوتین تعیین کرده و قالیباف با او دیدار می‌کند.

حال آنکه اگر قرار بود پیام به نماینده پوتین داده شود، می‌شد این نماینده را به تهران دعوت کرد یا پیام با مهر و موم به سفیر روسیه داده می‌شد یا مقامی رده پایین‌تر آن را به نماینده پوتین می‌داد و نیازی به سفر رئیس قوه نبود اما با گسترش انتقادها در فضای مجازی، مشاوران و حامیان قالیباف رویکرد تازه‌ای مطرح کردند و با هشتگ #معتمد_نظام به توصیفات خاص از پیام رهبری پرداختند که در دست قالیباف است.

به گفته آنها، این پیام «برای اولین بار توسط رهبری مکتوب و امضا شده» و ایشان حاضر نشده‌اند آن را به فرد دیگری برای رساندن تحویل دهند.

با وجود آنکه دفتر مقام معظم رهبری درباره این پیام موضعی نگرفته، اما ظاهرا چنین پیامی وجود دارد. با این حال، باز هم طرفداران قالیباف به جای آنکه از اعتبار خود برای رهبری مایه بگذارند، از جایگاه رهبری و پیام ایشان برای حل مشکل رخ داده خرج کردند.

این افراد به این نکته توجه نکردند که اگر رئیس مجلس در سفری خارجی با رئیس مجلس روسیه دیدار کند و برگردد، چیز عجیبی نیست. اما آنچه ایجاد مشکل می‌کند، کم‌محلی به حامل پیام رهبری ایران است؛ بزرگنمایی این «پیام دوران‌ساز»، که به گفته آنها، «هیچ کس از محتوای آن خبر ندارد»، «فقط به قالیباف داده شده» و «قرار است بسیاری از مشکلات کشور را حل کند»، به آن دامن زد و خبرنگاران رسانه‌های خارجی موضوع را فراتر از قالیباف و بی‌اعتنایی رئیس‌جمهوری روسیه به «حامل پیام رهبر جمهوری اسلامی» بازنمایی کردند. این رویه اطرافیان قالیباف، صدای طیف انقلابی را هم در اعتراض به او بالا برد.

البته، هنوز سفر رییس مجلس به روسیه امروز آغاز شده است و با وجود خبرهایی که از لغو دیدار قالیباف با پوتین منتشر شده است، انتظار می رود او در این سفر سه روزه بتواند در قامت رییس قوه مقننه جمهوری اسلامی ایران با رییس جمهوری روسیه دیدار کند.

... و انتخابات ۱۴۰۰

فردی می‌گفت نمی‌دانم چرا هر چیزی گم می‌شود، سراغ آن را از من می‌گیرند و از قضا پیدا می‌شود! برای بسیاری از مخاطبان ایرانی که با رفتارهای محمدباقر قالیباف آشنا هستند، اولین برداشت از ماجرای سفر او به روسیه و صرفنظر از دیدار یا عدم دیدار با پوتین و همه پیام‌ها و رایزنی‌های این سفر، معطوف به انتخابات ۱۴۰۰ است. اینکه او و اطرافیانش در صدد ارائه تصویری از یک کاندیدای قدرتمند هستند که علاوه بر توان اجرا در داخل، قدرت مذاکره با سران کشورهای قدرتمند خارجی را هم دارد. رفتارهای انتخاباتی قالیباف اکنون بیش از همیشه به این ذهنیت در جامعه دامن زده و تصور می‌شود قالیباف همچون چندین دوره اخیر، یکی از مدعیان اصلی میدان انتخابات ریاست جمهوری خردادماه آینده است.

پخش زنده این سفر از از دو بخش خبری شبکه اول و شبکه خبر صداوسیما به این گمانه ها بیشتر دامن می زند. شبکه خبر در اقدامی کم سابقه نه تنها مصاحبه قالیباف را پیش از ترک تهران در فرودگاه مهرآباد بطور کامل پوشش داد، بلکه همه لحظات خداحافظی و حتی روبوسی با ماسک او با یکی از نمایندگان مجلس را هم نشان داد؛ به ویژه دست تکان دادن قالیباف از بالای پلکان مسقف، هنگام سوار شدن به هواپیما، گویی یک رئیس‌جمهوری دست تکان می‌دهد.

تردیدی نیست که روسیه یکی از قدرتهای جهان و از هسایگان و شرکای مهم و راهبردی جمهوری اسلامی ایران است و انجام سفرها و تبادل نظرها با رهبران و مسئولان این کشور به منظور تقویت اشتراکات و گسترش روابط همواره از سوی مسئولان کشور در همه دوره ها انجام شده و مورد تاکید آنان بوده است.

با این نگاه به سفر آقای قالیباف به عنوان رییس قوه مقننه نیز نه تنها ایرادی وارد نیست بلکه باید از آن در چارچوب دیپلماسی پارلمانی دفاع بشود اما واقعیت آن است که در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری و مهمتر از آن، اعلام خبر عدم دیدار پوتین با او شرایطی را ایجاد کرده است که بسیاری از ناظران در باره انجام آن در این شرایط به دیده تردید می نگرند.