برخی چهره های قطعی و احتمالی انتخابات ۱۴۰۰

ظرفیت قطار انتخابات ۱۴۰۰ هنوز تکمیل نشده اما تا این لحظه حضور حسین دهقان، سعید محمد، محمد رضا عارف، محسن رضایی و عزت الله ضرغامی قطعی شده است. چهره هایی که سابقه زیادی در انقلاب دارند و امروز بنابر شرایط و همچنین تصمیم شخصی عزم پاستور کرده اند.

مصم ترین چهره این روزها حسین دهقان است و جلسات انتخاباتی او برپاست. حسین دهقان متولد اسفند ۱۳۳۵ است و در انتخابات ۱۴۰۰، ۶۵ سالگی خود را پشت سر می گذارد. دهقان از روزهای نخست انقلاب لباس مسئولیت بر تن داشته است. فعالیت نظامی خود را از سال ۱۳۵۸ با عضویت در سپاه پاسداران آغاز کرد و در طول جنگ تحمیلی از اعضای این نهاد بود. او از ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۹ جانشین فرمانده نیروی هوایی سپاه، از ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ فرمانده نیروی هوایی سپاه و از ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۵ جانشین رئیس ستاد مشترک سپاه بود. دهقان در دولت هفتم به عنوان قائم‌ مقام وزیر دفاع و در دولت‌های هشتم و نهم؛ به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران فعالیت می‌کرد.

دهقان بعد از جدا شدن از دولت، مقدمات حضور در انتخابات ۱۴۰۰ رافراهم کرد و با تدوین برنامه، رفته رفته خود را بیش از پیش به مردم شناساند.

مصاحبه با رسانه های خارجی درباره سیاست خارجی ایران، نوع ارتباط ایران با آمریکا و تحریم ها، گام های نخست دهقان بود. گام بعدی حضور در فضای مجازی و شبکه اجتماعی توییتر بود. ارتباط با کاربران و همچنین موضع گیری های مختلف دهقان را بیشتر معرفی کرد که این حضور خالی از حاشیه هم نبوده تا جایی که او اظهار داشت: حضور نظامیان در انتخابات حق شهروندی آنان است و همین کافی بود تا هجمه ها به سمت او سرازیر شود. در مجموع هرچه به خرداد ۱۴۰۰ نزدیک تر می شویم حسین دهقان پرکار تر می شود اما باید دید فعالیت های او، چه نتیجه ای را برایش به همراه خواهد داشت.

دیگر کاندیدا ۱۴۰۰، سعید محمد است. فرمانده سابق قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا و تا اینجای کار مرد پرحاشیه ۱۴۰۰. هواداران سعید محمد او را کاندید جوان انقلابی معرفی می کنند در حالی که سعید محمد دهه ششم زندگی خود را پشت سر می گذارد و جوان خطاب کردن او کمی تامل برانگیز است.

از طرفی یکی از شرایط تایید صلاحیت در شورای نگهبان رجل سیاسی بودن است. برای اثبات این بند کار سعید محمد کمی دشوار است چرا که او فعالیت سیاسی نداشته و از ۱۹ سالگی به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آمده است. نکته جالب درباره سعید محمد، مخالفت حامیان قالیباف با او است.

مهدی چمران مشاور محمد باقر قالیباف اذعان کرد: مردم به نظامیان روی خوش نشان نخواهند داد. اوج این اختلافات زمانی بود که سعید محمد از قرارگاه خاتم استعفا داد.

ساعات اولیه این استعفا تعدادی از سایت های اصولگرا خبر از برکناری او دادند اما متن استعفای او یک ساعت و نیم پس از خبر برکناری منتشر شد. از دیگر حاشیه های سعید محمد انتشار یک فیلم از سوی هواداران او در حرم مطهر رضوی بود. در روزهایی که سفر ممنوع بود و در شب شهادت، با پیراهن سفید و بدون رعایت پروتکل های بهداشتی در حرم حاضر شده بود که این موضوع واکنش کاربران فضای مجازی را به همراه داشت.

دیگر کاندیدا ۱۴۰۰، محمدرضا عارف است. معاون اول سید محمد خاتمی و رییس فراکسیون امید. سیاستمداری که حضورش در مجلس کم حاشیه نداشت. از سکوت های بی شمارش در مجلس تا تصمیمات فراکسیون امید. عارف پیش از این در انتخابات ۹۲ هم حضور داشت اما در نهایت انصراف داد. انصرافی که از سوی رسانه ها به نفع حسن روحانی مطرح شد اما اطرافیان عارف هیچ وقت این موضوع را تایید نکردند.

محمدرضا عارف، مدیر عامل بنیاد امید ایرانیان، برای حضور در انتخابات ۱۴۰۰ با چالش حمایت اصلاح طلبان رو به رو است چرا که عارف به دلیل عملکردش در شورای عالی حمایت بسیاری از چهره های اصلاح طلب را از دست داده است.

عدم حضور او در نهاد اجماع ساز نقطه آغاز اختلافات بود. گمانه زنی ها حاکی از دلخوری عارف از این موضوع بود اما جواد امام، مدیرعامل بنیاد باران، در واکنش به این گمانه زنی ها اظهار کرد: «عارف اگر بنای حضور در انتخابات داشته باشد، نمی‌تواند ریاست نهاد اجماع ساز را عهده دار شود، زیرا در آیین نامه نهاد اجماع ساز تصریح شده است کسانی که بخواهند کاندیدا انتخابات مجلس شورای اسلامی، شورای شهر، خبرگان و ریاست جمهوری شوند، باید از شورا خارج شوند. در مجموع من برداشت دلخوری عارف از نهاد اجماع ساز را ندارم.» با این وجود عزم عارف برای ۱۴۰۰ جزم است.

دیگر کاندیدا نهایی ۱۴۰۰، محسن رضایی میرقاعد است که ید طولایی در انتخابات مختلف دارد. رضایی که از فرماندهان نظامی ارشد جمهوری اسلامی ایران است تاکنون بارها در انتخابات مجلس شورای اسلامی و ریاست جمهوری شرکت کرده اما هربار در کسب آرا موفق نبوده است. با همه این موضوعات او بازهم وارد میدان شده است تا در قامت یک کاندیدای نظامی با ژست اقتصاددان بودن و البته گریز زدن گاه و بیگاه به فضای دیپلماتیک، رأی مردم را به سمت خود بکشاند. او  در سخنانی، که به نظر می‌رسد هدفش تبلیغات برای کاندیداتوری در انتخابات بوده، از ایده رئیس جمهور نظامی دفاع کرده است.

رضایی می گوید: «کسانی که می گویند چرا نظامی ها می آیند در جریان نیستند که در اروپا و آمریکا بیش از ۵۰ درصد روسای جمهور و روسای دولتها نظامی بودند و یا اطلاع دارند و ترسی از به خطر افتادن منافع و یا زد و بند خود دارند و نگرانند که نظامیان این ها را بهم بریزند و بیرون کنند.»

او با تاکید براینکه من عمده این ترس را ناشی از زد و بند اقتصادی و رانت خواری می دانم، وعده می دهد «اگر نظامیان بر سر کار بیایند دست دزدها را قطع می کنند و تا آخرین قطره ای که از بیت المال رفته به خزانه باز می گردانند و به دست مردم می رسانند.»

رضایی در ادامه این گفتگو اظهاراتی به کار می‌برد که به نظر می‌رسد به دنبال مصداق سازی است. او نظامی‌ها را با امیرکبیر مقایسه می‌کند، چهره‌ای که بسیاری از طرفداران مرحوم هاشمی رفسنجانی برای تشبیه دوران سازندگی به آن استفاده می‌کردند. او می گوید: «امیرکبیر را ببینید او ابتدا امیرنظام بود و بعد امیرکبیر شد و موضوع کاندیدای نظامی هم در ایران همین است.

امیرکبیر قبل از آنکه مسئولیت صدراعظمی را در دولت برعهده بگیرد، به مدت طولانی در نیروهای مسلح بود و سه لقب قبلی او یعنی مستوفی نظام، وزیر نظام، امیر نظام نشان می‌دهد که کارنامه او در بخش نیروهای مسلح بوده و به پشتوانه ان تجربه توانست، مدیریت اجرایی کشور را ظرف مدت کوتاهی متحول کند.» کاندیدا احتمالی انتخابات ۱۴۰۰ البته ترجیحش ارائه چهره ای اقتصادی از خود است. آنچنان که در سفرهای اخیر خود به استان البرز و فارس مجددا شعارهای اقتصادی گذشته خود را تکرار کرد و با بیان اینکه ۲۰ سال است بر ایجاد ایالت‌های اقتصادی در کشور تاکید می‌کنم ولی تا کنون عملی نشده، گفته: با ایجاد ایالت‌های اقتصادی مردم هر استان می‌توانند در خصوص سپرده های بانکی خود تصمیم بگیرند و این طور نخواهد بود که مالیات استان‌ها به تهران سرازیر شود.

او که در انتخابات سال ۹۲ با نشان دادن یک اسکناس هزار تومانی ارزش آن را ۳۰۰ تومان عنوان کرده بود، در شیراز اظهارات مشابهی داشته و گفته: خرید ۱۰۰۰ تومان امروز به ۱۵۰ تومان سال ۹۲ افول کرده و پول بی‌جان شده است. البته او به یارانه ها نیز که در فصل نزدیک به انتخابات دغدغه دیگر کاندیداهاست نیز پرداخته و گفته: پول ملی ما، حیثیت ماست. نباید این بلا را بر سر پول ملی ما می آوردند. تنها چیزی که افزایش نیافته است، یارانه است. همه چیز ده برابر شد به جز یارانه. این قابل قبول نیست. او حتی اخیرا در ادعایی عجیب گفته است اگر رئیس جمهور شود حتی یک نفر هم بیکار نخواهد ماند.

انتخابات ۱۴۰۰ آخرین فرصت محسن رضایی برای حضور در انتخابات است چرا که برادر محسن متولد ۱۳۳۳ بوده و تا انتخابات بعدی که در ۱۴۰۴ برگزار خواهد شد با توجه به فراز و نشیب های بسیاری که او تجربه کرده، بعید است بازهم حاضر شود خود را در معرض رای مردم قرار دهد

تاکنون این ۴ نفر کاندیدا نهایی ۱۴۰۰ هستند اما اسامی مانند علی لاریجانی، محمد جواد ظریف، حسن خمینی، محمد باقر قالیباف، ابراهیم رییسی، سورنا ستاری و محمد جواد آذری جهرمی، سعید جلیلی، حسن هاشمی و فتاح دیگر چهره هایی هستند که از حضور احتمالی آنان نام برده می شود اما این اسامی تاکنون موضع رسمی در این باره اتخاذ نکرده اند.