دو مشکل اساسی در مسیر احیای برجام
حسین موسویان، دیپلمات سابق در نشستی که با حضور کمیته روابط خارجی بوستون آمریکا برگزار شد، با ارائه تاریخچه‌ای از سیر پرونده هسته‌ای ایران، به بررسی موانع پیش روی احیای برجام پرداخت.
او اولین مانع را عدم‌ارائه تضمین از سوی آمریکا برای حفظ برجام و دومین مانع را گره زدن این توافق به بحران‌های منطقه‌ای توصیف کرد. سفیر اسبق ایران در آلمان تاکید کرد که اگر غرب به‌دنبال توافق با ایران است، باید دست از استانداردهای دوگانه در رفتار با ایران بردارد. صفحه باشگاه اقتصاددانان نیز به بررسی دشواری‌های مسیر احیای برجام پرداخته است.
عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، مشکلات توافق‌نهایی برای احیای برجام را متوجه آمریکا دانست و گفت: قدرت‌های جهانی و در صدر آنها آمریکا حاضر نیستند برای پایداری برجام تعهدی دهند.
سیدحسین موسویان، دیپلمات ارشد ایران در گفت‌وگو با اعضای کمیته شورای روابط خارجی بوستون آمریکا به توضیح مسائل هسته‌ای ایران پرداخت. عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در ابتدای سخنان خود خلاصه‌ای از موضوع هسته‌ای ایران ارائه کرد. رئیس سابق کمیته سیاست خارجی شورای‌عالی امنیت ملی ادامه داد: علت عدم حصول توافق هسته‌ای در طول ۱۰ سال مذاکرات هسته‌ای از ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۳ (۸۲ تا ۹۲) این بود که آمریکا حاضر نبود حق قانونی و مشروع ایران را درقالب معاهده عدم اشاعه هسته‌ای بپذیرد. علت اینکه مذاکرات از ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ (۹۲ تا ۹۴) به نتیجه رسید هم این بود که آمریکا حق غنی‌سازی ایران را پذیرفت.
موسویان تاکید کرد: کل برجام هم در دو تعهد مقابل دو تعهد خلاصه می‌شود: قدرت‌های جهانی حقوق هسته‌ای ایران از جمله غنی‌سازی را پذیرفته و متعهد به رفع تحریم‌ها شدند. ایران هم حداکثر شفافیت را پذیرفت و برای یک دوره محدود هم محدودیت‌هایی مثل غنی‌سازی زیر ۵ درصد را پذیرفت.
او افزود: این توافق درقالب برجام نهایی شد و طی قطعنامه شورای امنیت به تصویب رسید. در عمل هم ثابت شد که ایران به تعهداتش کامل عمل کرد و آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی هم به تعهداتشان عمل نکردند. ایران درقالب برجام شفافیت حداکثری در چارچوب مقررات بین‌المللی را پذیرفته و این تعهدات تا زمانی که قدرت‌های جهانی به برجام متعهد باشند، ادامه خواهد یافت ولاغیر.
موسویان ادعاهای رژیم صهیونیستی درمورد مقاصد نظامی برنامه هسته‌ای ایران را غیرواقعی عنوان کرد و گفت: تعهد ایران به عدم ساخت بمب هسته‌ای نه‌تنها به‌خاطر معاهده «ان‌پی‌تی» و «برجام» است، بلکه فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی درمورد حرمت سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی است و سایر مراجع مذهبی شیعه هم همین نظر را دارند.
رئیس سابق کمیته سیاست خارجی شورای‌عالی امنیت ملی تصریح کرد: اگر ایران از «ان‌پی‌تی» و برجام خارج شود، به‌دلیل فتوای مذهبی، بمب هسته‌ای نخواهد ساخت و اگر می‌خواست بسازد تاکنون ساخته بود همان‌طور که به غنی‌سازی دست یافت به‌رغم اینکه آمریکا و قدرت‌های جهانی مخالف بودند.
موسویان با بیان اینکه مجلس ایران معاهده عدم اشاعه بمب هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را تصویب و به قانون تبدیل کرده است، گفت: این قانون به معنی تعهد دائمی ایران به نداشتن بمب هسته‌ای است. ایران درقالب برجام پروتکل الحاقی و مقررات ترتیبات اجرایی کد ۱/ ۳ را پذیرفت درحالی‌که ۸۰ کشور جهان نپذیرفتند.
او یادآور شد: اسرائیل تنها کشور دارنده ده‌ها بمب هسته‌ای درخاورمیانه است که معاهده ان‌پی‌تی را نپذیرفته و اجازه بازرسی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌دهد، اما این مجرم هسته‌ای، ایران را متهم به داشتن بمب هسته‌ای می‌کند درحالی که ایران معاهده ان‌پی‌تی را پذیرفته و بیشترین دسترسی‌های تاریخ آژانس را هم داده است. این دیپلمات سابق ادعاهای آمریکا درباره مخالفت با بمب هسته‌ای را غیرواقعی خواند و گفت: اسرائیل، پاکستان و هند معاهده «ان‌پی‌تی» را نپذیرفتند و بمب هسته‌ای هم ساختند و آمریکا هم با آنها دارای رابطه استراتژیک است.
مشکل اول
موسویان در مورد مشکلات برجامی در مذاکرات وین گفت: مشکلات توافق‌نهایی برای احیای برجام به آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی برمی‌گردد. زیرا آمریکا تضمینی برای حفظ برجام نمی‌دهد. سایر قدرت‌های جهانی هم نشان دادند وقتی «دونالد ترامپ» از برجام خارج شد، آنها هم به‌خاطر ترس از تحریم‌های آمریکا، تعهدات برجامی خود را اجرا نکردند. لذا قدرت‌های جهانی و در راس آنها آمریکا حاضر نیستند تعهد بدهند که برجام توافقی پایدار خواهد بود.
مشکل دوم
او تاکید کرد: مشکل دوم هم گره زدن آینده برجام به بحران‌های منطقه‌ای است. آمریکا و اروپا در دولت نهم و دهم حاضر نشدند پیشنهاد ایران درمورد گفت‌وگو راجع به موضوع هسته‌ای و سایر مسائل منطقه‌ای را بپذیرند و اصرار بر این داشتند که صرفا در مورد هسته‌ای مذاکره می‌کنند. لذا این آمریکا و اروپا هستند که اکنون دبه کرده و مسائل منطقه را پیش کشیده‌اند.
موسویان در پاسخ به این ادعا که ایران ۱۰ درصد ذخایر انرژی فسیلی نفت را دارد و نیازی به انرژی هسته‌ای ندارد، گفت: باید این سوال را از آمریکایی‌ها بپرسید چون آمریکا و غرب زمان شاه تصمیم گرفتند ایران هسته‌ای به‌وجود آورند و بنا داشتند ظرف ۲۰ سال، ۲۰ نیروگاه هسته‌ای در ایران بسازند، آمریکا رآکتور تهران را در ۱۹۶۷ میلادی ساخت و آلمانی‌ها نیروگاه بوشهر را ساختند. بعد از انقلاب درحالی‌که پروژه‌های هسته‌ای شاه را لغو کردند، آمریکا و غرب حاضر به تامین سوخت نیروگاه تهران و تکمیل بوشهر نشدند. این سیاست زورگویانه غرب، ایران را مجبور کرد سوخت را در داخل تهیه کند.
او یادآور شد: کشوری مثل امارات با یک میلیون جمعیت بومی با ذخایر نفت کلان، چهار نیروگاه ساخته و ایران با ۸۵ میلیون جمعیت یک نیروگاه هسته‌ای دارد. عربستان هم قراردادهای گسترده هسته‌ای با آمریکا، روسیه، چین و اروپا امضا کرده درحالی که میزان ذخایر نفت آن بیشتر از ایران است. آمریکا و روسیه هم بیشترین ذخایر نفت و گاز دنیا و بیشترین پروژه‌های هسته‌ای و بمب‌های هسته‌ای جهان را دارند.
عضو سابق تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران تاکید کرد: اگر قدرت‌های جهانی به‌دنبال توافق با ایران هستند، باید دست از استانداردهای دوگانه و تبعیض علیه ایران بردارند. کشورهایی هستند که تسلیم زورگویی آمریکا می‌شوند، اما ایرانی‌ها با هزاران سال سابقه تمدن و تاریخ، زیر بار زورگویی و قلدری آمریکا نخواهند رفت.
موسویان درپاسخ به پرسشی درباره مشارکت حداقلی در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری و احتمال شورش داخلی به‌خاطر تحریم‌ها و اوضاع اقتصادی گفت: انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری ایران با مشارکت ۴۸درصد انجام شد که مشارکت نسبت به انتخابات قبلی کمتر بود. من طرفدار حذف سایر نامزدها نیستم، اما رئیسی در انتخابات ۹۶، حدود ۱۶ میلیون رای آورد و در انتخابات اخیر حدود ۱۹ میلیون. تظاهرات به‌خاطر مشکلات اقتصادی درگذشته هم بوده و در آینده هم ممکن است باشد اما این به معنی فروپاشی کشور نیست، زیرا ایران در طول ۴۰ سال با سیاست تحریم و فشار و تغییر رژیم آمریکا دست و پنجه نرم کرده و آمریکا هم در اهدافش شکست خورده است. آمریکا ۴۰ سال دنبال انزوای ایران بوده اما اکنون می‌گوید چرا ایران بیشترین نفوذ را در منطقه دارد، پس مشکل از سیاست آمریکاست و نه مقاومت ایران.
دیپلمات ارشد سابق درپاسخ به سوالی درمورد اینکه سایر کشورها دنبال صدور ایدئولوژی نیستند اما ایران دنبال صدور ایدئولوژی است، گفت: گزارش‌های آمریکایی نشان می‌دهد عربستان در۴۰ سال گذشته، ۱۱۰ میلیارد دلار برای صدور ایدئولوژی وهابیت هزینه کرده که منشأ پیدایش گروه‌های تروریستی مثل القاعده و داعش است و در عین حال متحد آمریکا هم هست.
اساس مشکلات منطقه به‌خاطر جنگ‌هایی است که درچند دهه گذشته توسط آمریکا، غرب و برخی از کشورهای عربی درمنطقه رخ داده است. حمله نظامی به ایران، کویت، عراق، افغانستان، لیبی و یمن همه توسط کشورهای غربی و عربی بود و ایران حمله نظامی به هیچ کشوری نداشته است. آمریکا ۱۸ سال افغانستان را اشغال کرد و نتیجه آن سلطه طالبان بر بخش اعظم این کشور و گسترش تروریسم شد. لذا مقصر این اوضاع، آمریکا و متحدان غربی و عربی‌اش هستند، نه ایران.
موسویان در مورد حمایت ایران از حوثی‌ها در جنگ یمن گفت: حوثی‌ها نه مزدور ایران هستند و نه از سوی ایران ایجاد شده‌اند. حوثی‌ها و زیدی‌ها هزار سال بر یمن حکومت کردند تا درسال ۱۹۶۲ که مصر به یمن تجاوز نظامی کرد و آنها را از قدرت برکنار کرد. بعد برای چندین دهه، زیدی‌ها و حوثی‌ها متحد عربستان بودند به‌طوری‌که رئیس جمهوری یمن از صدام در جنگ علیه ایران حمایت کرد. اوضاع به این دلیل تغییر کرد که عربستان در ۶ سال پیش به یمن حمله نظامی کرد و بدترین بحران انسانی تاریخ معاصر را با حمایت نظامی آمریکا درجنگ علیه یمن به‌وجود آورد. دراین شرایط بود که ایران از حوثی‌ها حمایت کرد. لذا مشکل یمن، تجاوز نظامی عربستان با حمایت آمریکاست و نه ایران.
معاونت پیشین امور بین‌الملل مرکز تحقیقات استراتژیک درمورد توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی اظهار کرد: ایران بر خلاف امارات کشوری به‌نام اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد. ایران و امارات دارای حاکمیت مستقل هستند و می‌توانند درمورد روابط با سایر کشورها تصمیم‌های مستقل اتخاذ کنند.
موسویان در مورد ادعای اسرائیل مبنی برقصد ایران برای نابودی این کشور گفت: در ایران هم صداهای مختلف در مورد اسرائیل شنیده می‌شود، اما اسرائیل از ابتدای انقلاب دنبال فروپاشی، اعمال تحریم ها و حمله نظامی از سوی آمریکا به ایران بوده و جمهوری اسلامی هم پاسخ خصومت را با خصومت می‌دهد، اما در سیاست خارجی، رهبر عالی ایران مثل رئیس‌جمهور آمریکا، تصمیم‌گیرنده نهایی است. ایشان در مورد بحران فلسطین درحضور مقامات عالی‌رتبه ۱۲۰ کشور غیرمتعهد جهان گفت راه‌حل مساله فلسطین، انتخابات آزاد توسط مسلمانان، یهودیان و مسیحیان برای تعیین سرنوشت خود است و ایران به رای آنها احترام خواهد گذاشت. ازنظرمن این فرمول درستی است و سیاست اصلی ایران هم همین است.
دیپلمات سابق ایران درپاسخ به مکانیزم حل بحران‌های منطقه خلیج‌فارس گفت: ایجاد سازمان همکاری و امنیت جمعی درخلیج‌فارس بهترین مکانیزم برای تبدیل تقابلات به همکاری‌های منطقه‌ای بین ایران و عربستان و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است. این راه‌حلی است که من در ۱۰ سال گذشته مرتب گفته‌‌ام و اخیرا هم کتابی در این مورد منتشر کردم. مسائل منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه گفت‌وگو شود. اعضای دائم شورای امنیت هم طبق قطعنامه ۵۹۸ و منشور سازمان ملل، می‌توانند نظارت داشته باشند. درقالب این سیستم می‌توان منطقه‌ای عاری از سلاح هسته‌ای و سایر سلاح‌های کشتار جمعی به‌وجود آورد و اصول برجام را منطقه‌ای کرد تا هیچ کشوری نتواند بمب بسازد.
ارسال نظر