تمدید یکساله وضعیت اضطرار ملی در قبال ایران

کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که روابط آمریکا و ایران هنوز عادی نشده و لذا روندی که از نوامبر ۱۹۷۹ برای رسیدگی به «وضعیت اضطراری» در قبال ایران تعیین شده است، ادامه خواهد یافت.

بیانیه کاخ سفید به فرمان اجرایی شماره ۱۲۱۷۰ که برای نخستین بار در روز ۱۴ نوامبر ۱۹۷۹ صادر شد، استناد کرده است.

فرمان اجرایی یادشده در زمان ریاست‌جمهوری جیمی کارتر و ۱۰ روز پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران صادر شد. این سفارتخانه روز ۱۳ آبان ۱۳۵۸ توسط دانشجویان موسوم به «پیرو خط امام» اشغال شد.

در آن فرمان که طی ۴۲ سال اخیر، در چنین ایامی از سوی همه روسای‌جمهوری جمهوریخواه و دمکرات آمریکا تمدید شده، آمده است که ایران «یک تهدید غیرمعمول و فوق‌العاده علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد آمریکا» است.

از زمان ورود جو بایدن به کاخ سفید در ژانویه گذشته، این نخستین بار است که او وضعیت اضطراری ملی در قبال ایران را تمدید می‌کند.با این حال انتظار می‌رفت که او چنین فرمانی را صادر کند.

دستور آقای بایدن در شرایطی صادر شده که دولت او از تصمیم مشترک ایران و اتحادیه اروپا در روزهای اخیر برای تجدید مذاکرات احیای برجام استقبال کرده و از تهران خواسته است تا با «حسن نیت» به پشت میز مذاکرات بازگردد.

مذاکرات وین که گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا نیز محسوب می‌شود، از هشتم آذر در پایتخت اتریش از سرگرفته خواهد شد.

دولت آقای بایدن وعده زمان کارزار انتخاباتی خود برای بازگشت واشینگتن به برجام را هنوز عملی نکرده است. وی منتقد دونالد ترامپ در خروج از برجام بود.

دولت آقای بایدن اما در ماه‌های گذشته پیاپی تاکید کرده که بازگشت به برجام تنها در صورتی عملی خواهد شد که ایران نیز به تمامی تعهدات خود بر اساس این توافق هسته‌ای بازگردد.

بر اساس فرمان «وضعیت اضطراری ملی»، هر رئیس‌جمهوری در کاخ سفید حق دارد که فرمان دهد تا اموال و دارایی‌های ایران توقیف شوند.

این اختیارِ کامل در دست روسای‌جمهوری آمریکا است که پایه بخش بزرگی از تحریم‌های ایالات متحده در قبال ایران در دهه‌های گذشته بوده است.

باراک اوباما در زمان حصول برجام برخی فرمان‌های اجرایی دیگر را که در چارچوب وضعیت اضطراری در زمان جیمی کارتر صادر شده بود، باطل کرد.

با این حال، آقای اوباما نیز وضعیت اضطراری ملی در ارتباط با ایران را بعد از دستیابی به برجام تمدید می‌کرد و استدلال او این بود که هیچ نوع عادی‌سازی در رابطه واشینگتن و تهران رخ نداده است.

ارزیابی می‌شود که حتی در صورت احیای برجام و بازگشت آمریکا و ایران به تمامی تعهدات خود، وضعیت یاد شده کماکان ادامه داشته باشد.

رهبر جمهوری اسلامی ایران پیوسته تاکید دارد که نظام او هیچ‌گاه به عادی‌سازی رابطه با آمریکا روی خوش نشان نخواهد داد.