پیامدهای احتمالی توافق ایران و عربستان / منتظر تحریم تازه باشیم؟

مدتی می‌شود که از توافق میان ایران و عربستان می‌گذرد و هیات‌های فنی از عربستان به ایران سفر کرده‌اند. عده‌ای بر این باور هستند که توافق و پیمان دوستی میان ایران و عربستان می‌تواند تا حدودی مشکلات داخلی ایران را از نظر اقتصادی برطرف کند اما عده‌ای از کارشناسان، نظری متفاوت دارند و بر این باور هستند که چنین پیمانی در هیچ زمینه‌ای به نفع ایران نبوده و در آینده هم نخواهد بود. درهای دوستی بعد از ۷ سال میان این ۲ کشور باز شد و باید دید تا نظر کدام یک از کارشناسان صحیح خواهد بود.

آل سعود با شیعه دشمنی دارد

محمد پارسا نجفی، کارشناس خاورمیانه، درباره روابط ایران و عربستان به گسترش نیوز گفت: حکوکت آل سعود در دشمنی با شیعه یک ویژگی کاملا مشخص و بارز دارد. همچنین در دشمنی با کشور هایی که دارای تمدن قوی و قدیمی هستند، بارها دشمنی خود را نشان داده است. حکومت آل سعود به دلیل دیکتاتوری بودن، با حکومت هایی که برخاسته از انقلاب یا ساخته شده از یک دموکراسی هستند، دشمنی دارد و در کل به کلمه انقلاب و دموکراسی آلرژی و حساسیت دارد.

نجفی ادامه داد: طبیعتا تا رژیم آل سعود با کشورهایی که حتی یکی از این ویژگی‌ها را دارند دشمن بوده و این دشمنی را ادامه خواهد داد. مانند اقداماتی که بر ضد ایران، عراق، یمن و بحرین انجام داده است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: در ارتباط با مصالحه‌ای که میان ایران و عربستان صورت گرفت، باید گفت چنین چیزی دارای منطق نیست. دلیل غیر منطقی بودن این مصالحه این است که هیچ کدام از چالش هایی که میان ایران و عربستان وجود دارد را برطرف نخواهد کرد. این اقدام تحت فشار چین انجام شده است و کشور چین هم به دنبال منافع ایران و عربستان نبوده است.

نجفی خاطرنشان کرد: چین همواره در تلاش بوده است تا جریان نفت و گاز و انرژی از خلیج‌فارس را تامین کند و همچنین تبادلات دریایی که از تنگه باب المندب انجام می‌شود را به نفع خودش پیش ببرد. می‌توان گفت برای چین منافع ایران و عربستان مهم نبوده و آنچه مهم است تامین امنیت کشتی‌های تجاری در خلیج‌فارس و باب المندب است.

در تمام دولت ها مذاکره با عربستان وجود داشته

وی افزود: بنابراین نمی‌توان به این مسئله امیدوار بود که رفتار آل سعود از آنچه درگذشته صورت گرفته است متفاوت باشد. اینکه ما تصور کنیم روایط ایران و عربستان به شکل دوستانه درآمده و صلح برقرار است، چنین چیزی وجود ندارد. البته این بار اول نیست که هیات‌های سیاسی و اقتصادی ایران و عربستان با یکدیگر دیدار می‌کنند. در دوران آقای رفسنجانی و احمدی نژاد هم این دیدار‌ها وجود داشت و تاریخ ثابت کرد که عربستان سعودی همواره با ایران دشمنی داشته است.

این کارشناس مسائل خاورمیانه در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: روابط ۲ جانبه برای عربستان سعودی در ارتباط با هیچ کشوری اهمیت و ثبات ندارد. حکومت آل سعود در روابط دیپلماتیک با کشورهای دیگر ثابت قدم نیست. همین نامتعادل بودن را در روابط میان عربستان و قطر شاهد هستیم، درحالی که هر ۲ این کشورها حکومت‌های وهابی هستند. مشابه این رفتار را در روابط بین عربستان و امارات می‌توان دید. بنابراین نمی‌توان به آینده روابط عربستان با هیچ کشوری امیدوار بود.

نجفی عنوان کرد: نکته مهم دیگر این است که ارتباط با عربستان چه خاصیتی برای ایران دارد. آیا مشکلات اقتصادی ایران برطرف خواهد شد؟ آیا سبب حذف تحریم‌ها می‌شود؟ خیر. چنین توافقی هیچکدام از این موضوعات مهم را برطرف نخواهد کرد. این مصالحه و توافق در مرحله اول به نفع چین و مرحله دوم به نفع امریکا است. این توافق منافعی برای مردم ایران و عربستان ندارد.

وی گفت: در تئوری هم نمی‌توان منافعی را از گسترش روابط ایران و عربستان مشاهده کرد. حکومت ایران همواره در ۱۰ سال گذشته مدعی بوده است که از حرم ائمه در سوریه حمایت کرده است اما در مدینه مقبره ۴ امام شیعه وجود دارند که توسط عربستان ویران شد و بدترین توهین نسبت به شیعیان توسط آل سعود صورت گرفت. ما شاهد آن بودیم که نسبت به این بی‌احترامی، هیچ واکنشی از سوی ایران صورت نگرفت و درحال‌حاضر با این کشور مصالحه کرده‌ایم.

این کارشناس مسائل خاورمیانه افزود: جمهوری اسلامی باتوجه به نادیده گرفتن تمام این اتفاقات، با این کشور توافق کرد. توافق مذکور در ابعاد سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و دیپلماتیک هیچ نفعی برای ایران ندارد و نخواهد داشت. کسانی هم که مدعی هستند پیامبر با مشرکین صلح حدیبیه را امضا کرد، این صلح برای رفتن مسلمانان به حج بوده است. حکومت آل سعود در چند سال گذشته، هیچ مشکلی برای رفتن حجاج به عربستان نداشته است. بنابراین ماجرای صلح حدیبیه هیچ ارتباطی با اقدامی که در پکن انجام شد نداشته و ندارد.

توافق تصمیم حاکمیت است

نجفی در ادامه این گفت‌وگو به گسترش نیوز گفت: این توافق تصمیم حاکمیت است. یعنی در راس نظام این مذاکرات با عربستان انجام می‌شود. همانطور که در دولت‌های قبل انجام شده است. می‌توان گفت هیچ ربطی به دولت‌ها ندارد و تصمیم از راس نظام گرفته می‌شود. اما هیچ کسی مزیتی را نتوانسته است در گسترش روابط با عربستان سعودی تبیین کند.

وی افزود: می‌توان گفت کسانی که به موضوع یمن اشاره می‌کنند در اشتباه هستند. یمن همچنان در محاصره قرار دارد. یک سال از آتش بس میان عربستان و یمن گذشته اما این کشور همچنان در محاصره عربستان قرار دارد. این پیمان دوستی که در پکن و تحت فشار چین و امریکا امضا شد، هیچ مزیتی برای ایران و شیعیان خارج از ایران ندارد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه گفت: بیشترین سود از این پیمان را چین و امریکا بردند. امریکا نمی‌خواهد در شرایطی که با روسیه درحال جنگ است و بحران اوکراین را پشتیبانی می‌کند، وارد یک بحران در منطقه غرب آسیا و به خصوص خلیج‌فارس شود.

نجفی در پایان خاطرنشان کرد: دوستانی که می‌فرمایند امریکا از این پیمان دچار ضرر هایی شده است بفرمایند که امریکا چه ضرری کرد؟ امریکا و چین هر دو گلوبالیست هستند و هر ۲ این کشورها به دنبال استمرار جریان انرژی و گردش اقتصاد در خلیج‌فارس هستند. هیچ خسارتی از توافق و پیمان دوستی میان ایران و عربستان گریبان گیر امریکا نشده است. درنهایت باید گفت پیمان دوستی با عربستان از هر نظر به ضرر ایران است و حتی می‌تواند تحریم‌های ایران را تشدید کند.