متوسط درآمد را دارم / باید بازیگران را درجه بندی کنند

شاید برای عامه مردم چنین تصوری وجود داشته باشد که رسیدن به شهرت، ثروت را هم به همراه می آورد و اکثر بازیگران در رفاه کامل زندگی می کنند و درآمد های آنچنانی دارند. واقعیت اینجاست که بخش عظیمی از هنرمندان سینما و تلویزیون و خصوصا تئاتر از ابتدایی ترین حقوق مادی و معنوی خود محروم هستند. در همین رابطه پایگاه خبری گسترش نیوز گفت و گویی با محمود جعفری بازیگر پیشکسوت تئاتر ، سینما و تلویزیون ترتیب داده است که در ادامه آن را می خوانید.

از آخرین فعالیت های هنری خود بگویید ، در حال حاضر مشغول چه کاری هستید ؟

 به تازگی سریال «در کنار پروانه ها» را در حال پخش داشتم که به پایان رسید و آنطور که گفته می شود مورد استقبال قرار گرفت و خوشبختانه دیده شد. و در حال حاضر هم یک سریال ۹۰ قسمتی هست که برای شبکه سوم سیما آماده می شود به نام «آپارتمان شماره ۱۳» به کارگردانی آرش معیریان البته تاریخ دقیق شروع پخش را نمی دانم ولی فکر می کنم تا آخر این ماه به کنداکتور شبکه اضافه شود.

با توجه به اینکه از دوسال پیش تا امروز شاهد شیوع بیماری کرونا هستیم به عنوان یک بازیگر با چه مشکلاتی در این زمینه مواجه بوده اید؟

به هر حال تنها من نبودم که با این مشکل روبرو شدم ، همه بازیگران و حتی سایر عوامل یک فیلم یا سریال هم درگیر این موضوع بوده اند و منتهی چاره ای نیست به ویژه بازیگر که باید مقابل دوربین بدون ماسک باشد و خطر بیشتری نسبت به سایر عوامل او را تهدید می کند و البته تمهید خاصی هم برای این قضیه صورت نمی گیرد مگر اینکه تب و اکسیژن بازیگر را بگیرند و بعد بگویند که حالا می توانید کار خود را انجام بدهید ولی باید اذعان کنم کار بسیار سختیست با این حال همچنان در حال خدمت به مردم هستیم ، ولی جالب است که بدانید گاهی پیش می آید که در کار ، یکی از عوامل به این بیماری مبتلا و راهی بیمارستان می شود و جدای اینکه ممکن است کار را برای مدتی به تعطیلی بکشاند سایر عوامل را که با او در ارتباط مستقیم بوده اند دچار این استرس و نگرانی می کند که نکند من هم مبتلا شده باشم! اما راهی جز ادامه کار نیست زیرا در یک بازه زمانی مشخص باید کار به پخش برسد و باید به کار ادامه داد زیرا نمی توان که خانه نشین شد.

با توجه به شرایط سخت کرونایی به ویژه برای بازیگران آیا این موضوع روی قرارداد ها تاثیری گذاشته است یعنی سبب افزایش رقم قراردادها برای بازیگران شده است؟

نه به هیچ وجه اتفاقا به دلیل مشکلات عدیده اقتصادی که گریبان همه را گرفته است رقم قراردادها کمتر شده که بیشتر نشده است، از پس از شیوع این بیماری و پایین آمدن میزان تولیدات سینما، تلویزیون و به ویژه تئاتر یکسری از هنرپیشه ها که اساسا خانه نشین یا بسیار کم کار شده اند و از آن طرف بخاطر همین کم شدن میزان تولیدات تهیه کنندگان هم دیگر رغبت نمی کنند به همان معدود هنرمندانی که حاضر به فعالیت و کار هستند دستمزد درست حسابی و بیشتر بدهند چون اگر بازیگر آن کار را نپذیرد ، کار دیگری هم انتظارش را نمی کشد که جبران آن را بکند.

به صورت کلی دستمزد هنرمندان و به ویژه بازیگران بر چه مبنا و معیاری تعیین میشود و دلیل تفاوت حقوق دو بازیگر باهم در چه فاکتورهایی است؟

من اطلاع چندانی از نحوه تعیین دستمزدها ندارم ولی آن چیزی که مشخص است این است که در فضای هنری کشور ما مسائلی همچون سابقه یا حتی تحصیلات بازیگران هیچ تاثیری بر دستمزد بازیگران ندارد و تنها چیزی که به ویژه در سینما تاثیر دارد مهارت قرارداد بستن بازیگر یا به زبان خودمانی تر زرنگی هنرپیشه است ، در اکثر موارد تهیه کننده فکر می کند  که در زمان اکران و در گیشه چندین برابر پولی را که به بازیگران می دهد به دست خواهد آورد برای همین هم این امکان برای بازیگران مخصوصا چهره ها پیش می آید که چانه زنی بیشتری داشته باشند و تهیه کننده را در مقابل خواسته های مالی خود نرم کنند، ولی در تلویزیون چنین حالتی وجود ندارد و تهیه کنندگان مبلغ مشخصی را برای تدارک ساخت فیلم در اختیار دارند و بر مبنای آن مبلغ سعی می کنند بازیگری را انتخاب کنند که برای آن نقش مناسب باشد و این گونه نیست که اگر بازیگر مبلغ بیشتری را طلب کرد حتما به خواسته او تن دهند و به سراغ فرد دیگری برای ایفای نقش می روند.

آیا دستمزدهایی که امروزه عرف است و بازیگران دریافت می کنند با شرایط اقتصادی جامعه تطبیق دارد و کفاف مخارج این روزگار را برای بازیگران می دهد؟

ما همگی در حال زندگی کردن در یک جامعه مشترک هستیم ، بازیگران هم همچون سایر مشاغل در همین فضا زندگی می کنند و به یک میزان تحت فشار مسائلی همچون گرانی و تورم هستند و البته باید تاکید کنم که میزان درآمد به ویژه برای بازیگران طی چند سال اخیر رشدی نداشته و همان مقداری که چند سال پیش دریافت می کردیم امروزه هم همان رقم است. ولی آیا خرج و مخارج مانند همان چند سال قبل است؟ خیر، ماهم مجبوریم با شرایط کنار بیاییم .

اصولا دستمزد هنرمندانی همچون ما متوسط است یعنی نه موفق می شویم پس انداز آنچنانی کنار بگذاریم و نه خدا را شکر مجبور می شویم دستمان را مقابل دیگران دراز کنیم، ولی من کسانی را در همین حرفه می شناسم که درآمد و دستمزدهای بسیار پایینی دارند و مجبورند چند شغل داشته باشند تا گذران زندگی کنند و روزگار سختی را سپری می کنند به هر حال کرایه خانه ، خوراک و پوشاک و بسیاری خرج و مخارج پیش بینی نشده است که زندگی کردن را بسار سخت می کند ولی همانطور که گفتم دستمزدها هیچ تغییری نسبت به چند سال گذشته نداشته اند.

در زمینه مسائل درمانی یا بیمه بازیگران چه اقداماتی از سوی مراجع مرتبط برای بازیگران صورت می گیرد؟

بخشی از ما بازیگران که بازنشسته خانه سینما هستیم در واقع کف حقوق را از آنجا دریافت می کنیم که البته من اطلاع دارم بارها جلساتی را تشکیل داده اند تا کف حقوقی را افزایش دهند ولی تا کنون که نتیجه ای نداشته و تغییری نکرده است، البته جایی به نام صندوق اعتباری هنر هم هست که اگر هنرمندی مشکل داشته باشد می تواند به آنجا مراجعه و وام دریافت کند و در مورد حق بیمه هم بخشی را وزارت ارشاد کمک می کند.

اما در هر حال در این روزگار مخارج درمانی بسیار بالاست و تنها آن دسته از هنرمندانی که بیمه تکمیلی دریافت کرده باشند می توانند بهره خوبی زمان درمان از آن ببرند ، البته مبلغ ناچیزی را سال گذشته از طرف خانه سینما و خانه تئاتر برای هنرمندان واریز کردند که تنها می توان نام کمک هزینه به آن داد ولی اگر بخواهم در مجموع به شما عرض کنم باید بگویم که هنرمندان در کشور ما به ویژه بازیگران به جز عده ای انگشت شمار و خاص از شرایط اقتصادی خوبی برخوردار نیستند و مشکلات فراوانی دارند.

البته صدا و سیما و شبکه های مختلف در پنج شش ماه گذشته تولیدات خود را افزایش داده اند و این خوب است ، ولی برای کسانی که هزینه های خود را بیشتر از طریق تئاتر و سینما تامین می کردند شرایط به شکل عجیبی سخت شده است، درحقیقت در خوشبینانه ترین حالت ممکن درآمدها یک سوم مخارج را پوشش می دهند و این موضوع برای همه یکسان است و بازیگر و خبرنگار همه مشاغل همه به یک نحو دچار هستند و تنها باید خوشحال باشیم که بیکار نیستیم و مشغول کاریم همین.

شما به عنوان یک بازیگر پیشکسوت و دارای تجربه در این زمینه چه پیشنهادی برای بهبود وضعیت اقتصادی بازیگران دارید؟

به عقیده من از سالها پیش باید بازیگران را درجه بندی می کردند، آن هم نه فقط با فاکتور شهرت ، بلکه باید مواردی همچون میزان تحصیلات و تجربه کاری را هم در نظر بگیرند ، حداقل تلویزیون می توانست چنین کاری را انجام دهد. این درحالی است که در تئاتر چنین کاری انجام شد ولی متاسفانه چون گاهی پیش می آمد که یک بازیگر دستمزد بالا طلب می کرد و کارگردان هم برای آن شخص جایگزینی نداشته مجبور می شدند به خواسته اش تن دهند و قرارداد های غیرمتعارف بسته می شد. 

هنوز هم این وضعیت ادامه دارد به همین دلیل درجه بندی بازیگران در تئاتر هم معلق ماند، این درجه بندی اگر به صورت یک قانون دربیاید به ویژه برای پیشکسوتان این حوزه که استخوان در این زمینه خرد کرده اند می تواند بسیار ثمربخش باشد زیرا در وضعیت کنونی تهیه کننده خود را ملزم نمیداند به افراد با تجربه پول بیشتری بدهد و ملاک همچنان فقط شهرت است هرچند که آن فرد چهره سواد و تجربه چندانی در این زمینه هنری نداشته باشد. 

گفتگو: محمد رحمانی