گشت و گذار تلویزیون فرانسه در ایران باستان

این مستند با اشاره به این‌که در ساخت این بنا از فنون و نوآوری‌های متعددی استفاده شده، توضیحاتی درباره علل بی‌نظیر بودن این بنا و محوطه آن می‌دهد.

این مستند همچنین به بسیاری از ابداعات این دوران از جاده پادشاهی، سیستم پست و چاپار تا کانال‌های فاضلاب و ضرب سکه برای نخستین بار در جهان می‌پردازد و درباره ساخت پرسپولیس بر اساس نسبت ریاضی موسوم به عدد طلایی توضیحاتی داده و یادآور می‌شود که این شیوه ساخت در سایر ساختمان‌ها و ابنیه‌ معروف دوره باستان در دیگر نقاط جهان از جمله یونان، پس از آن به کار گرفته شده است.

نکته دیگری که مستند «پرسپولیس، اسرار امپراتوری گم‌گشته» به آن پرداخته روایت هردوت، مورخ یونانی درباره سیستم بدیع چاپار به عنوان ابداع خلاقانه ایرانی‌ها بوده که در هر زمانی، شب یا روز، سرما یا گرما و هر شرایطی پیک خود را در کوتاه‌ترین مدت به مقصد می‌رساندند و امروز امریکایی‌ها این توصیف هردوت از پارس‌ها را به عنوان شعار شرکت پست خود برگزیده‌اند.

در بخش دیگری از این مستند با تکیه به شواهد و آثار به جا مانده، یکی از ویژگی‌های بارز در ساخت بنای عظیم و شکوهمند پرسپولیس را استفاده از کارگران، معماران و هنرمندان اقوام مختلف معرفی کرده و شرح می‌دهد که همگی در ازای کار خود پول و حقوق دریافت می‌کردند. این در حالی است که در ساخت تمام بناها و شاهکارهای معماری که امروز به عنوان عجایب هفتگانه از آنها نام برده می‌شود، از بردگان استفاده می‌شده است.

در گزارش شبکه پنج تلویزیون فرانسه همچنین آمده است که در این دوران زنان مانند مردان در ساخت این شهرک سلطنتی کار و تلاش می‌کردند و از حقوق برابر با مردان برخوردار بودند. حتی زنان در دوران بارداری از مرخصی و حقوق کامل منتفع می‌شدند، روشی که در غرب تنها از نیمه دوم قرن بیستم برای زنان در نظر گرفته شد.

اشاره به منشور بابل، فتوحات ایرانی‌ها و روش مدیریتی آنها در به کارگیری از سران محلی برای اداره امور مناطق و یا ساتراپی که تابع قدرت مرکزی بودند، از دیگر موضوعات این مستند بوده است.

این مستند در بخش دیگری اشاره می‌کند که شدت عمل پارس‌ها در برخورد با دشمنان و تهدیدات با هدف بازدارندگی، از دیگر روش ایرانی‌ها در آن زمان بوده است. نقش شاهان ایرانی در آزادی اقوام اسیر و کوچ دادگان از بابل، تساهل و مدارا و از همه مهم‌تر اجازه عمل به دین هر قوم از دیگر خصوصیات این دوره بوده تا جایی که در کتاب‌های مقدس از انجیل و تورات نیز از آن یاد شده است.

«پرسپولیس، اسرار امپراتوری گم‌گشته» همچنین به این نکته پرداخته که ایرانی‌ها در این دوره بر بیش از ٣٠ ملت حکمرانی می‌کردند و قلمرو آنها بالغ بر پنج میلیون کیلومتر مربع بوده است. علاوه‌بر این چنین بیان شده که ایرانی‌ها ملتی خردگرا و سازمان‌یافته بودند که توانستند دانش و ثروت ملت‌ها و اقوام مختلف را در عین تساهل به خدمت گیرند و به این ترتیب توانستند پایتخت بی‌نظیر امپراتوری خود را در پرسپولیس بنا کنند.