از معادن شن و ماسه در دنیا چه می‌دانید؟

 به موادی از معادن استخراج می‌شوند فکر کنید، احتمالا ابتدا و اول از همه به طلا و از زغال‌سنگ گرفته تا فلزات پایه مانند نیکل که به برای استفاده در باتری‌های لیتومی استخراج می‌شود فکر می‌کنید و گزینه شما شن و ماسه نخواهد بود اما باید توجه کنید که این دانه‌های ریز بخش قابل توجهی از مواد معدنی استخراج‌شده در کره‌زمین را تشکیل می‌دهند. در این گزارش سعی داریم شما را با استخراج شن و ماسه آشنا کنیم. با ما همراه شوید: ‌

شن و ماسه تنها کامودیتی‌ است که بیشترین حجم را در بین مواد معدنی و فلزات به خود اختصاص داده است. حدود ۸۵ درصد از موادی که از معادن استخراج می‌شود شن، ماسه، یا تراکمی از این مواد است. شن و ماسه پرمصرف‌ترین ماده بعد از آب است که تقریباً در هر فرآیند ساخت‌وساز از آن استفاده می‌شود، از این ماده حتی در خمیر دندان‌ها نیز استفاده می‌شود.

میزان مصرف کل سالانه شن و ماسه در جهان تقریبا ۵۳ میلیارد تن است که اگر این رقم را برای افراد روی کره‌زمین در نظر بگیریم هر فرد روزانه ۲۰ کیلوگرم ماسه استفاده می‌کند. با توجه به رشد سریع شهرنشینی و همچنین رشد اقتصادی در شرق آسیا تقاضا برای خرید شن و ماسه افزایش یافته است به طوری که از اوایل سال ۲۰۰۰ چین هر سه سال بیشتر از امریکا از شن و ماسه استفاده کرده و این میزان استفاده بیشتر از کل قرن بیستم میلادی بوده است.

شن و ماسه در همه جا وجود دارد اما نسبت به آن بی‌تفاوتیم

سیاره ما پوشیده از شن است به طوری که صحرای ساهارا که تنها ۸ درصد از مساحت سطح زمین و در مساحتی به میزان ۹.۲ میلیون کیلومتر مربع و تقریبا به اندازه کشور چین است را شن‌زار تشکیل می‌دهد. برخی از تپه‌های شنی ساهارا ارتفاعی به طول ۱۸۰ متر دارند که به اندازه ارتفاع برج خیارشور در لندن است.

در دنیا صحراها و شن‌زارهای بسیاری وجود دارد و صحرای ساهارا تنها یکی از آن‌هاست. مشکلی که این شن‌زارها دارند این است که عملا بی‌فایده هستند. این دانه‌های شن به دلیل قرارگیری در معرض باد و هوا به شکل نرم و گرد درآمده‌اند و قابلیت چسبندگی در سازه‌های بتنی را ندارند و بیشتر این دانه‌های شن به دلیل هوازدگی و نداشتن مقاومت قابلیت استفاده ندارد.

شن و ماسه مورد استفاده دندانه‌دار و غیرصیقلی را می‌توان در کنار رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، سواحل یافت. در همین مکان‌هاست که شن‌های سیلیسی یافت می‌شود. از این شن‌های ذوب شده در ساخت پنجره‌ها و شیشه‌ جلوی خودروها و نمایشگر گوشی‌های موبایل اسفتاده می‌شود. همین استفاده بی‌رویه سبب شده تا اکوسیستم سواحلی ما به سمت نابودی حرکت کند.

مقرراتی که بازدارنده نیستند

علی‌رغم بزرگتر شدن فعالیت‌های معدن‌کاری و تبدیل کامودیتی‌ها به یک کالای تجاری با حجم زیاد کنترلی بر روی آن وجود ندارد. به گزارش برنامه محیط‌زیست سازمان ملل UNEP در سال ۲۰۱۴ میزان مصرف شن بین ۴۷ تا ۵۹ میلیارد تن تخمین زده شده است که این میزان بر پایه گفته نماینده این سازمان است. ما می‌توانیم از روی مصرف سیمان به ماسه استفاده شده پی ببریم. هر تن سیمان به ۶ تا ۷ برابر مقدار تولید ماسه نیاز دارد.

دانشمندان تخمین می‌زنند که هوازدگی کوه‌ها و صخره‌ها توسط رودخانه‌ها و یخچال‌ها در هر سال یک میلیون تن رسوب به اقیانوس‌ها تحویل می‌دهد و این در حالی است که میزان استفاده ما از منابع شن و ماسه سه برابر بیشتر از خروجی طبیعت است.

افرادی که به خاطر شن و ماسه کشته شده‌اند

با توجه به با ارزش بودن شن و ماسه درجهان باندهایی هستند که نسبت به حفر و استفاده غیرمجاز از منابع شن و ماسه اقدام می‌کنند و این در حالی است که UNEP هشدارهایی مبنی بر از بین بردن منابع طبیعی در کنار رودخانه‌ها و تشدید نظارت‌ها صادر کرده اما متاسفانه نسبت به آن بی‌توجهی صورت می‌گیرد. گفته می‌شود در ژانویه امسال در هندوستان فردی ۳۶ ساله که در برابر اقدام غیرقانونی در برداشت شن و ماسه مقاومت کرده بوده به ضرب گلوله کشته شد.