ایرادات خصوصی‌سازی ایمیدرو
رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد با بیان اینکه فروختن ایمیدرو در بلندمدت بحران آفرین خواهد بود، گفت: با واگذاری ایمیدرو، یکسری معادن بزرگ که در اختیار دولت هستند نیز واگذار خواهند شد و رانت بزرگی در این بخش ایجاد می‌شود.
گسترش نیوز: این روزها که دولت برای جبران کسری بودجه خود برنامه‌های مختلفی را دنبال می‌کند، بحث واگذاری برخی سازمان‌های توسعه‌ای بیش از پیش مورد توجه مسئولان قرار گرفته است. یکی از این سازمان‌ها، ایمیدرو یا همان سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران است. این سازمان سال‌ها با ساختاری دولتی فعالیت داشته و معادن و شرکت‌های معدنی زیادی در زیرمجموعه آن فعال هستند که هر سال درآمدزایی مناسبی برای دولت به همراه دارند. در عین حال تاکنون اقدام قابل توجهی برای واگذاری بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو صورت نگرفته و این سازمان طی سال‌های اخیر کار بنگاه داری خود را نیز گسترده تر کرده است.
در این شرایط، اخیراً علیرضا صالح، رئیس سازمان خصوصی‌سازی از برنامه دولت برای واگذاری سازمان توسعه‌ای ایمیدرو خبر داده و گفته است: عرضه اولیه این سازمان در انتظار اخذ مصوبه دولت است و در صورت تصویب دولت، این عرضه تا شهریور ماه انجام می‌شود.
وی با بیان اینکه در صورت اخذ مصوبه دولت تا پایان اردیبهشت، مراحل آماده‌سازی برای عرضه در بورس انجام خواهد شد، می‌گوید: عزم جدی سازمان خصوصی‌سازی بر تداوم واگذاری‌ها در بورس است و امیدواریم در نیمه نخست امسال مقدمات پذیرش ایمیدرو در بازار سرمایه فراهم شود.
رئیس سازمان خصوصی‌سازی درباره مقدمات لازم برای واگذاری ایمیدرو می‌گوید: سازمان هایی مانند ایمیدرو باید پیش از واگذاری به شرکت سهامی عام تبدیل شود و پس از کسب مصوبات قانونی و اصلاح ساختار، سهام این شرکت امکان عرضه در بورس را خواهد داشت.
به گفته وی، شفافیت عملکرد و پاسخگویی در برابر سهامداران و انتخاب شایسته تر مدیران از دستاوردهای عرضه سهام ایمیدرو است.
صالح می‌گوید: در این زمینه پنج هلدینگ آماده شده و قرار است در نخستین جلسه هیات وزیران این اجازه را کسب کنیم که زنجیره مدیریتی را از بین نبریم. یکی از ایرادهایی که به واگذاری‌ها وارد بود این بود که زمانی که شرکت‌های زیر مجموعه یک شرکت مادر تخصصی را یکی یکی واگذار می‌کردیم، زنجیره ارزش از بین می‌رفت بنابراین در حال کسب اجازه هستیم که مجموعه‌ای مانند ایمیدرو را به صورت سهامی عام عرضه کنیم. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود تا اواسط اردیبهشت مجموعه ایمیدرو به صورت شرکت سهامی عام در بازار سرمایه پذیرش و کشف قیمت شود.
واگذاری سازمان توسعه و نوسازی معادن در حالی مطرح است که ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای و دارای وظایف حاکمیتی در زمینه هدایت بخش خصوصی در انجام فعالیت‌های معدنی است. به همین دلیل واگذاری این سازمان مادر تخصصی می‌تواند تهدیدی برای آینده معدنکاری در کشور باشد. در عین حال به گفته کارشناسان، آنچه می‌تواند راهگشا باشد واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو است و نه خود آن.
در این خصوص سعید صمدی، رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانید:
این روزها موضوع واگذاری سهام سازمان توسعه و نوسازی معادن داغ است و بحث هایی مبنی بر عرضه سهام این شرکت مادر تخصصی مطرح شده، نه واگذاری بنگاه‌های زیرمجموعه آن به تنهایی. ارزیابی شما از این مسئله چیست و عملی شدن آن چه تاثیری بر وضعیت بخش معدن و صنایع معدنی خواهد داشت؟
دولت امسال مقداری با مشکلات مالی روبه‌رو شده و رئیس‌جمهوری به سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد دستور داده که یکسری بنگاه‌های دولتی را بفروشند. تا اینجای داستان، بحث مناسبی است و اساساً بحث ما هم همیشه این بوده که دولت باید بنگاه‌داری را کنار بگذارد، در جایگاه حاکمیتی خود قرار گیرد و کمترین دخالت را در بنگاه‌ها داشته باشد. طبیعتاً ما بعد از این ابلاغ منتظر ماندیم تا دولت شروع به فروش سهامش در یکسری بنگاه‌ها کند و یکسری بنگاه هایی را که ضرورتی به نگهداری آنها توسط دولت وجود ندارد، از طرق مختلف از جمله بورس واگذار شود. تعداد این بنگاه‌ها هم کم نیست و حجم قابل توجهی را تشکیل می‌دهند. همچنین ارزش مالی زیادی دارند و در عین حال از نظر اقتصادی نیز روند خصوصی‌سازی و اصل ۴۴ را کاملاً اجرایی می‌کند. واگذاری بنگاه‌ها نیز فروش منطقی تری است و در فروش بنگاه به بنگاه در واقع خریدار می‌داند با چه شرایطی وارد عمل می‌شود.
در این وضعیت شنیدیم که دولت قصد دارد تا شهریور ماه ایمیدرو را به فروش برساند. ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای، حاکمیتی است. یعنی علاوه بر فعالیت‌های بنگاه‌داری که به نظر ما درست نیست و در چارچوب وظایفش تعریف نشده، اساساً یک سازمان توسعه‌ای است که از طرف دولت وظیفه هدایت و ارائه اطلاعات و کمک به بخش خصوصی را دارد تا این بخش بتواند در حوزه معدن و صنایع معدنی سرمایه‌گذاری کند. سازمان توسعه و نوسازی معادن دارای قانون مصوب مجلس هم هست و به این ترتیب ایمیدرو دارای یک جایگاه قانونی است و وظیفه توسعه و حاکمیتی دارد که نمی‌توان آن را به بخش خصوصی فروخت. موضوع فروش ایمیدرو مانند این است که وزارت صنعت اعلام کند قصد فروش معاونت معدنی خود را دارد که چنین کاری امکان‌پذیر نیست.
بحث واگذاری ایمیدرو مطرح شده ولی ممکن است در دولت نهایتا واگذاری بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو اتفاق بیفتد. نظر شما چیست؟
چیزی که اعلام شده واگذاری سهام ایمیدرو است زیرا سهام شرکت‌های زیرمجموعه را نمی‌توان با سرعت واگذار کرد. اگر بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو واگذار شوند این سازمان فقط باید به وظایف حاکمیتی خود بپردازد و دیگر نمی‌تواند بنگاه‌داری انجام دهد ولی وقتی کل سازمان واگذار شود همچنان سیستم‌های دولتی در این سازمان ادامه حیات خواهند داشت. در عین حال، بحث دیگری که مطرح است این است که یکسری معادن سایز بزرگ در کشور وجود دارند که پروانه آنها همیشه به نام دولت است و هر ساله بهره مالکانه به دولت پرداخت می‌کنند. همچنین بر اساس قراردادهای که منعقد شده پول‌های قابل توجهی را نیز به حساب خزانه واریز می‌کنند. معدن مس سرچشمه یکی از این معادن است.در واقع شرکت مس خودش خصوصی است ولی معدنش متعلق به ایمیدرو است یا چادرملو و گل گهر خودشان خصوصی هستند اما بابت معدنی که در اختیار دارند به دولت پول پرداخت می‌کنند. یکسری از این معادن در کشور وجود دارند که نمی‌توان آنها را به بخش خصوصی واگذار کرد اما اگر ایمیدرو واگذار شود این معادن نیز واگذار می‌شوند. در این شرایط با سرعت مدنظر در واگذاری‌ها امکان منفک کردن این معادن از ایمیدرو وجود ندارد و در عین حال، اگر آنها را منفک کنند مشخص نیست چه اقدامی باید صورت گیرد؟ زیرا این معادن متعلق به دولت هستند و همیشه ایمیدرو به نمایندگی از دولت، کارها را در قبال این معادن انجام داده است.
علاوه بر این، ایمیدرو وظایف توسعه‌ای نیز دارد که باید به آن بپردازد. درحال‌حاضر که دولت به دنبال درآمدزایی است باید به جای اینکه کل سیستم را بفروشد، بنگاه هایش را واگذار کند. ایمیدرو شرکت‌ها و معادن زیادی دارد که یکی از آنها شرکت تهیه و تولید مواد معدنی است. این شرکت دارای ۴۰ تا ۵۰ معدن زیرمجموعه است که در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد نیز بحث واگذاری آن مطرح شد.
اگر ایمیدرو در چادرملو، گل‌گهر و یا شرکت‌های دیگر سهام دارد می‌تواند آنها را بفروشد و دیگر دلیلی برای سهامداری‌اش وجود ندارد. این سازمان اگر بنگاه هایش را بفروشد، هم واگذاری‌ها شفاف تر خواهد بود و هم بخش خصوصی می‌تواند وارد شود. فروختن ایمیدرو در بلندمدت بحران آفرین خواهد بود.
درحال‌حاضر دولت به دنبال فروش سریع یکسری شرکت‌ها و سازمان‌ها است، در حالی که اگر سازمان توسعه معادن بخواهد بنگاه هایش را بفروشد، این کار زمان بر خواهد بود و این طور نیست که یک بنگاه را سریع آماده واگذاری کنند.
در صورت واگذاری ایمیدرو، چه آسیب هایی بخش معدن و صنایع معدنی را تهدید خواهد کرد؟
اساساً من هنوز در مورد قانونی بودن فروش سهام کل ایمیدرو تردید دارم، اما نخستین مشکلی که پیش می‌آید وضعیت پروانه تعداد زیادی از معادن بزرگ کشور است که به نام ایمیدرو است و اگر ایمیدرو، خصوصی شود یک رانت وحشتناک در خصوص این پروانه معادن وجود دارد و طبق قانون پس از عرضه سهام یک شرکت در بورس، دولت نمی‌تواند اموال ان را جابه‌جا کند.
موضوع بعدی جایگاه توسعه‌ای ایمیدرو است که باید شرایط لازم را جهت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در معدن فراهم کند، این مسئولیت از تامین زیرساخت معادن مطرح است تا کمک به تهیه ماشین‌آلات که این فعالیت در جهت کسب سود نیست، بلکه هزینه دارد و در چارچوب اهداف توسعه‌ای ایمیدرو انجام می‌شود.
موضوع بعدی، فعالیت هایی است که ایمیدرو به نمایندگی از طرف دولت انجام می‌دهد مانند فعالیت‌های اکتشافی که این فعالیت‌ها هم پس از واگذاری ایمیدرو به بخش خصوصی تعطیل خواهند شد.
ممکن است در نهایت واگذاری ایمیدرو هم به سرنوشت واگذاری پرسپولیس و استقلال و یا شرکت‌های خودروسازی مبتلا شود که سال‌هاست قرار است اتفاق بیفتد ولی عملی نشده است؟ شاید بحث واگذاری ایمیدرو نیز مانند اینها مطرح شده باشد؟ شما این موضوع را به جدیت در جلسه با دولتی‌ها شنیده اید؟
درحال‌حاضر همه جا بحث واگذاری ایمیدرو مطرح است، واگذاری خود ایمیدرو و نه بنگاه‌های زیرمجموعه آن. دولت شدیداً نیازمند منابع مالی است و سازمان خصوصی‌سازی و وزارت اقتصاد هم به دنبال اجرای دستورات رئیس‌جمهور هستند تا برای دولت، منابع مالی تامین کنند.
طبق مصوبات مجلس فروختن شرکت‌های مادر تخصصی غیر قانونی است. چطور دولت قصد دارد مصوبه‌ای خلاف نظر مجلس صادر کند؟
همینطور است و نباید این اتفاق عملیاتی شود. چرا که خلاف مصوبات قبلی است.
نخستین مشکلی که با واگذاری ایمیدرو پیش می‌آید وضعیت پروانه تعداد زیادی از معادن بزرگ کشور است که به نام این سازمان است و اگر ایمیدرو، خصوصی شود یک رانت وحشتناک در خصوص این پروانه معادن وجود دارد.
پیشنهاد شما برای واگذاری شرکت‌های زیرمجموعه ایمیدرو چیست؟
پیشنهاد ما این است که بنگاه‌های زیرمجموعه واگذار شوند. ایمیدرو یک سازمان توسعه‌ای است که طی هفت، هشت سال گذشته به اشتباه در حال انجام کار بنگاه‌داری است حالا باید معادن و بنگاه هایش را از طریق بورس واگذار کنند و در عین حال، سهامی که در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس دارد را نیز باید واگذار کنند. مثلاً یکی از سهامداران شرکت ملی مس، ایمیدرو است که باید سهامش را بفروشد. ایمیدرو نباید به هیچ وجه جایگاه سهامداری داشته باشد.
در مورد بنگاه‌ها پیشنهاد شما واگذاری همه شرکت‌هاست؟ فرضاً آیا بهتر است که سهام مس را واگذار کند ولی در مورد فولاد که یک صنعت استراتژیک تر است این اتفاق نیفتد؟
پیشنهاد ما واگذاری همه بنگاه‌ها است.
در واگذاری سهام خودروسازان، این بیم وجود دارد که با وجود انحصار در صنعت خودرو، واگذاری در شرایط فعلی باعث تشدید انحصار و جابه‌جایی انحصار از دولت به بخش خصوصی شود. در مورد بنگاه‌های زیرمجموعه ایمیدرو این اتفاق نمی‌افتد؟
در مورد خودروسازی‌ها باید توجه داشته باشیم که این بنگاه‌ها زیان ده هستند.در واقع شرکت‌های خودروساز مجموعه‌های متورم پر نیرو هستند ولی مثلاً شرکت‌های فولادی هیچکدام زیان‌ده نیستند. سود شرکت فولاد مبارکه سال گذشته به ۱۵ هزار میلیارد تومان رسید، هرچند منشأ سود آنها یارانه قیمت انرژی و همچنین سنگ آهن ارزان قیمت است. این ماده معدنی را با قیمت پایین تحویل می‌گیرند ولی محصولش را با قیمت جهانی عرضه می‌کنند. در صنعت فولاد عمده سهام دولت واگذار شده و تعداد زیادی بنگاه با شرایط متفاوت داریم. اساساً فولادی‌ها با خودروسازان فرق دارند، در شرایط عادی اگر واردات خودرو آزاد شود، خودروسازان داخلی فروشی نخواهند داشت ولی در صنعت فولاد اگر واردات هم آزاد شود این طور نیست که فولادسازی‌ها با بحران روبه‌رو شوند زیرا قیمت تمام شده فولاد در ایران همواره از نرخ‌های جهانی پایین تر است.
منبع: فارس
ارسال نظر