موفقیت جدید فولاد هرمزگان در زمینه بومی سازی

بومی‌سازی به مثابه ساخت داخل، تعریف ساده و سطحی بومی‌سازی است. تعریف از بومی‌سازی در واقع تحقق پتانسیل رشد صنعتی نهفته در داخل کشور و یافتن جایگاه شایسته در سلسله مراتب مزیت نسبی در دنیا است.

بومی‌سازی در معنای کلی یک استراتژی و در معنای جزئی یک ابزار برای توسعه صنعتی محسوب می‌شود و محدود به شرایط تحریم نیست. تجربه رشد صنعتی کشورهای نوظهور صنعتی اصطلاحاً NIC یا newly industrialized countries نشان می‌دهد که استراتژی توسعه صنعتی این کشورها یا تماماً مبتنی بر بومی‌سازی بوده است یا ترکیبی از بومی‌سازی و ابزارهای دیگر را به کار بسته‌اند. برای مثال در کشور چین استراتژی «مسیر دوگانه» دنبال شد که به معنای رشد صنایع ساده مونتاژکار از یک سو و تقویت صنایع سازنده ماشین‌آلات از سوی دیگر بود.

در بلند مدت این استراتژی بسیار موفق عمل کرد چرا که صنایعی که محصولات کمپانی‌های بزرگ غربی را مونتاژ می‌کردند، به مرور ماشین‌آلات خود را از صنایع ماشین‌ساز بومی تأمین کردند و از این طریق سهم ارزش افزوده صنعتی در اقلام صادراتی چین بیشتر و بیشتر شد.

بومی‌سازی و داخلی‌سازی دو واژه پرکاربرد این روزها در صنایع کشور است که ادامه مسیر رهایی از تنگنای تحریم‌ها را ممکن می‌سازد. فرآیند فولادسازی یک مجموعه یکپارچه است. در صورتی که بخشی از آن در تامین قطعات و تجهیزات دچار مشکل شود خط تولید دیگر توانی برای ادامه فعالیت نخواهد داشت از این رو متخصصان در تلاشند تا با داخلی‌سازی قطعات و تجهیزات به این فرآیند کمک کنند. در همین ارتباط گفتگویی کردیم با مهدی رفیع‌زاده، سرپرست بومی‌سازی و مهندسی قطعات فولاد هرمزگان که مشروح آن را می‌خوانید:

فعالیت بومی‌سازی از چه سالی آغاز شده و تاکنون چند محصول را توانسته‌اید به مرحله تولید برسانید؟

تعریف ما از بومی‌سازی ساخت قطعه و تجهیز برای نخستین بار در مجموعه است و از زمانی که پیشنهادهای بعدی برای ساخت آن آغاز می‌شود، آن فعالیت را ساخت داخل می‌نامیم. فعالیت بومی‌سازی در فولاد هرمزگان از سال ۹۷ شکل گرفت و ترسیم و ساماندهی آن نیز در دو سال اخیر روی داده است ضمن اینکه در سال جاری به نسبت سال گذشته چهارچوب‌های منسجم‌تری نیز به خود گرفته است. بالغ بر ۶۸ درصد از مجموع کلیه قطعات و تجهیزات و مواد اولیه و نسوز مورد بهره‌برداری در کارخانه فولاد هرمزگان آن از طریق ساخت داخل تامین می‌شود.

در سال جاری وضعیت بومی سازی در فولاد هرمزگان چگونه است؟

کار بومی‌سازی از سال ۹۸ با ساخت ۲۰ مورد قطعه و تجهیز برای اولین بار در فولاد هرمزگان کلید خورد و در فرآیندهای تولید به کار گرفته شد. در سال ۹۹ این عدد به ۲۵ مورد رسید و با هدف‌گذاری انجام شده در سال ۹۹ برای ۱۴۰۰ پیش‌بینی ساخت ۶۰ مورد قطعه و تجهیز در دستور کار قرار گرفت که خوشبختانه تا ۹ ماهه سال ۱۴۰۰ این شرکت توانست فراتر از این هدف‌گذاری حرکت کرده به بومی‌سازی ۸۲ قطعه و تجهیز دست یابد. صرفه‌جویی ارزی حاصل از بومی‌سازی فولاد هرمزگان در ۹ ماهه اول امسال بالغ بر ۶۰۰ هزار دلار بوده است که می‌توان گفت به نسبت سال ۱۳۹۹ در بازه زمانی ۹ ماهه توانسته‌ایم رشد ۳۲۸ درصدی را تجربه کنیم و قطعا این رقم تا پایان سال نیز افزایش خواهد داشت.

روند ساخت قطعات در شرکت فولاد هرمزگان به چه صورتی انجام می‌شود؟

روال کلی از فرآیند بومی‌سازی در فولاد هرمزگان به این صورت است که ما در ابتدا نسبت به ارزیابی سازندگان اقدام می‌کنیم به همین منظور و با توجه به اینکه فولاد هرمزگان جزئی از هلدینگ فولاد مبارکه است و این شرکت شناخت درست و کاملی از توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان دارد لذا فولاد هرمزگان از تجارب واحد بومی‌سازی این شرکت استفاده می‌کند و بدین ترتیب که فولاد مبارکه شرکت‌های سازنده را به ما معرفی می‌کند و ما نیز به منظور اطمینان اولیه از روند ساخت کار ارزیابی‌ عملکرد شرکت‌های برتر سازنده را انجام داده و پس از آن نسبت به خرید تجهیز و قطعه اقدام می‌کنیم. در ادامه فرآیند ساخت نیز واحد بومی‌سازی فولاد هرمزگان بر روند اجرای درست آن قطعه و تجهیز نظارت‌های لازم را انجام می‌دهد. ما از سال ۱۴۰۰ تصمیم گرفتیم تا فرآیند بازرسی بر نحوه اجرای درست و صحیح پروژه از ابتدا تا انتها را به در واحد بومی‌سازی در اختیار بگیریم که در نهایت پس از مراحل تست و راه‌اندازی به مرحله بهره‌برداری برسد.

در صورتی که شرکت‌هایی که امکان ساخت قطعه و تجهیز را نداشته باشند در قالب تحقیق و توسعه و با کمک واحد R&D جلو می‌بریم این فرآیند در قالب یک کار تحقیقاتی اجرایی می‌شود، در نهایت یک نمونه از محصول ساخته شده را مورد آزمایش قرار داده و در صورتی که امکان بهره‌برداری از آن وجود داشته باشد، پیشنهاد خرید محصول بومی‌سازی شده صادر می‌شود.

نکته آخر

امید است که در آینده بومی‌سازی تنها به خودکفایی ختم نشود و شرکت‌ها بتوانند پا را فراتر از عرصه داخلی گذاشته و با عرضه محصولات خود در جهان، برند خود را به دنیا معرفی کنند. همچنین به جز فعالیت در زمینه بومی‌سازی قطعات و تجهیزات بتوانیم در جهت بومی‌سازی فرآیندها و برنامه بهره‌برداری و تولید نیز با توجه به توانمندی‌های داخل قدم برداریم امید می‌رود که با اعتماد بهره‌بردار و مجموعه در دوسال آینده به این مهم نیز دست یابیم.