رکوردشکنی قیمتی محصولات فولادی ادامه دارد
پرش سه‌گام ورق گرم فولادی در بورس کالا
در هفته‌های گذشته تعادل عرضه و تقاضای ورق گرم فولادی در معاملات بورس کالا از میان رفته و پیشی گرفتن تقاضا از عرضه ورق گرم به شکل‌گیری رقابت گسترده و التهابات قیمتی این محصول منتهی شده است. ورق گرم فولادی جزو محصولات انحصاری است و قیمت پایه آن در بورس کالا توسط شورای رقابت تعیین می‌شود.
مطابق فرمول تعیین‌شده ازسوی شورای رقابت، قیمت پایه این محصول در رینگ معاملاتی بورس کالا عبارت است از ۹۵ درصد میانگین نرخ فروش ورق گرم فولاد فوب دریای سیاه و فوب چین که با احتساب دلار نیمایی برای تعیین قیمت پایه این محصول، بهای فروش آن در کانال ۱۸ هزار تومان خواهد بود. با این وجود در هفته‌های اخیر قیمت فروش نهایی ورق گرم فولاد مبارکه به بیش از ۲۷ هزار تومان افزایش یافته است. بر همین اساس می‌توان این‌طور ادعا کرد که این محصول در بورس کالا با احتساب دلار ۳۷ یا ۳۸ هزار تومانی مبادله می‌شود. روند رو به رشد بهای دلار در بازار آزاد و تقاضای قابل‌توجه برای خرید ورق گرم از محرک‌های اصلی خرید این محصول در رینگ معاملاتی بورس کالا است. در چنین فضایی تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی با اعتراض به شرایط یادشده خواستار اصلاح روند قیمت‌گذاری محصولات تولیدشده در بورس کالا هستند. این تولیدکنندگان معتقدند وابستگی قیمت محصولات تولیدشده در زنجیره فولاد به دلار اشتباه است و باید این وابستگی حذف شود.
ضرورت حذف چسبندگی قیمت ورق به دلار
آنوش رحام، فعال صنعت فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: وزیر صنعت، معدن و تجارت دولت سیزدهم در ابتدای فعالیت خود وعده حذف چسبندگی دلار به قیمت محصولات فولادی و مواد اولیه تولیدشده در این زنجیره را مطرح کرد. با این وجود معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت در طول ماه‌های گذشته خلاف وعده وزیر عمل کرده است.
راهکار اصلاح و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، اصلاح روند تعیین قیمت پایه محصولات تولیدشده در این زنجیره در بورس کالا است. در واقع انتظار می‌رود دلار از فرمول کشف قیمت پایه حذف شود.
این فعال صنعت فولاد گفت: چنانچه این وعده اجرایی نشود، کلیه موارد مطرح‌شده ازسوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی بر کنترل بازار، رؤیایی بیش نخواهد بود. در چنین شرایطی شاهد خواهیم بود که محصولات فولادی باتوجه به رقابت گسترده‌ای که برای خرید آنها شکل می‌گیرد، با احتساب دلار ۴۰ هزار تومانی مبادله می‌شوند. در واقع مهندسی عرضه زمینه رشد قابل‌توجه قیمت نهایی این محصولات را فراهم می‌کند. در شرایط فعلی، بهای فروش این محصولات در بورس و بازار آزاد به یکدیگر نزدیک شده است.
وی افزود: روند رو به رشد قیمت حتی در محصولاتی همچون گندله نیز به چشم می‌خورد، این در حالی است که میزان تولید گندله در کشور به‌مراتب بیشتر از نیاز بازار داخلی برآورد می‌شود؛ بنابراین تجدیدنظر در سیاست‌های دولت ضروری به‌نظر می‌رسد.
رحام گفت: مدت‌هاست معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت روش‌های مختلفی را برای تنظیم بازار اجرایی کرده، اما هیچ کدام از راهکارهای موردبحث در نهایت به نتیجه نرسیده است. این راهکارها صرفا بخشنامه‌های موضوعی بوده‌اند که هیچ‌گاه به‌طور کامل هم اجرایی نشده‌اند. در شرایطی که مدیریت کارآمد بر روند فعالیت صنعتگران وجود ندارد، عملکرد صنایع پایین‌دستی به‌شدت تحت تاثیر منفی قرار می‌گیرد. در چنین موقعیتی آسیب احتمالی به صادرات تولیدکنندگان نیز منتقل می‌شود. در واقع در آینده نزدیک باید شاهد افت صادرات محصولات فولادی کشور باشیم.
وی افزود: در حال حاضر قیمت ورق گرم فولادی در بورس کالا به قیمت این محصول در بازار آزاد نزدیک شده است. در حالی که ادعا می‌شد با عرضه تلفیقی زمینه تنظیم بازار ورق فولادی فراهم می‌شود، در نهایت تنها ۳ مورد عرضه تلفیقی (واردات و تولید داخلی) ورق گرم فولادی را در ماه‌های گذشته داشتیم. در واقع قرار بود باتوجه به نیاز مازاد بازار داخلی به ورق فولادی، بخشی از نیاز بازار داخلی از طریق واردات تامین شود اما این امر تحقق پیدا نکرد.
رحام گفت: صنایع پایین‌دستی خواستار این هستند که ورق فولادی را که کلیه نهاده‌های تولیدی آن (اعم از انرژی، مواد اولیه، دستمزد کارگر و...) با ریال تامین می‌شود، با احتساب قیمت تمام‌شده تولید، خریداری کنند، اما این خواسته خلاف وعده مسئولان هیچ‌گاه محقق نشده است.
وی افزود: ورق فولادی جزو محصولات انحصاری است؛ بنابراین انتظار می‌رفت نظارت دقیق‌تری بر فروش آن وجود داشته باشد، اما تنها برای پاک کردن صورت‌مسئله، عرضه این محصول به بورس کالا محول شده است؛ راهکاری که نه‌تنها نتیجه‌بخش نبوده، بلکه به رشد قابل‌توجه قیمت این محصول و حتی پیشی گرفتن آن از قیمت ورق در بازار آزاد منتهی شده است.
رحام گفت: در شرایط یادشده بخش بزرگی از تولیدکنندگان ورق گرم فولادی کشور توان رقابت در بازارهای صادراتی را از دست می‌دهند، زیرا رقابت‌های قابل‌توجه در فرآیند خرید مواد اولیه، سود صنایع پایین‌دستی را به حلقه‌های میانی و ابتدایی این زنجیره منتقل می‌کند.
از مجموع موارد یادشده می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تا وقتی مبنای قیمت‌گذاری قیمت تمام‌شده تولید نباشد، این دست مشکلات ادامه‌دار خواهند بود. در چنین فضایی ادعای مدیریت بازار از سوی مسئولان تنها در حد حرف است.
این فعال صنعت فولاد در پاسخ به سوالی مبنی بر چرایی ورود نکردن صنایع پایین‌دستی به واردات ورق فولادی با هدف تامین نیاز خود گفت: قیمت دلار در ماه‌های اخیر به‌قدری افزایش داشته که عملا امکان واردات وجود ندارد؛ به‌ویژه آنکه کشور با شرایط شدید تحریمی روبه‌رو است و عملا واردات هزینه‌برتر از گذشته برآورد می‌شود. علاوه بر این براساس تجربیات هر زمان فعالان بازار اقدام به واردات کالا کرده‌اند، تامین‌کنندگان اصلی با کاهش قیمت و رقابت، به واردکننده زیان رسانده‌اند. در چنین شرایطی صنایع پایین‌دستی از واردات برای تامین نیاز خود منصرف می‌شوند.
واردات، راهکار اصلی تنظیم بازار
عادل ابراهیم‌زاده، کارشناس اقتصاد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: میزان تولید در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد کشور متفاوت است. به‌عنوان‌مثال میزان تقاضا برای خرید ورق گرم فولادی در مقابل میزان عرضه آن به‌مراتب بیشتر برآورد می‌شود. در چنین شرایطی رقابت گسترده‌ای برای خرید این محصول شکل می‌گیرد که به رشد قابل‌توجه بهای آن منتهی می‌شود.
وی افزود: باتوجه به روند رو به رشد بهای ورق فولادی در ماه‌های گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت پیشنهاد داد شرکت فولاد مبارکه به‌عنوان اصلی‌ترین تولیدکننده ورق گرم فولادی اقدام به عرضه تلفیقی محصول کند؛ یعنی بخش قابل‌توجهی از نیاز بازار با تکیه بر واردات تامین شود. این راهکار برای چند دوره اجرایی شد اما ادامه‌دار نبود و با قطع واردات ورق گرم به کشور دوباره تعادل میان عرضه و تقاضای ورق گرم از رینگ معاملاتی بورس کالا، برچیده شد.
ابراهیم‌زاده گفت: بخشی از تقاضای ورق فولادی در هفته‌های اخیر از روند رو به رشد نرخ دلار و دورنمای روشن آن در بازار آزاد نشأت می‌گیرد. وی افزود: در شرایط یادشده افزایش واردات ورق گرم تنها راهکار برای بازگشت ثبات به این بازار است؛ هرچند محدودیت‌های متعددی در مسیر واردات وجود دارد که در ماه‌های گذشته مانع بازگشت ثبات به بازارها شده است. در درجه نخست آنکه محدودیت‌های ارزی و فروش دلار در کانال ۴۵ هزار تومان در بازار آزاد، از صرفه اقتصادی ورود این محصول به بازار داخلی می‌کاهد. تحریم و محدودیت در تعاملات بین‌المللی نیز روند ورود این محصولات به کشور را با دشواری روبه‌رو می‌کند و چنانچه مسیر ورود ورق گرم فولادی به کشور تسهیل شود، می‌توان بخشی از کسری بازار را تامین کرد.
وی افزود: تولید انحصاری ورق گرم فولادی و همزمان محدودیت در تامین انرژی فولادسازان در ماه‌های سرد سال، محدودیت در تولید و تامین ورق گرم فولادی کشور را تشدید کرده است. در چنین شرایطی میزان تقاضا برای ورق گرم فولادی از میزان عرضه برای خرید آن پیشی می‌گیرد. برای رفع مشکلات یادشده از سیاست‌گذاران انتظار می‌رود با تجدیدنظر در شرایط تولید و قیمت‌گذاری ورق فولادی، زمینه رفع مشکلات حاکم بر این بخش را مرتفع کنند.
سخن پایانی
چند ماه قبل گزارشی با عنوان تخلف فولاد مبارکه منتشر و جنجال‌آفرین شد. براساس این گزارش شرکت فولاد مبارکه اقدام به ارزان‌فروشی ورق گرم فولادی کرده و از فاصله قیمتی میان بهای ورق گرم در بورس کالا و بازار آزاد به‌عنوان تخلف این شرکت نام برده شده بود. این در حالی است که ورق گرم کالایی انحصاری است و قیمت پایه آن در بورس کالا، توسط شورای رقابت تعیین می‌شود. علاوه بر این به‌اعتقاد فعالان صنایع پایین‌دستی قیاس بهای ورق گرم فولادی در بازار آزاد و بورس کالا اشتباه است. ورق گرم فولادی با تکیه بر منابع داخلی تولید می‌شود و در نتیجه قیمت‌گذاری آن براساس نرخ دلار در بازار آزاد اشتباه و به‌ضرر صنایع پایین‌دستی است. نبود نظارت دقیق بر فرآیند قیمت‌گذاری ورق گرم چالش‌های متعددی را به تولیدکنندگان تحمیل می‌کند، ازجمله آنکه از توان رقابت این صنایع در بازارهای جهانی می‌کاهد؛ بر همین اساس فعالان صنایع پایین‌دستی فولاد کشور خواستار اصلاح فرآیند قیمت‌گذاری محصول موردبحث هستند.
ارسال نظر