صنعت، تشنه کالای حیاتی

تولید صنایع فلزی کشور از جمله خودرو و لوازم خانگی در چند مدت اخیر افزایش مناسبی پیدا کرده است و در هر دو دسته محصول افزایش تولید چشمگیری را تجربه کرده‌ایم. به طوری که بنا بر آمار‌های اعلامی وزارت صمت در ۱۰ ماه ابتدای امسال یک میلیون و ۶۸۶ هزار دستگاه یخچال و فریزر توسط تولیدکنندگان داخلی تولید شده است این به معنای آن است که تولید این محصول نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۳۰.۸ درصدی یافته است.

در این مدت ۸۸۰ هزار و ۵۰۰ دستگاه ماشین لباسشویی در کشور تولید شده است و نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۵۳.۲ درصدی یافته است. همچنین امسال ۹۹۵ هزار دستگاه انواع تلویزیون توسط تولیدکنندگان داخلی تولید شده و نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۴۴.۷ درصدی داشته است. همچنین سه خودروساز اصلی داخلی طی ۱۱ ماه ابتدایی امسال در مجموع ۸۱۷ هزار و ۶۹ دستگاه خودرو تولید کرده‌اند که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال رشد ۳.۷ درصدی را تجربه کرده است.

این رشد چشمگیر در صنایع فلزی به معنای افزایش چشمگیر ورق فولادی در کشور خواهد بود. اینجا محل آغاز مشکلات این صنعت در کشور است. با توجه به مازاد تولید فولاد در کشور هیچ کس توقع بروز کمبود در تامین انواع فولاد را ندارد، اما بررسی‌های ما نشان می‌دهد که در تولید برخی از انواع ورق‌های فولادی با مشکل مواجه هستیم.

تایید مشکل تولید ورق فولاد از سوی صمت

مهدی صادقی نیارکی معاون صنایع وزارت صمت بر مشکل کمبود ورق‌های فولادی را تاکید کرد و گفت: علی رغم تولید مازاد فولاد در کشور با مشکل در تامین ورق مواجه بوده و در بیلت‌ها با ۸ تا ۱۰ میلیون تن مازاد تولید مواجه هستیم، اما در ورق‌های فولادی با مشکل کمبود مواجهیم. نسبت به پروانه‌های صادره و رشد تولیدی که در لوازم خانگی و خودرو داریم با کمبود ورق مواجه شده‌ایم. با توجه به تقاضایی که در حوزه ورق‌های فولادی وجود دارد باید میزان عرضه آن بسیار کنترل شده و مرتب باشد تا تولید کننده‌ها هم بتوانند برای تولید برنامه‌ریزی کنند.

او با اشاره به تاثیرات شیوه نامه مدیریت صنعت فولاد گفت: باید تمام فولاد تولیدی کشور وارد بورس شده و تمام زنجیره فرآوری و استفاده از آن روی سامانه جامع تجارت ثبت شود. در صورت تحقق این فرآیند امکان بروز فساد و عرضه خارج از شبکه به حداقل می‌رسد. یا باید بازار را رها کنیم یا باید با کنترل عرضه و تقاضا قیمت‌ها را متعادل‌تر نگه داریم. خودرو و لوازم خانگی با توجه به حساسیت زیادی که دارند باید به طور مداوم مورد بررسی قرار بگیرند.

ریشه بروز این کمبودها، محل بروز اختلافات بخش‌های مختلف این حوزه است. فعالان بخش فولاد میزان تولید ورق را کافی و ریشه مشکلات را اختلال در شبکه توزیع ورق و دلالی‌های بازار در این حوزه می‌دانند، اما مسئولان دولتی و صنعتی باور دارند که کمبود‌های موجود در تولید انواع ورق باعث بروز چنین مشکلاتی شده است.

وجیه‌الله جعفری رئیس جدید هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، ایمیدرو، درباره کمبود ورق فولادی گفت: بخش عمده‌ای از ورق تولیدی کشورمان مربوط به فولاد مبارکه است به طوری که برخی فولاد مبارکه را تنها تولید‌کننده ورق فولادی در کشور می‌دانند و تولیدات این شرکت کفاف نیاز صنایع کشور را نمی‌دهد.

او با تاکید بر طرح‌های جدیدی که در این حوزه به زودی افتتاح می‌شود بیان کرد: حدود ۳ طرح در تولید ورق فولادی در حال تکمیل برای افتتاح داریم که امیدوار هستیم با به کارگیری آنها این مشکل به حداقل میزان خود برسد. طرح‌های تولید ورق فولادی حدود یک سال تا یک سال و نیم آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

اما یک سال و نیم کمبود ورق می‌تواند به معنای یک سال و نیم توقف برای صنایع بزرگ فلزی در کشور باشد. کمبود ورق برای مدت زمانی به این میزان طولانی ممکن فرآیند رشد و توسعه این شرکت‌ها را که در سال گذشته ایجاد شد. کمبودی که ریشه در برنامه‌ریزی نادرست داشته و می‌تواند طبعات زیادی برای شرکت‌ها به همراه داشته باشد. با تمام این شرایط فعالان حوزه فولاد میزان تولید این محصول را به اندازه میزان نیاز کشور می‌دانند.

امیرحسین نادری مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران درباره کمبود ورق فولادی و مشکلات صنعتگران این حوزه اظهار کرد: مشکل از نظام توزیع است. میزان تولید و توزیع امسال و سال گذشته را که مقایسه کنید متوجه خواهید شد که تولید کفاف کشور را می‌دهد، اما نظام توزیع ایراد دارد.

او ادامه داد: جمع شبکه توزیع مشکل دارد. برای هر مشکلی که در کشور ایجاد می‌شود یک دستورالعملی ارائه میکنیم و برای مشکل بعدی دستورالعمل متناقضی ارائه می‌کنیم و نتیجه آن مشکلات امروز است. در تولید ورق هر ساله افزایش داشتیم و به نظر می‌رسد نظام توزیع نمی‌تواند همپای آن حرکت کند. تولید به اندازه نیاز کشور وجود دارد، اما مشکلات نظام تولید و احتکار‌هایی که در برخی موارد صورت میگیرد برای مصرف‌کننده دردسر ساز می‌شود.

بازار سیاه فولاد بهشت دلالان!

مدیرعامل شرکت ملی فولاد ایران تصریح کرد: از طرفی حاشیه بازاری برای ورق فولادی به وجود آمده است که نتیجه آن سود آوری برای نظام دلالی است. این حاشیه بازار نه به جیب مصرف کننده‌ها رفته و نه سر از بخش تولید در میآورد بلکه عد‌های دلال از این سود بهره گیری خواهند کرد.

کشمکش‌ها بین فولادی‌ها و صنعتی‌ها پابرجاست، اما ریشه مشکلات در هر چیزی که باشد، آسیب آن به جان تولیدکنندگان صنعتی خواهد افتاد و کمبود ورق فولادی می‌تواند باعث بروز کمبود در تولیدات مهمی مثل خودرو و لوازم ختنگی شود. چه پای دلالان در میان باشد و چه تولیدات ورق کفاف صنایع کشور را ندهد ادامه دار شدن فرآیند این مشکلات می‌تواند دردسر‌های زیادی را برای بازار و کارخانجات این حوزه به همراه داشته باشد.