چرا سیمان گران شد؟

 این روزها سیمان در حال رکورد زنی تاریخی قیمت است . امروز یک بسته سیمان به قیمت ۱۱۰ هزار تومان به فروش رفت . محمد لهونی، مدیرعامل شرکت تعاونی مصالح‌فروشان درخصوص تاثیر افزایش قیمت سیمان بر هزینه‌های ساخت‌و‌ساز به اقتصادنیوز می‌گوید: شاید افزایش قیمت سیمان اثر مستقیمی بر هزینه‌های ساختمانی نداشته باشد و رقم افزایش‌یافته عدد بالایی نشود، اما تاثیر خود را بر قیمت سایر مصالح ساختمانی خواهد گذاشت. گران شدن سیمان منجر به افزایش سایر مصالح ساختمانی خواهد شد.

او درخصوص افزایش قیمت سیمان در روزهای اخیر هم توضیح می‌دهد. افزایش قیمت سیمان مربوط به امروز و دیروز نیست و از سال ۹۸ روند رشد قیمت آغاز شد. در آن زمان سیمان از درب کارخانه بسته‌ای ۱۲ هزار تومان بود که با هزینه‌های حمل هر کیسه ۱۵ هزار تومان به دست مصرف‌کننده می‌رسید؛ اما از سال ۹۸ طی چند فقره درخواست افزایش از سوی کارخانه‌ها که از ۵ درصد تا ۴۰ درصد پیشنهاد شده بود، افزایش قیمت سیمان را شاهد بودیم. قیمت سیمان در ابتدای سال ۱۴۰۰ هر کیسه از درب کارخانه به ۲۷ هزار تومان رسید که با هزینه‌های کرایه به قیمت هر پاکت ۳۵ هزار تومان به مصالح‌فروش می‌رسید که افزایش آن نسبت به سال ۹۸ از درب کارخانه به بیش از ۱۰۰ درصد رسیده بود.

مدیرعامل شرکت تعاونی مصالح‌فروشان دو دلیل اصلی را درخصوص افزایش قیمت سیمان عنوان کرد که نخستین دلیل، کاهش تولید سیمان طی یک ماه اخیر به‌دلیل قطع برق بود. به گفته‌ی او وزارت نیرو به‌دلیل کمبود برق کارخانه‌های سیمان را مجبور به کاهش مصرف و قطع برق کرد و به همین دلیل امکان تولید وجود نداشت و عرضه‌ی سیمان طی هفته‌های اخیر پایین آمد. کالایی که کم می‌شود دچار واسطه‌گری و بازار سیاه خواهد شد؛ بنابراین یکی از دلایل افزایش قیمت‌ها کاهش تولید و کمبود این کالا در بازار بود.

لهونی دلیل دیگر افزایش قیمت‌ سیمان را به جز توقف تولید کارخانه‌ها، عرضه‌ی سیمان در بورس عنوان می‌کند. موضوعی که به گفته‌ی او انجمن‌های صنفی صنعت سیمان از مدت‌ها پیش به بهانه‌ی آزادسازی نرخ سیمان به‌دنبال آن بودند.

مدیرعامل شرکت تعاونی مصالح‌فروشان اضافه می‌کند: انجمن صنفی صنعت سیمان به‌دنبال قیمت‌گذاری بدون دخالت دولت بود که یکی از راه‌های آن ارائه در بورس بود که موفق شدند موافقت آن را بگیرند و سیمان نزدیک به یک ماه و نیم است که در بورس عرضه می‌شود.

ماهیت بورس در نرخ‌گذاری هم براساس عرضه و تقاضا است و دست‌اندرکاران تولید و عرضه می‌توانند در فرآیند قیمت‌گذاری دخیل باشند؛ درحالی‌که ظرفیت تولید سیمان ۳۰ درصد بیشتر از ظرفیت مصرف است و نباید ما دچار نوسان قیمت و افزایش نرخ‌ها باشیم. در حال حاضر کارخانجات تولید سیمان ظرفیت تولید ۳۰ درصد سیمان بیشتر از نیاز مصرف‌کننده را دارند؛ بنابراین نباید قیمت‌ها این‌گونه باشد. اما زمانی که سیمان در بورس عرضه می‌شود، کارخانجات و عرضه‌کنندگان می‌توانند روال سالم عرضه را برهم بزنند.

او با اشاره به سخنان موافقان عرضه‌ سیمان در بورس می‌گوید: در این روش سیمان آسان‌تر به‌دست مشتری و مصرف‌کننده می‌رسد، اما آنهایی که دستی بر آتش دارند می‌دانند خرید از بورس کار آسانی نیست به‌ویژه برای مصرف‌کنندگان اصلی سیمان.

به گفته‌ی او، سازندگان صنایع سیمانی و مردم مشتریان اصلی سیمان هستند که کمتر از بورس خرید می‌کنند؛ نخست برای داشتن کد کارگزاری و دوم آنکه عموما خریدها در این بازار نقدی نیست و همچنین مصرف‌کنندگان جزء نیز انگیزه‌ای برای خرید از بورس ندارند. پس چه کسانی مشتریان سیمان در بورس هستند؟ همان‌هایی که نقدینگی دارند و در بازار سکه، ارز و... به‌دنبال سودجویی هستند و انتظار سود قابل‌توجهی از سرمایه‌گذاری خود دارند.

همچنین یکی دیگر از نقاط ضعف عرضه‌ی سیمان در بورس این است که نظارتی بر فروش این کالا نمی‌شود و هر کسی می‌تواند آن را بخرد. بنابراین کالا به‌دست دلالان و واسطه‌گران می‌افتد درحالی‌که قبل از عرضه‌ی سیمان در بورس، مصالح‌فروشان به‌دنبال سودهای نامتعارف در این بازار نبودند، اما در حال حاضر با عرضه‌ی سیمان در بورس تعداد واسطه‌ها افزایش پیدا کرده و ممکن است این کالا با چند واسطه به مصالح‌فروش یا مصرف‌کننده برسد.

او راهکار ثبات قیمت در این بازار را ورود صنف توزیع‌کنندگان می‌داند که از کارخانجات سیمان را به مصالح‌فروشان بدهند. به‌طور مثال اگر ما می‌خواهیم قیمت مرغ افزایش پیدا نکند و بازار سیاهی شکل نگیرد باید مرغ را به میزان کافی در مرغ‌فروشی‌ها توزیع کنیم؛ یعنی برای مقابله با ایجاد بازار سیاه باید کالا به دست توزیع‌کنندگان واقعی برسد.

او با اشاره به تجربه‌ی ورود شکر به بورس گفت: عرضه‌ی شکر در بورس نیز نواقص مشابهی داشت که درنهایت مجبور شدند مجوز خرید آن را به توزیع‌کنندگان و صنایع مصرفی بدهند. در طی این مدت که سیمان در بورس توزیع شده، نظارتی بر خریداران نشده است.

او همچنین به فروش بورس در سیمان بدون تولید توسط کارخانه‌ها اشاره کرد و گفت: درحالی‌که طی دو هفته‌ی اخیر به دلیل قطع برق تولیدی در کارخانه‌ها انجام نشد و تعهدات گذشته تحویل نشده است، باز هم سیمان در بورس عرضه شده که این رویه هم باعث افزایش قیمت‌ها خواهد شد. او تاکید می‌کند اگر روش کنونی عرضه‌ی سیمان در بورس ادامه پیدا کند، همان اتفاقی که در بازار سرمایه افتاد یعنی عده‌ای ناآگاه و غیرحرفه‌ای ضررهای بالایی کردند و درنهایت عده‌ای سود زیادی بردند، در این رابطه نیز اتفاق می‌افتد.

به گفته فعالان بازار سیمان به دلیل کمبود سیمان در بازار، هر بسته‌ی ۵۰ کیلویی سیمان بیش از ۱۱۰ هزار تومان فروخته شده است.