تهدید صنعت فرش ایرانی به سبک وزارت‌ صمت!

فرش دستباف ایران همواره یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی، هنری و ملی ایرانیان بوده است، این میراث ارزشمند ایرانیان در روزگاری نه چندان دور یکی از مهم‌ترین اقلام و حتی نمادهای صادرات غیرنفتی این سرزمین به حساب می‌آمد. فرش آینه زیباشناسی فرهنگی ایرانی و بوم خیالات مردم ایران است که طرفداران زیادی در شرق و غرب جهان دارد. گردشگرانی که از اقصی نقاط جهان که به ایران می‌آیند، می‌دانند فرش ایرانی ارزشمندترین سوغات ایران زمین است؛ اگر بتوانند حتما قطعه از این خیال ایرانی را چمدانشان می‌گذارند به کشورشان  می‌برند.

در حالی که آمار صادرات فرش دستباف ایران به پایین‌تر حد در پنج دهه اخیر تنزّل کرده و موجودیّت فرش دستباف مورد تهدید واقع شده و در نتیجه نیاز به توجه ویژه، تسهیل گری فوری و حمایت گسترده دارد، ساختار جدید وزارت صمت بر نگرانی های فعالان این عرصه افزوده است.

سیدمهدی نیازی معاون وزیر صمت این تصمیم را نتیجه توافق دو وزارت خانه دانست و درباره علت قرار نگرفتن مرکز ملی فرش دستباف ایران در چارت جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت، گفته که اخیرا توافقاتی بین دو وزارت‌خانه صمت و گردشگری برای انتقال مرکز ملی فرش دستباف ایران به وزارت صنایع دستی و میراث فرهنگی انجام شده است، ضمن اینکه پس از تشکیل و ایجاد  وزارت صنایع دستی و میراث فرهنگی، قرار داشتن مرکز ملی فرش دستباف در وزارت صمت اجحاف به صنایع دستی دیگر است و در ساختار جدید وزارت صمت نیز ممکن بود در حق این مرکز ملی فرش ایران اجحاف شود. 

هر چند هنوز مسئولان وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی موضع جدی نگرفته و اظهار نظر مستقیمی در این باره نکرده‌اند اما فعالان و کارشناسان فرش دستباف ایرانی با اظهار نگرانی از این اتفاق بیانیه‌ای نیز منتشر کرده اند.

در بخشی از این بیانیه آمده است؛ مجمع اتحادیه‌ها و انجمن‌های حوزه فرش دستباف سراسر کشور در خصوص انتقال مرکز ملی فرش از وزارت صمت به وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی معتقد است، این انتقال با منافع ملی در تضاد است و صادرات و اشتغال در این بخش را از بین می‌برد. فرش دستباف ایرانی یکی از مهمترین نمادهای فرهنگی، هنری و ملی ایرانیان است که علاوه بر خصایص چشمگیر، غیر قابل انکار و قابل اعتنای فرهنگی- هنری، حائز وجوه بی‌بدیل اقتصادی و اجتماعی است.

در بخش دیگر این بیانیه نیز تاکید شده که فرش دستباف ایران که در روزگاری نه چندان دور یکی از مهم‌ترین اقلام و حتی نمادهای صادرات غیرنفتی این سرزمین بوده، همچنان و با وجود کاهش بی‌سابقه میزان صادرات به دلیل وجود زنجیره اشتغال ۲ میلیون نفری، از ستون های اساسی و استوار جامعه ایرانی است که سقف جوامع روستایی به‌ویژه در مناطق محروم و در میان اقشار آسیب‌پذیر بر آن بنا نهاده شده است که تخریب این ستون کهن و تاریخی بی‌تردید فاجعه‌بار خواهد بود.

آنچه در این انتقال، قطعی به نظر می رسد، عدم پرسش از کارشناسان و فعالان حوزه فرش بوده است؛ جایگاه و قدمت فرش دستباف ایران در جهان، وجود حدود ۲ میلیون بافنده در این حوزه که بیشتر زنان هستند و عرصه رقابت با دیگر کشورها برای صادرات فرش ایران در بازارهای بین المللی این نگرانی را بیشتر کرده که آیا قرار گرفتن فرش در وزارتی نوپا که هنوز بسیاری از مشکلاتش بی جواب مانده تصمیمی درست است یا خیر؟