معدن کرومیت کشور از بلاتکلیفی در می آید؟

معدن کرومیت آسمینون در شهرستان منوجان استان کرمان، جزو راهبردی‌ترین معادن فلز کرومیت کشور و منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود و نقش مهمی در تولید فولاد کشور دارد اما پس از خلع‌ید بهره‌بردار بخش خصوصی قبلی به علت انباشت و تکرار مشکلات کارگری این معدن و نیز انجام ۲ بار مزایده بالاخره قرار است امروز شرایط شرکت جدید بهره بردار بررسی و در صورت احراز شاخص های مد نظر مانند توان مالی- فنی و ضمانت بانکی، مشخص شود.

روزهای نخست که زمزمه خلع ید بهره بردار معدن به گوش می رسید خیلی ها ناامید بودند یا باور نمی کردند که این اتفاق رخ دهد؛ آنطور که منابع مختلف گفته اند نخستین بار در کشور بوده که یک معدن که بهره برداری آن در اختیار بخش خصوصی بود و سال ها در آن سرمایه گذاری کرده بود خلع ید شد تا به مزایده برای تحویل به بهره برداری دارای صلاحیت بهتر قرار گیرد.

اما عمق مشکلات بیش از یک هزار و ۲۰۰ کارگر که در سخت ترین شرایط کاری در این معدن طی چندسال مشکل عقد قرارداد، پرداخت دستمزد و سایر گرفتاری ها داشتند، دولت را بر آن داشت تا وقتی که دید شرکت بهره بردار قصد حل مشکلات را ندارد، وضعیت معدن را تعیین تکلیف کند؛ پیش تر بارها به شرکت بخش خصوصی مذکور تذکر و اخطار داده شده بود و معلوم نبود چرا توجهی به اخطارها نمی کرد.

مشکلات کارگری که ادامه پیدا می کرد به شکل های مختلف هم خود را بروز می داد، از تجمع های کارگری و حتی بستن جاده ترانزیتی کرمان - هرمزگان گرفته تا سایر اعتصاب های کارگری اما گویا بهره بردار نمی خواست باور کند که در این دولت، اخطارها و اتمام حجت هایش رنگ و بوی دیگری دارد. آنجا بود که به همت نماینده مردم منطقه در مجلس و مسئولان محلی در استان کرمان، صدای اعتراض ها آنقدر بالا گرفت که به گوش وزیر صمت و رییس جمهور رسید و فرآیند خلع ید از طریق شورای عالی معادن کلید خورد تا اینکه در اواسط مردادماه امسال اتفاق افتاد. خبری که از همان ابتدا، هم بارقه های امید را برای کارگران معدن و خانواده هایشان به دنبال داشت و هم خبر از سختی های پیش رو برای مزایده، انتخاب بهره بردار دارای صلاحیت و چگونگی گذر از این ایام با بیمه بیکاری می داد.

مهمترین عامل و دلیل خلع ید بهره بردار نیز حمایت از کارگران این معدن بود و اکنون هم کارگران تا تعیین بهره بردار جدید از بیمه بیکاری هرچند کم بهره می برند.

پیش از ۲ نوبت مزایده اما واقعیت این معدن این بود که آخرین بار خرداد امسال به دلیل نقض مکرر تعهدات و وعده های شرکت بخش خصوصی متولی معدن و موافقت نکردن کارگران با شرایط قرارداد از جمله ۶ ماهه و سه ماهه بودن قراردادها تعطیل شد؛ درواقع بهره بردار بخش خصوصی معدن را به این بهانه تعطیل کرد و بعد از آن بود که مقدمات خلع ید بهره بردار نیز به همت دولت آغاز شد تا وضعیت نابسامان کارگرانی که در شرایط سخت کار می کردند، به دست یک فرد بخش خصوصی که بارها وعده حل مشکلات کارگران را داده بود اما به وعده هایش عمل نمی کرد، همانطور ادامه پیدا نکند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب استان کرمان روز دوشنبه درباره آخرین وضعیت مزایده به خبرنگار ایرنا گفت: ابتدا ۱۸ شرکت اسناد را تحویل گرفته بودند اما نهایتا در مهلت قانونی سه شرکت اسناد را بارگزاری کردند و مدارک برای شرکت در مزایده را تحویل دادند.

مسلم مروجی افزود: استعلام های این سه شرکت برای بررسی توان فنی- مالی و نداشتن اشتراک منافع با بهره بردار قبلی، در حال انجام است و امروز پاکت های مزایده برای مشخص شدن نتیجه نهایی باز می شود.

وی در پاسخ به اینکه آیا شرکت های بزرگ معدنی استان هم مشارکت کردند یا خیر یادآور شد: خیر؛ حتا با مدیران عامل شرکت های بزرگ معدنی برای حضور در این مزایده صحبت کردم و با اینکه ۲ دوره هم مزایده تمدید شد اما هیچکدام تمایلی برای شرکت نداشتند.

ترکیب کمیسیون مزایده

مروجی درباره فرآیند مزایده با بیان اینکه هر شرکتی می تواند اسناد را برای مزایده از طریق سامانه کشوری بارگذاری کند اضافه کرد: اعضای کمیسیون مزایده صلاحیت شرکت هایی که موفق به حضور در مزایده شدند را بررسی می کنند که نمایندگان سازمان صنعت، معدن و تجارت، نظام مهندسی معدن، ذیحساب سازمان اقتصاد و دارایی و دستگاه های نظارتی در این کمیسیون حضور دارند.

رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب استان کرمان تاکید کرد: برای پیشگیری از رخداد مشکلات قبلی در مورد بهره بردار پیشین معدن کرومیت، ضمانت نامه بانکی بیشتر و نیز امتیاز لازم برای توان فنی و مالی بالاتری تعیین شده که هر شرکت کوچکی نتواند وارد مزایده شود.

به گفته وی پس از بررسی شرایط احراز شامل ضمانت نامه و نیز توان فنی - مالی، در نهایت هر شرکتی که قیمت بالاتری ارائه داده باشد در مزایده برنده می شود.

وی ادامه داد: دقت زیادی شده که هیچ شرکتی که با بهره بردار سابق ارتباط دارد در مزایده حضور نیابد چراکه روند ابطال روند دشواری است و تاکنون هم منع قانونی از سوی دستگاه های ناظر مبنی بر شرایط شرکت های شرکت کرده در مزایده اعلام نشده و موردی از اینکه ارتباطی با بهره بردار قبلی وجود داشته باشد دیده نشده است.

مروجی یادآور شد: امتیاز توان فنی و مالی هم در سطح بالایی در نظر گرفته شده که هر شرکتی نتواند در مزایده شرکت کند و مشکلی در آینده ایجاد نشود.

وی افزود: مشکلات و مسائل قبلی از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت جنوب کرمان بررسی شده که در اختیار بهره بردار جدید و برنده مزایده قرار گیرد تا این مسائل مجدد رخ ندهد.

حال و در این شرایط انتظار کارگران و خانواده هایشان از یکسو و تلاش مدیران استان از سوی دیگر بر این امید استوار است که هرچه سریع تر واگذاری این معدن مهم تعیین تکلیف و سرنوشت کارگران هم مشخص شود تا هم این ذینفعان از بلاتکلیفی خارج شوند و هم وضعیت تولید و بهره برداری این معدن که نقش مهمی در تولید سایر فرآورده های معدنی دارد به سرانجام برسد.