تدوین سند استراتژیک HSE در «فولاژ» به منظور افزایش و بهبود ایمنی

شرکت فولاد آلیاژی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انواع فولاد آلیاژی در ایران و خاورمیانه و مدرن‌ترین کارخانه‌های فولاد آلیاژی در سطح جهان، استاندارد ISO۴۵۰۰۱ در راستای حفظ ایمنی و سلامت نیروی انسانی و تمامی ذی‌نفعان خود را به‌کار گرفته است. این شرکت همچنین مفتخر به انتخاب صنعت سبز کشور در ۶ نوبت شده و بررسی و بهبود مداوم کیفیت سلامت پرسنل را در دستور کار خود قرار داده است.

 شرکت فولاد آلیاژی ایران از پیشرفته‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انواع فولاد آلیاژی و مخصوص در ایران و خاورمیانه و یکی از مدرن‌ترین کارخانه‌های فولاد آلیاژی دنیا در مساحت ۱۰۰ هکتاری با ظرفیت تولید سالانه ۵۰۰ هزار تن است که با اشتغال یک هزار و ۶۵۰ نفر به صورت مستقیم در سال ۱۳۷۸ به بهره‌برداری رسید. محصولات این شرکت (بیش از۴۰۰ گرید فولادی) در صنایع نفت و پتروشیمی، ابزارسازی، ساخت لوازم پزشکی و جراحی، صنایع خودروسازی، ماشین‌سازی و سایر صنایع کاربرد وسیع دارد. سرمایه‌گذاری شرکت فولاد آلیاژی ایران برای خرید و ایجاد تجهیزات و تاسیسات محیط زیستی دوران طرح، ۴۴ میلیون دلار یعنی ۸ درصد ارزش کل شرکت بوده است که سالانه ۸۰ میلیارد تومان هزینه راهبری آن می شود. در نتیجه اقدامات و تلاش‌های صورت گرفته، این شرکت مفتخر به ارزیابی و انتخاب به عنوان صنعت سبز کشوری در ۶ نوبت شده است.

اقدامات شاخص زیست‌محیطی انجام شده در فولاژ

در همین راستا، شرکت فولاد آلیاژی ایران اقدامات گسترده‌ای انجام داده است که از جمله آن‌ها می‌توان به نصب و راه‌اندازی فیلترها جهت تمامی قسمت‌‎های آلاینده هوا (ذوب، انبارهای مواد اولیه، اتاقک‌های برش‌کاری و…) با مجموع سطحی در حدود ۳۰ هزار مترمربع، ایجاد و توسعه فضای سبز تا سطح ۶۰ هکتار با کاشت ۳۶ هزار اصله درخت، برگزاری کلاس‌های آموزشی به منظور ارتقای دانش محیط زیستی پرسنل و اشاعه فرهنگ زیست‌محیطی به مدت ۲۳ هزار نفرساعت، مدیریت مصرف انرژی (آب، برق و سوخت)، خرید و نصب دستگاه آشکارساز رادیواکتیو در قراضه‌ها، عملیاتی کردن مدیریت پسماند در راستای کاهش، استفاده مجدد و بازیافت و ایجاد نگرش چرخه حیات، به‌کارگیری سیستم بسته آب صنعتی با تصفیه‌خانه مجهز جهت خنک‌کاری محصول و تجهیزات (۹۶ درصد از آب مورد نیاز تولید از طریق آب تصفیه‌شده توسط سیستم تصفیه‌خانه فاضلاب صنعتی تامین می‌شود و به چرخه تولید برمی‌گردد) و احداث و راه‌اندازی تصفیه‌خانه فاضلاب بهداشتی به روش لجن فعال از نوع (SBR) و استفاده از پساب آن جهت آبیاری فضای سبز با ظرفیت ۴۰۰ متر مکعب در روز اشاره کرد.

پروژه‌های محیط زیستی فراوانی در این شرکت انجام شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به اصلاح سیستم خنثی‌سازی فاضلاب آزمایشگاه، ایجاد سیستم فاضلاب جهت تعمیرگاه خودرو (احداث چربی‌گیر و انتقال به تصفیه‌خانه)، استقرار سیستم مدیریت ضایعات صنعتی در شرکت به منظور کاهش، بازیافت و دفع اصولی ضایعات بر اساس معیارهای محیط زیستی، تهیه ۶۰۰ تن کمپوست از ضایعات باغی و لجن تصفیه‌خانه، جایگزینی پلیمر با روغن درحوضچه کوئینچ، اختصاص یک مخزن چهار هزار مترمکعبی جهت ذخیره پساب تصفیه‌شده، اجرای طرح آبیاری هوشمند فضای سبز با کمک پارک علم و فناوری یزد، کاهش ۲۶ درصدی مصرف آب فضای سبز نسبت به آبیاری تحت فشار (قطره‌ای) و برگزیده شدن طرح آبیاری هوشمند توسط انجمن آهن و فولاد کشور به عنوان پنج طرح برگزیده صنعت فولاد در سال ۱۳۹۷، کف‌سازی منطقه نگهداری روغن‌های ضایعاتی جهت جلوگیری از آلودگی خاک، اصلاح سیستم چربی‌گیر فاضلاب رستوران، اجرای طرح آبیاری قطره‌ای در ۶۰ هکتار فضای سبز تزئینی ایجاد شده، نصب ۳۳ دستگاه کنتور در مناطق تقسیم‌بندی شده فضای سبز جهت پایش دقیق مصرف آب، تکمیل برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) جهت ۲۲۶ نوع ماده مصرف، تغییر سیستم هوادهی فاضلاب بهداشتی از هوادهی سطحی به دیفیوزری، ارتقای سیستم مدیریت زیست‌محیطی ایزو ۱۴۰۰۱ از ۲۰۰۴ به ۲۰۱۵ و انجام موفق ممیزی مراقبتی سالیانه توسط ممیزان شرکت توف، ارتقای سیستم پایش آنلاین آلودگی خروجی کوره یک، تغییر طرح برش‌کاری خرسک‌ها به شکست جهت حذف آلودگی ناشی از برش‌کاری، ساخت لاگون‌های تبخیر، جابه‌جایی۴۳۰ اصله اکالیپتوس و ۶۰ اصله کاج جهت اجرای طرح توسعه یزد یک با استفاده از ۶۰۰ تن کمپوست تهیه شده از ضایعات باغی و ۴۵۰ تن لجن تصفیه‌خانه اشاره کرد.

همچنین به منظور بهبود مستمر محیط زیستی، اقدامات و پروژه‌هایی نظیر توقف کامل کارخانه آهک و تامین آهک مورد نیاز از تامین‌کنندگان بیرونی، بررسی و نصب پلیت‌های تله دود کوره قوس الکتریکی ۳ و اصلاح و تکمیل پلیت های مربوط به تله دود کوره قوس الکتریکی یک و ۲، بررسی و طراحی و شروع اجرای طرح شارژ مستقیم (DRI) به کوره قوس الکتریکی ۳ به منظور جلوگیری از پراکنش غبارات از خط اصلی شارژ، پیگیری نصب فن کمکی غبارگیر برای کوره‎‌های پاتیلی به منظور جلوگیری از پراکنش غبارات داخل کارگاه و سقف کارگاه، بررسی، طراحی و پیگیری اجرای تغییر طرح موتورهای غبارگیر واحد فولادسازی،  تامین و نصب سیستم پایش آنلاین کوره‌های ۲و۳ از برندهای معتبر اروپایی در شرکت در نظر گرفته شده است. ضمن اینکه پیرو تاکید اداره کل حفاظت محیط زیست، فعالیت فرآوری سرباره در راستای مدیریت پسماند (Recycling & Reuse) در شرکت راه‌اندازی و اجرا شده است.

اقدامات موثر فولاد آلیاژی ایران در حوزه ایمنی

در تمامی کارخانجات تولیدی و صنعتی، سرمایه نیروی انسانی از ارکان مهم سازمان است و حفظ و صیانت نیروی انسانی باید سرلوحه تمامی فعالیت‌ها قرار گیرد. در راستای تحقق این هدف، از اوایل بهره‌برداری و به ظرفیت رسیدن شرکت فولاد آلیاژی ایران، استاندارد OHSAS۱۸۰۰۱ از سال ۱۳۸۶ پیاده‌سازی و در سال ۱۴۰۰، استاندارد ISO۴۵۰۰۱ جایگزین شده و استقرار یافته که مبنای این استانداردها، حفظ ایمنی و سلامت نیروی انسانی و تمامی ذی‌نفعان است. واحدهای ایمنی و آتش‌نشانی، محیط زیست، بهداشت و خدمات پزشکی که هر یک وظایف خود را در مجموعه‌ها به عهده داشتند، بنا به سیاست تمرکز فعالیت‌ها در شرکت فولاد آلیاژی ایران، از سال ۱۳۹۸ تجمیع شدند و به عنوان واحد HSE به صورت مستقیم در زیرمجموعه مدیرعامل سازمان قرار گرفتند. پیرو پیاده‌سازی استانداردهایOHSAS۱۸۰۰۱ و ارتقای آن به استاندارد ISO۴۵۰۰۱ و اجرای ممیزی‌های مراقبتی، سند استراتژیک واحد HSE در راستای سند استراتژیک کل سازمان تهیه شده و بر اساس آن اقدامات مختلف جهت افزایش و بهبود ایمنی در سطح سازمان انجام شده که در ادامه به برخی از اهم فعالیت‌ها اشاره می‌شود.

از جمله این اقدامات و فعالیت‌ها می‌توان به مواردی همچون پیاده‌سازی سیستم مجوز کار (permit) و بررسی و بازنگری دستورالعمل و فرم‌های مرتبط با هدف کنترل الزامات ایمنی قبل از شروع فعالیت‌های مختلف از جمله کار در ارتفاع، کار در فضای بسته، پرتونگاری، حفاری، کار بر روی جرثقیل‌های سقفی (overhead crane) ، کار با جرثقیل‌های متحرک (mobile crane)، فعالیت جرثقیل‌های متحرک در محدوده کاری جرثقیل‌های سقفی، فعالیت‌های خاص و ویژه؛ تهیه طرح‌های کاری قبل از شروع برخی فعالیت‌های ویژه از جمله نصب پلیت‌های کاناپی هود کوره ۳، جابه‌جایی بارهای سنگین و ویژه با دو جرثقیل، جابه‌جایی و تعویض ترانس کوره و تعویض سیم بکسل و تعمیر اجزای میل پرچم میدان اقتدار؛ پیاده‌سازی سیستم tag داربست و نظارت بر اجرای صحیح داربست‌ها با تاکید بر بازرسی ایمنی داربست و نصب تگ داربست؛ پیاده‌سازی مکانیزم تشویق و تنبیه HSE و تهیه دستورالعمل و بازنگری در راستای بهبود نحوه اجرا؛ پیاده‌سازی سیستم مدیریت تغییر و بررسی الزامات HSE پروژه‌ها و طرح‌های اصلاحی یا جدید قبل از طرح‌ریزی و اجرا؛ تهیه ماتریس شناسایی ریسک و فرصت با در نظر گرفتن نیازها و انتظارات تمامی ذی‌نفعان؛ تهیه لیست‌های شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک فعالیت‌ها به روش FMEA هم‌زمان با اقدام جهت اخذ گواهینامه استاندارد OHSAS۱۸۰۰۱ و بازنگری دستورالعمل و تغییر روش ارزیابی به ALARP با هدف تعیین سطح ریسک خطرات موجود و تعریف و اجرای اقدامات در جهت کاهش سطح ریسک در زمان استقرار استاندارد ISO۴۵۰۰۱؛ بررسی حوادث ناشی از کار و ریشه‌یابی حوادث، ثبت آمار حوادث و بررسی و کنترل شاخص‌های حوادث، تعریف اقدامات اصلاحی و پیگیری انجام اقدامات و بررسی اثربخشی آن از طریق سامانه BPMS؛ کنترل آمار حوادث و بررسی شاخص‌های حوادث (ضریب تکرار، ضریب شذت، ضریب شیوع) و بررسی شبه حوادث (near miss) با رویکرد جلوگیری از وقوع حوادث است.

در همین راستا، مدیریت ایمنی پیمانکاران شامل ارزیابی اولیه و تایید صلاحیت پیمانکاران از منظر HSE، تهیه پیوست HSE قراردادها و ابلاغ به پیمانکاران، الزام پیمانکاران به اخذ تایید صلاحیت ایمنی و به‌کارگیری افسر ایمنی و نظارت مستمر بر عملکرد پیمانکاران و ارزیابی عملکرد HSE پیمانکاران؛ تلاش در جهت بهبود فرهنگ ایمنی سازمان از طریق اقداماتی شامل اطلاع‌رسانی عمومی نکات ایمنی، تهیه و نصب تابلو بنرهای ایمنی، دیوارنویسی شعارهای ایمنی، تهیه پمفلت‌ها و پوسترهای آموزشی، برگزاری جلسات آموزشی TBM (tool box meeting)؛ بهره‌گیری از مکانیزم‌های مختلف مشارکت کارکنان از قبیل نظام پیشنهادات و اخذ پیشنهادها در زمینه HSE، دریافت نظرات از طریق سامانه پیامک و برگزاری جلسات کمیته‌های HSE واحدها؛ بهبود مستمر در زمینه ایمنی با تعریف و اجرای اقدامات اصلاحی در راستای رفع شرایط غیر ایمن کارگاه‌ها و جلوگیری از وقوع و تکرار حوادث از جمله نصب راه‌بند در واحد نورد،  نصب هندریل مجاور walkway جرثقیل های سقفی، اصلاح هندسی پیچ خیابان، پیگیری اجرای مجدد آسفالت خیابان‌ها، نصب تابلوها و علائم راهنمایی رانندگی در نواحی مختلف، نصب تابلوها و علائم هشداردهنده در ورودی کارگاه‌ها، نصب تابلو و تعیین محدوده‌های کارگاهی، اصلاح هندریل و حفاظ در نقاط مختلف کارگاه‌ها، نصب و تکمیل حفاظ کمری پلکان‌های عمودی،خط‌ کشی خیابان‌ها، نصب چشم گربه‌ای و علامت‌گذاری خیابان قبل از آتش نشانی و اورژانس و مسدود کردن خیابان مجاور سالن بارگیری جهت جلوگیری از تداخل کاری ماشین‌آلات؛ برگزاری جلسات کمیته حفاظت فنی و پیگیری اجرای اقدامات؛ تشکیل کمیته ترافیک به منظور بررسی موارد ترافیکی سازمان شامل اصلاح خیابان‌ها، معابر و مسیرهای تردد ماشین‌آلات؛ اجرای باند دوم جاده فولاد آلیاژی در راستای مسئولیت‌های اجتماعی در قبال تمامی ذی‌نفعان و مناطق مسکونی و صنعتی هم‌جوار فولاد (پرداخت کامل هزینه توسط فولاد آلیاژی) و تهیه چک لیست‌های بازرسی ایمنی و بهداشت نواحی مختلف بر اساس آیین‌نامه‌ها و همچنین چک لیست‌های بازدید روزانه ماشین‌آلات توسط رانندگان، از دیگر اقداماتی است که توسط واحد HSE شرکت فولاد آلیاژی ایران انجام می‌شود.

از دیگر اقدامات شرکت فولاد آلیاژی ایران در حوزه ایمنی (Safety)، می‌توان به بازرسی مستمر نواحی مختلف کارخانه (با حضور بازرس شیفتی) و استخراج شرایط غیر ایمن موجود و گزارش‌دهی و پیگیری رفع اشکالات، بازرسی و بررسی نحوه انجام فعالیت‌ها در نواحی مختلف کارخانه با هدف جلوگیری از انجام اقدامات غیر ایمن؛ نظارت بر اجرای صحیح داربست‌ها با تاکید بر بازرسی ایمنی داربست و نصب تگ داربست؛ نظارت بر استفاده از کارت ایمن قبل از اقدام به فعالیت‌های تعمیراتی؛ کنترل صحت و سلامت ماشین‌آلات (جرثقیل، لیفتراک و …) هنگام ورود به شرکت و صدور مجوز کار و الزام به اخذ تاییدیه شخص ثالث و ارائه گواهینامه‌های ویژه؛ بررسی وسایل حفاظت فردی مورد نیاز پرسنل و تهیه ماتریس وسایل حفاظت فردی و بازنگری در صورت نیاز؛ نصب سیستم‌های اعلام و اطفای حریق دستی و اتوماتیک در نقاط مختلف شرکت برحسب استانداردهای NFPA و بررسی وضعیت و نگهداری این سیستم‌ها؛ اخذ تاییدیه‌های تست هیدرواستاتیک سیلندرهای تحت فشار (اکسیژن، نیتروژن، CO۲، …)؛ برگزاری مانورهای آمادگی در شرایط اضطراری بصورت دوره‌ای؛ انجام عملیات اطفا در هنگام بروز حریق و شرایط اضطراری واحدها با تجهیزات موجود (سه دستگاه ماشین آتش‌نشانی و تجهیزات مرتبط)؛ تهیه لیست نیازسنجی آموزشی در زمینه HSE با در نظر گرفتن طیف مخاطب تمام پرسنل، پیمانکاران، ناظران قراردادهای پیمانکاری و پرسنل واحد HSE؛ برگزاری دوره‌های ایمنی فنی عمومی و بهداشت قبل از شروع به کار پرسنل توسط مدرس مورد تایید مرکز تحقیقات حفاظت فنی و بهداشت کار؛ برگزاری دوره‌های محیط زیست، ارگونومی و دوره‌های تخصصی ایمنی شامل ایمنی تخصصی برق، ایمنی کار در ارتفاع، ایمنی ماشین‌آلات و لیفتراک و جرثقیل، ایمنی فضای بسته و… و دوره های آموزشی مرتبط با HSE در مجموع ۲۰ هزار و ۲۲۰ نفر ساعت در سال ۱۴۰۰، ۳۳ هزار و ۱۲۰ نفر ساعت در سال ۱۴۰۱ و چهار هزار و ۹۹۵ نفر ساعت در سه ماهه اول ۱۴۰۲ اشاره کرد.

استقرار استاندارد ISO۴۵۰۰۱ در راستای حفظ بهداشت و سلامت

واحد بهداشت و خدمات پزشکی شرکت فولاد آلیاژی ایران، وظایف بررسی و بهبود کیفیت سلامت پرسنل را بر عهده دارد و با استقرار استاندارد ISO۴۵۰۰۱، این وظایف در ارتباط مؤثر با الزامات ایمنی در دستور کار واحد قرار گرفته و اقدامات بسیاری در این زمینه انجام شده و در حال اجراست که از جمله آن‌ها می‌توان به انجام معاینات دوره‌ای پیش از استخدام، پایان کار و موردی برای پرسنل و تحت کنترل داشتن سلامت پرسنل؛ اندازه‌گیری عوامل زیان‌آور محیط کار به صورت سالیانه و تعریف اقدامات اصلاحی جهت بهبود شرایط کارگاهی و کاهش اثرات عوامل زیان‌آور به ویژه استفاده از قالب‌های ضد صوت برای تمامی پرسنل حاضر در واحد تکمیل‌کاری و سایر نواحی در معرض آلودگی صوتی (۲۰۰ نفر)، اصلاح روشنایی واحدهای نورد سنگین و نورد سبک با اجرای پروژه کاهش ارتفاع چراغ‌های سقف کارگاه و سرویس روشنایی، جایگزینی چراغ‌های معیوب در سطح خیابان‌های شرکت و بهبود روشنایی معابر، اصلاح روشنایی نواحی فولادسازی با انجام سرویس دوره‌ای، بررسی و جایگزینی صندلی مناسب برای پرسنل در معرض مشکلات ارگونومیکی و کاهش استرس حرارتی برای پرسنل نواحی بسته‌بندی انتهای نورد سنگین و نورد سبک و پرسنل نسوزکار با استفاده از شال‌گردن‌های کوهنوردی؛ خرید تجهیزات اندازه‌گیری عوامل زیان‌آور به صورت خوداظهاری از قبیل نورسنج و صداسنج؛

دارابودن مرکز بهداشت و ارائه خدمات اورژانسی به پرسنل و پیمانکاران (مجهز به دو دستگاه آمبولانس و حضور شبانه‌روزی پزشک و تیم اورژانس)؛ پیگیری امور بیمه‌ای پرسنل؛ ارائه خدمات اورژانسی به پرسنل حادثه‌دیده و انتقال به مراکز درمانی و پیگیری درمان در صورت نیاز؛ بررسی و اجرای سم‌پاشی و طعمه‌گذاری جهت حذف و دور کردن حشرات موذی؛ جمع‌آوری حیوانات ولگرد از طریق خرید اسحله بیهوشی و حفاظت از آن‌ها تا زمان تحویل به کمپ نگهداری؛ تهیه چک لیست بازدید دوره‌ای رستوران و انجام بازدیدهای دوره‌ای و بررسی وضعیت رعایت الزامات بهداشتی؛ انجام بازدیدهای مستمر از وضعیت رعایت الزامات بهداشتی در واحدها؛ بازنگری و به‌روزرسانی MSDS مواد و اجرای برنامه آموزشی بهداشت و سلامت محیط کار به صورت مجزا برای پرسنل جدیدالورود اشاره کرد.

از دیگر فعالیت‌های واحد بهداشت و خدمات بهداشتی شرکت فولاد آلیاژی ایران شامل اقدامات بسیار مناسب و موثر در زمان پاندمی کووید ۱۹ از جمله تشکیل کمیته پیشگیری از شیوع کرونا و برگزاری جلسات منظم از ابتدای اسفند ۱۳۹۸؛ اطلاع‌رسانی روزانه ازطریق کانال‌های ارتباطیHSE  و بنرهای سطح سایت؛ معاینه بالینی روزانه پرسنل رستوران و آبدارخانه‌ها؛ چکاپ رانندگان قبل از ورود به شرکت و تحویل ماسک؛ افزایش زمان مجاز برای ثبت ورود و خروج کارکنان؛ برگزاری دوره آموزش غیرحضوری و مکاتبه‌ای شیوه‌های‌ پیشگیری از شیوع کرونا؛ محدودیت حضور پیمانکاران غیربومی در شرکت؛ تب‌سنجی  و غربال‌گری همکاران در ورودی‌های شرکت به صورت مستمر؛ کاهش تعداد و زمان جلسات و مجازی شدن آن‌ها با تهیه ملزومات مورد نیاز؛ تعطیلی نهارخوری و توزیع بهداشتی غذا در ظروف یک‌بار مصرف محافظت شده؛ نصب دستگاه‌های ضدعفونی دست؛ تبدیل روشویی‌ها به پدالی؛ بررسی و پیگیری خرید و نصب دستگاه‌‎های کارت‌زنی ثبت چهره با ماسک؛ تهیه ملزومات پیشگیرانه اعم از دستکش، ماسک و مواد ضدعفونی کننده و نظارت بر اجرای پروتکل‌ها توسط پرسنل؛ توزیع  ماسک سه لایه ، قرص ویتامین D۳ بصورت ماهیانه به منظور افزایش سطح ایمنی بدن، الکل و آب اکسیژنه جهت ضدعفونی دست و سطوح در تمامی دوران پاندمی؛ انعقاد قرارداد با آزمایشگاه معتمد و چکاپ پرسنل مشکوک بدون اخذ هزینه و عدم احتساب مرخصی دوران استعلاجی پرسنل منفک شده از کار به دلیل ابتلا به کرونا یا مثبت بودن تست؛ پشتیبانی و حامی واکسیناسیون کرونا تا سه دوز در محل شرکت فولاد آلیاژی برای تمامی پرسنل کارفرما و پیمانکار و در راستای مسئولیت‌های اجتماعی و پشتیبانی از کادر درمان و مدافعان سلامت استان، اهدای اقلام و تجهیزات پزشکی شامل پمپ‌های پیشگیری از ترومبوز و آمبولی، دستگاه تست تنفسی، پالس اکسی مترهای دیجیتال، تشک مواج، سرنگ پمپ، ماسک N۹۵، کپسول و مخزن اکسیژن  و محلول ضدعفونی سطوح و اکسیژن مایع به بیمارستان‌های استان بوده است.