سوال گسترش‌نیوز از دانشیار پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش:
آیا جذب معلمان حق‌التدریس کار درستی است؟
پیش‌بینی می‌شود که آموزش و پرورش ایران تا سال ۱۴۰۰ با کمبود ۳۰۰ هزار معلم مواجه شود.
گسترش‌نیوز: کمبود معلم به یکی از معضلات جدی آموزش‌وپرورش تبدیل شده است. آیا جذب نیروی حق‌التدریس می‌تواند راه‌حل مناسبی برای این مشکل باشد؟ برای پاسخ دادن به این سوال با حیدر تورانی، مدرس دانشگاه و دانشیار پژوهشگاه مطالعات آموزش‌وپرورش به گفتگو نشستیم. در لابه‌لای این گفتگو درباره موضوعات مهم دیگری مثل سیاسی شدن موضوع جذب نیرو و نیز رتبه‌بندی معلمان و وضعیت کنونی آن سخن به میان آمد. آنچه می‌‌خوانید بخش اول این گفتگوست.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: آموزش‌وپرورش از سال ۶۸ تاکنون از کمبود کمی و کیفی نیروی انسانی رنج برده است. همیشه سعی شده که این کمبود با استفاده از طریق نیروهای حق‌التدریس، سرباز معلمان و حتی آموزشیاران نهضت سوادآموزی برطرف شود. خوشبختانه یک سالی هست که دانش‌آموختگان دانشگاه فرهنگیان وارد مدارس شده‌اند.
تربیت نشدن بهتر از تربیت بد
تورانی در پاسخ این سوال که «آیا همه معلمان حق‌التدریسی واقعا توانایی تدریس دارند؟» گفت: معلمی کاری سخت، فنی و مسئولیت‌زاست. معلم خوب کسی است که در کنار دانش و سواد علمی، منش معلمی هم داشته باشد. چه‌بسا از تحصیلات بالایی برخوردار باشید اما نتوانید کلاس اول ابتدایی را اداره کنید. معلم باید دانش اجتماعی و روان‌شناختی هم داشته باشد. باید نیروهای مستعد و توانمند را در دانشگاه‌های تربیت‌معلم تربیت کرد و بعد از گذراندن دوره کارآموزی وارد مدرسه شوند. متاسفانه این فرایند به آن شکلی که باید انجام نمی‌شود. به‌ناچار نیروی موردنیاز خود را از نیروهای آموزش‌ندیده تامین می‌کنیم. این موضوع دردآور است. به اعتقاد من دانش آموزان اگر معلم نداشته باشند بهتر از این است که معلم آموزش ندیده داشته باشند. تربیت نشدن بهتر از بد تربیت شدن است. باید از ظرفیت‌های دانشگاه فرهنگیان استفاده کرد و از دانش‌آموختگان آن حمایت کرد.
کمبود ۳۰۰ هزار معلم تا سال ۱۴۰۰
دکتر تورانی در ادامه افزود: در چند سال آینده به تعداد زیادی معلم نیاز داریم. پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال ۱۴۰۰ به چیزی حدود ۳۰۰ هزار نیرو نیاز باشد. این مشکل را چگونه باید برطرف کرد؟ یا باید روند نادرست فعلی را ادامه دهیم یا از طریق درستش یعنی دانشگاه فرهنگیان، کمبود نیرو را تامین کنیم. طبق قانون، دانشگاه فرهنگیان می‌تواند برای فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها، دوره‌های آموزشی چندماهه برگزار کند و آنها را آماده تدریس کند. می‌توان از خردادماه فراخوان داد و بعد از شناسایی استعدادهای توانمند آنها را آموزش داد. البته باید به‌گونه‌ای عمل شود که تعهدی برای آموزش‌وپرورش ایجاد نشود. راه دیگر آن است که از ساعات غیرموظف معلمان استفاده شود. به‌هرحال جذب نیروی سرباز معلم یا از نهضت سوادآموزی اشتباه است و حمایت از این رویه، انگیزه‌های سیاسی دارد. فلان نماینده ممکن است بنا به مصالحی که در حوزه انتخابی خود دارد خواهان جذب این نیروها شود. این نوع سیاسی‌کاری‌ها بیشترین ضربه را به پیکره آموزش‌وپرورش وارد کرده و می‌کند. سیر رشد و پیشرفت آموزش در کشورهای دیگر حیرت‌انگیز است ولی متاسفانه ما همچنان درگیر منافع سیاسی هستیم. بعضی‌ها به‌جای حل مشکل، دنبال مشکل می‌دوند و به‌جای حل مشکل بر آن می‌دمند.
زمانی همه دوست داشتیم معلم شویم
وی در تشریح دلایل کمبود معلم اظهار داشت: بخشی از دلایل این وضعیت به کم شدن انگیزه مربوط می‌شود. زمانی معلمان ما برای همه الگو بودند الان به آینه عبرت تبدیل شده‌اند. جوانان، وضعیت معلمان را می‌بینید و از این شغل دوری می‌کنند که آینده بهتری برای خود رقم بزنند. یکی از آرزوهای کودکان نسل‌های قبلی، معلم شدن بود. از معلمان و رفتارهای آنها تقلید می‌کردیم. دوست داشتیم مثل معلمان صحبت کنیم، راه برویم و غذا بخوریم ولی آن روزگار به پایان رسیده است. معلمان دیگر الگوی جذابی نیستند و تاثیرگذاری سابق را ندارند. به‌این‌ترتیب رغبت جوانان برای ورود به این شغل کاهش یافته است.
ارسال نظر