اختصاصی گسترش‌نیوز:
معلم، ناجی زندگی دانشآموز خجالتی
رایج‌ترین شیوه برای ارزیابی عملکرد دانش‌آموزان و تشویق آنها به مشارکت کلاسی، سوال و جواب شفاهی است اما این شیوه در مورد دانش‌آموزان خجالتی، مضر است و در عمل باعث حذف و نادیده گرفتن آنها می‌شود.
گسترش‌نیوز : همه معلمان می‌خواهند دانش‌آموزان در کلاس، احساس آرامش و امنیت کنند و برای رسیدن به این هدف از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنند. به‌هرحال بعضی دانش‌آموزان خجالتی هستند و محیط کلاس را دلهره‌آور می‌دانند. در مورد این گروه از دانش‌آموزان چه باید کرد؟
نحوه تعامل معلم با دانشآموز خجالتی ممکن است آینده یک انسان را تغییر دهد. در اینجا با تکیه‌بر تجارب مفید معلمان، ۵ راهبرد تعامل و کمک به دانش‌آموزان خجالتی به‌صورت مختصر بیان می‌شود. باید توجه داشت که در فرآیند کمک به این نوع دانش‌آموزان باید به آنها کمک کرد که ترس از سخن گفتن و ارتباط کلامی از میان برود اما در مراحل ابتدایی نباید روی سخن گفتن تاکید کرد.
۱.مثل بقیه با آنها رفتار شود
مهم‌ترین نکته‌ای که در رفتار و تعامل با دانشآموز خجالتی باید به آن توجه داشت همین است. دانش‌آموزان خجالتی باید به این نتیجه برسد که معلم با او مثل دانش‌آموزان دیگر رفتار می‌کند. بیشتر دانش‌آموزان می‌دانند که کدام‌یک از همکلاسان، خجالتی هستند و کدام نیستند چون نشانه‌های خجالتی بودن آشکار است. اگر بنا به هر دلیلی، دانشآموز خجالتی شما تصمیم گرفت سکوتش را بشکند و حرف بزند طوری رفتار نکنید که انگار اتفاق بسیار بزرگ و نادری افتاده است. به تشویق خفیف مشارکت او در بحث کلاسی بسنده کنید. بعدها می‌توانید به‌صورت خصوصی او را تشویق کنید و بخواهید رویه جدیدی که در پیش گرفته است را ادامه دهد.
۳. نوع سوال پرسیدن خود را تغییر دهید
رایج‌ترین شیوه برای ارزیابی عملکرد دانش‌آموزان و تشویق آنها به مشارکت کلاسی، سوال و جواب شفاهی است اما این شیوه همیشه هم موثر نیست. مشخص است که این شیوه سنتی به حال دانشآموز خجالتی مفید نیست و باعث می‌شود دانش‌آموزان فعال، انحصار کلاس را در دست بگیرند. مشارکت شفاهی به‌ویژه به حال دانش‌آموزان خجالتی که عملکرد تحصیلی بالایی دارند مضر است چون باعث ایجاد احساسات و عواطفی منفی مثل خشم و حسادت در وجود آنها می‌شود.
اگر می‌خواهید سوال و جواب شفاهی را به حداقل برسانید باید وقت بیشتری اختصاص دهید. می‌توانید سوالات خود را به صورت چندگزینه‌ای مطرح کنید و از آنها بخواهید پاسخ و دلایل خود را به صورت خلاصه بنویسند. این راهکار ترس از خطاها و لغزش‌های کلامی را کاهش می‌دهد و انگیزه دانشآموز خجالتی را به‌شدت افزایش می‌دهد. این راهکار را می‌توان توسعه داد و از نظرسنجی‌های بدون نام استفاده کرد. به‌این‌ترتیب هویت دانشآموز پنهان می‌ماند.
۳. قبل از آنکه آنها را فرا بخوانید اجازه دهید آماده شوند
دانشآموز خجالتی از این‌که معلم او را صدا کند به شدت واهمه دارد. این اتفاق دیر یا زود می‌افتد. در این صورت فشارخون او بالا می‌رود و ضربان قلبش به‌شدت افزایش می‌یابد و صورتش سرخ می‌شود. در این‌گونه مواقع باید به او فرصت داد تا آنچه می‌خواهد بگوید یا پاسخ سوالی که از او خواسته شده است را مرور کند. اگر لازم شد حتی باید چند دقیقه به او فرصت داد. معلم با استفاده از نشانه‌های غیرکلامی می‌تواند به دانشآموز خجالتی خود پیام دهد که تا چند دقیقه دیگر از او خواسته می‌شود صحبت کند. به‌هرحال واداشتن این نوع دانش‌آموزان به صحبت کردن کار درستی نیست. آنها فقط در صورتی احساس آرامش و امنیت می‌کنند که بدانند کسی آنها را مجبور به حرف زدن نخواهد کرد.
۳. برای آنها دوست پیدا کنید
هر دانشآموز خجالتی باید یک دوست همکلاسی داشته باشد که در کنار او احساس امنیت کند. مطمئن شوید که او چنین دوستی دارد. اجازه دهید کنار هم بنشینند و در فعالیت‌های کلاسی همراه هم باشند. این راهکار واقعاً معجزه می‌کند. نباید به‌گونه‌ای رفتار کرد که دانش‌آموزان دیگر متوجه این اصرار شما شوند. خجالتی بودن یک مشکل است و باید حل شود اما نباید کاری کرد که توجه همکلاسی‌ها به این مشکل جلب شود. واقعیت آن است که تعدادی از کودکان و به‌خصوص نوجوانان از این موضوع برای مورد تمسخر قرار دادن دانشآموز خجالتی استفاده می‌کنند.
۵. به آنها کار کلاسی واگذار کنید
یک راه بسیار موثر برای تشویق دانشآموز خجالتی به تعامل با همکلاسی‌ها این است که به او کاری واگذار کنید. البته برای تعامل داشتن نیاز نیست حتماً او را به صحبت کردن وادار کنید (دست‌کم در مراحل اول). می‌توانید از او بخواهید تخته را پاک کند یا برگه‌های امتحانی را توزیع یا جمع کند. معلم می‌تواند با تکیه‌بر این قبیل راهکارهای ساده زندگی فردی و اجتماعی دانشآموز خود را دگرگون کند.
شما برای تعامل با دانشآموز خجالتی چه راهی در پیش می‌گیرید؟ آیا علاوه بر راهکارهای بالا، راهکار دیگری سراغ دارید که برای کمک به این گروه از دانش‌آموزان مفید باشد. در این صورت می‌توانید آنها را در قسمت نظرات با همکاران خود به اشتراک بگذارید.
ارسال نظر